Phương (16 tuổi), ngồi thẫn thờ trên một tấm xốp, mồ hôi bết trên tóc và trán, mắt nhìn mông lung ra ngoài cánh cửa sổ. Suốt từ sáng, cô vẫn chưa "ép dẻo" được như ý của thầy giáo.
“Nào, duỗi thẳng 10 đầu ngón tay ra, không thì gãy hết bây giờ”, tiếng cô giáo bên cạnh lanh lảnh. Phương nhíu mày, nhăn trán. Hai chân cô xoạc tối đa trên tấm thảm, nhưng vẫn chưa tạo thành một đường thẳng theo ý muốn của người hướng dẫn.
Phương mím chặt môi, cố gắng không phát ra tiếng kêu đau, các đầu ngón tay bấu chặt xuống thảm, nhưng không thể xòe đủ 10 ngón trên mặt sàn. Thầy giáo thở dài. Phương ngồi lại, nghỉ một lát rồi đi đến hành lang, bấu chặt vào một thanh gỗ rồi tập đá lăng (vung chân sang hai bên) liên tiếp.
VIDEO: Những màn mạo hiểm mà diễn viên xiếc phải trui rèn để xuất hiện trên sân khấu hoàn hảo
Nhiếp ảnh gia người Uruguay thế hệ 8X Christian Rodriguez đã mang lại những bức ảnh độc đáo sau 3 năm đeo đuổi chụp ảnh về hậu trường luyện tập và cuộc sống vất vả của nghệ sĩ xiếc Việt.
Phương là một diễn viên mới tại Liên đoàn xiếc Việt Nam (phố Trần Nhân Tông, Hà Nội), mỗi buổi của cô gồm có tập ép dẻo và tập đi trên dây. Sự hồn nhiên, nhí nhảnh tuổi 16 của những nghệ sĩ trẻ như Phương nằm ở ngoài cánh cửa sắt kia, trong không gian mấy chục mét vuông của nhà tập là mồ hôi, nước mắt, và có khi là cả máu.
Nguyễn Phương Thảo và 24 mũi khâu trên tay Ảnh Ngọc Thắng
Gãy tay, đóng đinh, tháo đinh và lại tập
Chìa ra cho chúng tôi cánh tay bên trái với hai vết sẹo dài cả gang tay, mỗi vết sẹo là 12 mũi khâu, Nguyễn Phương Thảo, 21 tuổi, quê ở quận Ngô Quyền, Hải Phòng thản nhiên nói: “Người ngoài nhìn vào thì thấy sợ thôi. Ở đây ngày nào chẳng có ngã”.
Thảo là diễn viên chuyên đu dây, nhào lộn, tính cả thời gian học trong trường xiếc cũng như đi làm đến nay đã là 11 năm. Cô gái kể nhẹ như không về công việc của mình: “Ngày em 11 tuổi, một cô giáo đến lớp tuyển sinh, em được chọn và bắt đầu vào trường xiếc để tập luyện. Ngày nào cũng tập, đủ các bài nhưng chuyên sâu nhào lộn, đu dây. Em được đi mấy nước biểu diễn rồi, Đài Loan, Lào, Campuchia. Năm 2012, lúc Việt Nam mới có trò nhào lộn trên mô-tô đó chị, em bị ngã, gãy tay, phải đóng đinh, sau đó lại tháo đinh, tổng cộng là 24 mũi khâu”.
“Bố mẹ ngăn, không cho em theo nghề xiếc nữa, nhưng mà em thích, em mê không bỏ được. Làm nghề gì thì yêu nghề đó”, Thảo hồn nhiên nói về công việc của mình.
Mới đây tại Hà Nam, trong tiết mục đưa đầu vào miệng cá sấu, một diễn viên xiếc đã bị cá cắn nát mặt, phải cấp cứu tại bệnh viện.
Chúng tôi hỏi đến thu nhập hàng tháng, có đủ để trang trải cuộc sống hay gửi biếu cha mẹ không, cô gái 21 tuổi lặng đi mấy giây rồi đôi mắt tập trung vào chiếc kim trên tay. Cô đang khâu lại tấm vải nhung trên chiếc ghế biểu diễn, trên đó là vô vàn lỗ thủng: “Em nghe nói là các chú các bác lãnh đạo ở trên Liên đoàn đã rất cố gắng, nhưng...”.
Xung quanh Thảo, các diễn viên nam đang tập đi tập lại trò cầu bật. Các diễn viên phải tập trung tối đa để có thể vừa bật nhảy trên cầu thăng bằng, lại có thể lộn nhào, xoay người trên không và đứng vững trên đôi vai của những thanh niên đứng trụ. Đức Huy, chàng trai được thắt một sợi dây đủ để treo mình lên trên không đang túa mồ hôi như tắm, khuôn mặt căng thẳng, anh chưa tập được một lần nào thành công từ sáng tới giờ.
Lê Thị Ngọc Thúy bật khóc khi kể về công việc của mình Ảnh Ngọc Thắng
Nghệ sĩ ưu tú Kim Hạnh, 65 tuổi, giáo viên tại Liên đoàn xiếc Việt Nam chia sẻ: “Đây là một nội dung khó. Các diễn viên đã tập vài tháng, nhưng chưa thể thành thục được”.
Nghệ sĩ Kim Hạnh gắn bó với Liên đoàn xiếc Việt Nam từ năm 1971 cho đến nay. Bà từng là một nghệ sĩ chuyên đu dây, đi thăng bằng trên dây. Giống như những cô gái khác đang là diễn viên tại Liên đoàn, bà chìa ra cánh tay có vết sẹo lớn, dài hơn một gang tay. “Đó còn chưa kể các sẹo lặt vặt khác trên tay, chân”. Thế hệ các nghệ sĩ xiếc như nghệ sĩ ưu tú Kim Hạnh may mắn được cấp nhà sau một thời gian được vào biên chế của nhà nước. Sau đó, các diễn viên đàn em, đàn cháu không còn được chế độ này, họ đành phải thuê nhà trọ hoặc được bố trí ở chung trong một dãy nhà ở tập thể khá cũ kỹ gần Liên đoàn xiếc.
