'Vương quốc' trái cây miền Tây: Nông dân ngậm ngùi châm lửa đốt 'cơ ngơi tiền tỉ'

Dòng sông trăm năm phù sa có màu nước biển

Đầu tháng 4.2020, gió chướng vẫn thổi lồng lộng, nước mặn trên sông Cổ Chiên vẫn cao ngất ngưởng tại lưu vực vàm Cái Mơn, cửa ngõ dẫn nước quan trọng vào nội đồng huyện Chợ Lách.

Dòng nước đục phù sa lặng lờ thường trực hơn trăm năm qua trên sông Vàm Mơn (là sông chính chảy trên địa bàn huyện Chợ Lách, nối sông Cổ Chiên với sông Hàm Luông) đã bị chuyển thành dòng nước trong xanh như biển cả.

“Kể từ khi tôi ý thức được cuộc sống này, dòng sông Vàm Mơn như “bầu sữa” vô tận của gia đình tôi và hết thảy những hộ dân nơi này. Nhà tôi không sử dụng nước dẫn từ các nhà máy. Nước từ sông Vàm Mơn chu cấp từ ăn uống, sinh hoạt trong gia đình đến tưới tiêu cho vườn ươm cây giống, vườn cây ăn trái. Nhưng, từ mùng 7 Tết Canh Tý 2020 đến nay nước trên sông Vàm Mơn mặn lè, trong vắt như nước biển sâu”, bà Lâm Thị Bé (58 tuổi, ngụ xã Phú Sơn, H. Chợ Lách) buồn hiu.

Vì nước trên sông Vàm Mơn đã không còn sử dụng tưới tiêu được, hụt nước tưới nên hơn 5.000 cây mít giống siêu sớm của gia đình bà Bé đã thiệt hại quá nửa. Gia đình bà đã nỗ lực cứu bằng mọi cách nhưng không khá hơn.

“Trước Tết, tôi có thủ sẵn nước trong mương vườn, xài được độ một tháng thì nước cạn khô. Tôi thuê khoan giếng 30m thì được nước trong, hơi chát. Bơm nước lên buổi sáng thì đến trưa đã ngã màu vàng đục và tôi dùng nước trà để thử thì hỗn hợp nước đen thui như mực tàu, nghĩa là nước có nồng độ kim loại chì rất nặng. Lúc này, cây đang cho trái và rất cần nước tưới… nên tôi mua 6 ghe nước ngọt tưới với giá 10 triệu rồi thấy cách mua nước như vậy là quá đáng”, ông Chiến kể.

Theo lời bàn của người em trai, ông Chiến hùn tiền để khoan giếng sâu gần 500 m. Nước bơm nước lên trắng xóa, độ mặn 0,25‰ nhưng nóng đến mức làm cong queo cả lớp bạc nhựa mà ông trải sẵn dưới lòng mương vườn.

Tay vịn vào góc sầu riêng hơn 20 năm tuổi đang rũ rượi mà mới năm ngoái cây này cho thu nhập hơn 30 triệu đồng cho gia đình, ông Chiến ưu tư: “Tầm ngày 10.4, Sở Khoa học và Công nghệ Bến Tre sẽ cho kết quả phân tích mẫu mà tôi đã mang đến thuê họ và để chắc ăn hơn, tôi cũng vừa mang mẫu tương tự đến Viện Pasteur TPHCM nhờ kiểm tra về sự an toàn đối với sức khỏe con người và tưới cây. Hiện tôi đã xuất hiện nỗi lo mới là tưới nước giếng rồi chất lượng trái sẽ ra sao, giá cả có khá lên không khi mà dịch Covid-19 vẫn cứ hoành hành, hơn tháng nữa là thu hoạch sầu riêng rồi”.

Ngậm ngùi châm lửa “đốt tiền tỉ”

Chiều 5.4, PV phát hiện một đám lửa ngùn ngụt cháy giữa một khu vườn cây ăn trái rộng lớn khu vực xã Long Thới (tiếp giáp với xã Tân Thiềng). Đó là khu vườn chôm chôm đã 12 năm tuổi rộng 0,9 ha mà mới 4 tháng trước, gia đình ông Lê Đình Phúc (40 tuổi, ngụ xã Long Thới) đã đầu tư hơn 100 triệu đồng để xử lý cho trái nghịch vụ.

“Bông đang kết trái thì nước mặn hơn 3‰ lấn vào làm rụng sạch cuốn và rồi lá cây cũng vàng vọt rụng sau đó mấy hôm. Nếu không bị nước mặn tấn công thì mỗi vụ khu vườn này bán trái gần một tỉ đồng chứ đâu có ít”, anh Phúc bùi ngùi nói rồi tiếp tục mồi lửa vào các đám nhánh lá khô.

Giá trị duy nhất mà gia đình ông Phúc vớt vác được từ khu vườn chôm chôm đang ở “tuổi vàng” cho trái là 7 triệu đồng từ việc bán củi.

Tuy vậy, số tiền 7 triệu đồng này cũng “5 hồi 10 hiệp” mới về đến gia đình ông Phúc. Bởi, lái củi ở tận bên Vĩnh Long qua mua nhưng vì có nhiều nơi kêu bán củi nên thỉnh thoảng mới cho nhân công đến cưa vườn của ông Phúc. Cưa bao nhiêu trả tiền bây nhiêu.

Chuyện canh cánh bên lòng ông Phúc không phải số tiền 7 triệu đồng mà là sẽ trồng cây gì khi vụ mưa bắt đầu. Bao nhiêu thế hệ gia đình ông Phúc chỉ trồng cây ăn trái ở cái đất này, cây nào từng trồng cũng không chịu được độ mặn 0,5‰.