Doanh nghiệp ngoại rộng cửa bán lẻ tại Việt Nam

Theo Tổng cục Thống kê, bán lẻ cũng thuộc 1 trong 6 ngành nghề thu hút vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất. Các nghiên cứu dự báo, tổng mức lưu chuyển hàng hóa bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng VN sẽ đạt 180 tỉ USD vào năm 2020.

Theo cam kết trong Hiệp định CPTPP, VN bỏ hạn chế đối với việc “mở thêm điểm bán lẻ” sau 5 năm kể từ khi hiệp định có hiệu lực. Tuy nhiên VN tiếp tục được bảo lưu không cho phép nước ngoài tham gia phân phối xăng dầu, dược phẩm và sản phẩm ghi hình.

Quy định hiện hành yêu cầu các doanh nghiệp (DN) nước ngoài muốn mở thêm điểm bán lẻ thứ hai trở đi phải xin phép cơ quan quản lý, phải trải qua tiêu chí kiểm tra nhu cầu kinh tế (ENT) như quy mô của khu vực thị trường; số lượng các cơ sở bán lẻ đang hoạt động tại khu vực; tác động của cơ sở bán lẻ tới sự ổn định của thị trường và hoạt động kinh doanh của các cơ sở bán lẻ, chợ truyền thống trong khu vực... Riêng việc mở cơ sở bán lẻ mới có diện tích dưới 500 m2, được lập trong trung tâm thương mại và không thuộc loại hình cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini thì không bị buộc phải xin phép. Như vậy chúng ta vẫn còn giữ được hàng rào kỹ thuật để bảo vệ ngành bán lẻ trong nước.

Th.S Vũ Quốc Chinh, Khoa Kinh doanh quốc tế - Marketing (Trường đại học Kinh tế TP.HCM), nói rằng việc xóa bỏ hoàn toàn rào cản trong lĩnh vực bán lẻ sau này sẽ khiến thị trường có thể chuyển sang giai đoạn bùng nổ với sự tham gia của nhiều DN ngoại. Để đẩy hàng vào một thị trường tốt nhất chính là qua kênh phân phối của chính mình. Các nước thường tổ chức theo ngành hàng, hiệp hội và luôn tạo ra sức mạnh tập thể khi muốn đẩy mạnh xuất khẩu sang một thị trường nào đó. Vì vậy, thời hạn 5 năm sẽ là một bước chuyển quan trọng nhằm giúp các DN VN có thêm thời gian để chuẩn bị thích ứng và ứng phó trước làn sóng mới. Một điểm phân phối cần đáp ứng các tiêu chuẩn cơ bản như “nhất cận thị, nhị cận giang, tam cận lộ”, hiện một số hệ thống phân phối của VN đang có lợi thế đó. Ngoài ra là hệ thống các nhà sản xuất hàng hóa trong nước với giá cả cạnh tranh. Đây cũng là ưu thế cần được duy trì. Tuy nhiên, những hệ thống bán lẻ của nước ngoài có lợi thế về công nghệ logistics, công nghệ trưng bày, chất lượng dịch vụ... “ Khi chúng ta vào một siêu thị nước ngoài, có thể cảm nhận được việc họ tạo ra cho khách hàng cảm xúc mua hàng tốt hơn. Điều quan trọng là các doanh nghiệp VN cần nâng cấp chất lượng dịch vụ tốt hơn, mạnh dạn nghiên cứu áp dụng các tiêu chuẩn, xu hướng mới của thế giới nhằm hướng đến tạo thêm cảm xúc mua hàng cho khách hàng”, ông Chinh khuyến nghị.

Ngày 17.1 vừa qua, chuỗi bán lẻ về mỹ phẩm Watsons của Hồng Kông khai trương tại TP.HCM. Vào những ngày cuối năm 2018, Tập đoàn BRG của VN và Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) đã chính thức khai trương siêu thị FujiMart tại Hà Nội... Thời gian qua, hàng loạt thương hiệu ngoại đã có mặt ở hầu hết các phân khúc bán lẻ tại VN, từ các đại siêu thị, trung tâm thương mại đến cửa hàng tiện lợi. Nhiều chuyên gia dự báo sẽ tiếp tục có thêm nhiều thương hiệu bán lẻ mới vào VN. Các tập đoàn thương mại điện tử lớn như Amazon, Alibaba cũng sẽ nhanh chóng có mặt trực tiếp bởi thị trường VN có tốc độ tăng trưởng về tiêu dùng đứng đầu trong khu vực. Trong đó thị trường nông thôn hầu như chưa khai phá. Bán lẻ hiện đại, bán hàng qua mạng chỉ mới chiếm khoảng 5% tổng doanh số...

Ông Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội, nhận xét: Nhiều khách hàng khi vào siêu thị FujiMart mới khai trương đều cho biết sẽ quay lại, trong khi đó có nhiều siêu thị đã hoạt động từ lâu nhưng vẫn vắng khách. Hay Trung tâm thương mại Parkson tọa lạc ở những vị trí đắc địa tại Hà Nội và TP.HCM nhưng ế ẩm và đóng cửa gần hết. Vì vậy, dù vẫn còn giữ hàng rào kỹ thuật bằng ENT nhưng thị trường bán lẻ VN phần lớn đang nằm trong tay các DN ngoại, nhất là kênh bán hàng hiện đại. Thời gian qua, hàng loạt tập đoàn nước ngoài nhanh chóng mở hàng trăm điểm bán lẻ, cửa hàng tiện lợi trên khắp cả nước. Đó là chưa kể các tập đoàn lớn gần đây đều thông qua việc mua bán, sáp nhập để thâm nhập nhanh thị trường. Chuyên gia bán lẻ này cho rằng điều kiện kỹ thuật như ENT đã không còn là "lá chắn" quan trọng và hiệu quả cho DN bán lẻ trong nước.

“Trong lĩnh vực bán lẻ hiện nay, địa điểm, vị trí chỉ còn chiếm một phần trong quyết định sự thành công của các DN. Thực tế có những siêu thị ở rất xa nhưng luôn đông khách. Vì vậy quan trọng nhất là kinh doanh trung thực, không có hàng nhái, hàng dỏm, không ép chiết khấu cao đối với nhà cung cấp. Nếu vi phạm các điều đó thì dù siêu thị ở ngay đường Đồng Khởi (TP.HCM) khách hàng cũng không ai vào. Hơn nữa, không chỉ cạnh tranh với nhau mà các cửa hàng còn phải cạnh tranh với việc bán hàng qua mạng nên cần phải xây dựng uy tín, thương hiệu ngay từ đầu với khách hàng”, ông Vũ Vinh Phú nhấn mạnh.