Đột phá chính sách nhà ở xã hội

Bỏ đấu thầu, rút ngắn thủ tục

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ sẽ thành lập quỹ phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) quốc gia từ nguồn ngân sách nhà nước và nguồn vốn hợp pháp khác. Quỹ này sẽ hỗ trợ lãi suất cho vay không yêu cầu thế chấp; hỗ trợ doanh nghiệp (DN) đầu tư xây dựng NƠXH, đối tượng hưởng chính sách theo điều kiện, nội dung và mức hỗ trợ được cơ quan có thẩm quyền quy định.

ẢNH: ĐÌNH SƠN

Nghị quyết cũng quy định không cần đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư xây dựng NƠXH. UBND sẽ giao chủ đầu tư bằng văn bản thay thế văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư và là căn cứ giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.

Ngoài ra, dự án đầu tư xây dựng NƠXH cũng không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi. Trường hợp dự án chưa có quy hoạch chi tiết hoặc phải điều chỉnh quy hoạch chi tiết thì cả hai nhiệm vụ này được làm cùng nhau. Công tác thẩm định, phê duyệt phải được thực hiện trước, làm cơ sở thẩm định, phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết. DN, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp được thuê NƠXH cho người lao động của mình ở. Nhiều quy định về lợi nhuận định mức tối đa mà chủ đầu tư được hưởng; hỗ trợ giải phóng mặt bằng từ nguồn vốn ngân sách; hỗ trợ đầu tư hệ thống hạ tầng... cũng đột phá hơn.

Lý giải về những quy định đột phá này, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết trong quá trình tổ chức các hội nghị về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thị trường bất động sản, Bộ đã ghi nhận nhiều phản ánh, kiến nghị của các DN lớn trong lĩnh vực phát triển NƠXH. Đơn cử như phản ánh về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển một dự án NƠXH là khá lớn. Với dự án đã có quy hoạch xây dựng được duyệt, đã được đưa vào danh mục, kế hoạch sử dụng đất của địa phương thì thời gian thực hiện theo tuần tự từ bước chấp thuận chủ trương đầu tư đến khi lựa chọn, ký kết được hợp đồng dự án với nhà đầu tư là khoảng gần 300 ngày. Tại một số địa phương như TP.HCM, trong trường hợp triển khai linh hoạt các thủ tục song song và áp dụng thời gian thực hiện tối thiểu theo quy định thì cũng là trên 200 ngày. 

"Nên mục tiêu đề ra là cho phép các dự án NƠXH được thực hiện đồng thời các thủ tục quy hoạch, thiết kế, công tác chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư. Trong đó lồng ghép một số thủ tục như thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở của cơ quan chuyên môn về xây dựng... vào thủ tục cấp phép xây dựng. Điều này sẽ giúp rút ngắn tối đa thời gian thực hiện thủ tục dự án", Thứ trưởng Sinh nhấn mạnh.

Ông Minh Hoàng, Tổng giám đốc Công ty NƠXH TP.HCM, nhận xét: Việc đầu tư, phát triển NƠXH thời gian qua còn chậm, số lượng căn hộ đã hoàn thành đến nay mới đạt khoảng 35,6% mục tiêu 428.000 căn vào năm 2025. Nguyên nhân chủ yếu do công tác đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư mất nhiều thời gian, từ 6 - 12 tháng. Do vậy việc bỏ đấu thầu dự án mà chỉ định giao cho DN là hợp lý nhất. "Đất sạch DN có sẵn, nay họ chuyển từ nhà thương mại sang NƠXH thì nên cắt giảm tối đa thủ tục hành chính. Có như vậy DN mới mặn mà tham gia vì lợi nhuận làm NƠXH rất ít, thậm chí không có. Đa số DN tham gia vì trách nhiệm với xã hội, với cộng đồng, muốn cùng với nhà nước chung tay chăm lo nhà ở cho người nghèo chứ không đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu", ông Hoàng nêu quan điểm.

Tăng lợi nhuận định mức, tăng cung NƠXH

Ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hội DN TP.HCM, nhận xét: Dự thảo Nghị quyết đề nghị nâng mức lợi nhuận cho NƠXH lên 13% là cần thiết và sẽ khuyến khích được nhiều DN tham gia làm NƠXH hơn. Khi đó sẽ có thêm nhiều sản phẩm, đáp ứng được nhu cầu nhà ở tốt hơn cho người dân, đặc biệt là người nghèo đô thị, cán bộ công chức... "Hiện nay quy định lợi nhuận định mức cho NƠXH là 10%, nếu dự án kéo dài 5 năm, mỗi năm chỉ có 2% là quá thấp. Cộng với nhiều rủi ro khi triển khai dự án nên không khuyến khích được DN tham gia, khiến nguồn cung liên tục sụt giảm, thậm chí nhiều năm không có NƠXH. Tuy nhiên, lợi nhuận NƠXH cho thuê cũng phải tăng tương ứng để khuyến khích thị phần này, đáp ứng nhu cầu của rất đông công nhân trong các khu công nghiệp, người lao động nghèo", ông Nghĩa đề xuất.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM Lê Hoàng Châu cũng đánh giá rất cao dự thảo nghị quyết thí điểm lần này khi đã tháo gỡ phần lớn những ách tắc, khó khăn về cơ chế chính sách, vốn mà DN, người thực thi pháp luật và người dân đang gặp phải. Tuy nhiên, ông đề nghị bổ sung quy định lồng ghép thẩm định thiết kế cơ sở đồng thời với thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở. Dự án nếu đã có thiết kế mẫu dự án NƠXH thì không phải thẩm định 2 loại thiết kế này nhằm rút ngắn thời gian làm thủ tục hành chính và tiết kiệm chi phí. "Cần tích hợp 3 thủ tục là thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở, cấp giấy phép xây dựng vào 1 thủ tục cấp giấy phép xây dựng. Điều này phù hợp với chức năng, thẩm quyền và năng lực của Sở Xây dựng cấp tỉnh để rút ngắn thời gian làm thủ tục hành chính và tiết kiệm chi phí", ông Châu phân tích.