“Xiếc là hiểm nguy, chỉ một phút lơ là có thể đánh đổi tính mạng như chơi”, nghệ sĩ Kim Hạnh ngậm ngùi. Bà nhắc đến trường hợp của diễn viên Ngô Tuyết Hoàn, liệt cả hai chân, phải ngồi xe lăn suốt đời trong một lần tập luyện.
“Cuộc đời như một sợi dây. Em bay với gió với mây bồng bềnh..., có người viết về chúng tôi như thế”, bà Kim Hạnh ngân nga, nhưng đôi mắt rưng rưng.
Trong nhà tập của Liên đoàn xiếc, nơi có đầy mồ hôi, nước mắt và cả máu Ảnh Ngọc Thắng
Chiếc xe lăn trong nhà tập
Mỗi ngày, ở Liên đoàn xiếc trong con ngõ 71 phố Trần Nhân Tông, người ta thấy một chiếc xe lăn chầm chậm lăn bánh, trên đó là chị Ngô Tuyết Hoàn, 39 tuổi, người mà nghệ sĩ Kim Hạnh vừa nhắc đến.
Vốn là một diễn viên đu dây trên không, trong một lần tập luyện cách đây vài năm, chị Hoàn gặp tai nạn, cột sống bị tổn thương quá lớn khiến người phụ nữ quê Hoà Bình bị bại liệt hoàn toàn từ phần hông trở xuống.
Chồng chị, anh Đức Tài cũng là một diễn viên kiêm người hướng dẫn trong Liên đoàn xiếc, họ mới kết hôn 2 năm, từng ấp ủ dự định khi ổn định công việc sẽ sinh con, nhưng tai nạn ập xuống bất ngờ, có thể người phụ nữ sẽ không thể có con được nữa.
Không còn tập được nữa, mỗi ngày chị Hoàn vẫn lăn xe đến Liên đoàn, xem và hướng dẫn các diễn viên trẻ tập luyện. Xiếc đã lấy đi của chị đôi chân và tương lai, nhưng trong chị, tình yêu với nghề này vẫn còn.
Diễn viên khâu lại chiếc ghế mà tấm vải nhung đã rách lỗ chỗ Ảnh Ngọc Thắng
Một cách “đấm tẩm quất” giúp bạn diễn được giãn cơ Ảnh Ngọc Thắng
Để có vài phút trên sân khấu là vô vàn những ngày tháng gian truân Ảnh Ngọc Thắng
Nhiếp ảnh gia người Uruguay thế hệ 8X Christian Rodriguez đã mang lại những bức ảnh độc đáo sau 3 năm đeo đuổi chụp ảnh về hậu trường luyện tập và cuộc sống vất vả của nghệ sĩ xiếc Việt.
“Cho chọn lại, chúng tôi vẫn chọn xiếc”
Nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú Tạ Duy Ánh, Giám đốc Liên đoàn xiếc Việt Nam cho hay, hiện tại Liên đoàn có 125 diễn viên và hơn 100 cán bộ nhân viên khác. Vì cơ chế khó khăn, nhiều diễn viên vẫn chưa được biên chế chính thức mà chỉ làm việc theo hợp đồng lao động, do đó thu nhập rất thấp, có người lương khởi điểm hơn 1,1 triệu đồng trong khi những vất vả, gian truân, hiểm nguy của diễn viên thì không gì đo đếm.
“Nhiều người nản chí, bỏ cuộc, nhưng cũng nhiều người yêu nghề cháy bỏng. Như chính bản thân tôi, tôi là một nghệ sĩ, đến năm 2013 tôi vẫn đi diễn. Lương và thu nhập với diễn viên xiếc có thể nói là thấp, nhưng nghề cho chúng tôi rất nhiều điều, nếu được chọn lại, tôi vẫn chọn xiếc”, nghệ sĩ Tạ Duy Ánh bộc bạch.
Khổ vì bị mạo danh là xiếc Liên đoàn
Sau vụ cá sấu cắn nát mặt một diễn viên xiếc tại Hà Nam vừa qua, điện thoại của Giám đốc Liên đoàn xiếc Việt Nam Tạ Duy Ánh liên tục đổ chuông. “Khổ lắm, đoàn tư nhân, diễn viên không phải của Liên đoàn nhưng mà người ta cứ viết trên băng rôn quảng cáo là xiếc của Liên đoàn xiếc Việt Nam. Chúng tôi chuyên bị nhái. Nếu ở gần Hà Nội, chúng tôi mời thanh tra đến lập biên bản luôn, nhưng khổ là mình không thể kiểm soát được hết”, nghệ sĩ Tạ Duy Ánh than thở.
Xiếc Liên đoàn “chính hãng” bị ế vì người dân nghi ngờ sau nhiều phen họ bị các đoàn khác lừa. Vậy nên, trong các chuyến Liên đoàn xiếc Việt Nam lưu diễn tại các địa phương, họ đành chấp nhận buổi đầu khách vắng tanh, buổi thứ 2, thứ 3 mới là ngày rạp có đông khách đến.
Xin bạn đừng nghĩ ca sĩ tỉnh không có tài năng như ca sĩ ở các thành phố lớn. Không, họ là những con người tài năng, phần lớn đã được học hành bài bản, thông thường là cử nhân hay cao đẳng thanh nhạc.
Bình luận (0)