Đúng quy trình

>> Quy trình xả lũ của thủy điện 'có vấn đề
>> Thủy điện xả lũ làm dân khiếp sợ
>> Kiểm tra quy trình xả lũ thủy điện An Khê - Kanak
>> Thủy điện và bài toán cảnh báo xả lũ
>> Thủ tướng cam kết giữ an toàn nợ công, xử lý nghiêm xả lũ sai

Những tháng cuối năm, nhân dân lại được nghe những người đại diện cho nhà nước nhắc đến cụm từ: “Đúng quy trình”. Trước Quốc hội, trả lời chất vấn của đại biểu, người đứng đầu ngành Công thương cho biết việc xả lũ của thủy điện là hoàn toàn đúng quy trình, do đó vô can trong việc gây ra thiệt hại về tài sản và tính mạng của nhân dân.

Kế đó, thêm những em bé vô tội lại chết sau khi được tiêm phòng vắc xin Quixavem theo chương trình tiêm chủng quốc gia (nghĩa là được miễn phí), những người liên quan trong ngành y tế lại phát ngôn, rằng việc tiêm chủng là đúng quy trình, do đó những cái chết đã xảy ra không liên quan đến quy trình tiêm chủng. 

Gần đây nhất, người dân lại nghe một lãnh đạo ngành hải quan phát biểu: việc kiểm tra lô hàng 12 loa thùng (có chứa 600 bánh heroin) là hoàn toàn đúng quy trình, không hề có sai sót. Như vậy chuyện an ninh Đài Loan phát hiện ra gần 300 kg heroin trong lô hàng đó hoàn toàn không liên quan đến trách nhiệm của Hải quan Việt Nam???

Một vị giáo sư người Mỹ, chuyên về lĩnh vực văn hóa Việt Nam, một người có thâm niên sống lâu năm tại Sài Gòn, nhận định rằng người Việt vốn dễ tính, xuề xòa và không quan tâm đến tính lâu dài của một sự việc. Họ rồi sẽ quên, hoặc sẽ không có bất kỳ phản ứng nào ngoài việc châm biếm nó, cười cợt nó, xem như nó như chuyện đã rồi, sẽ phải xảy ra, nó là như vậy... thực ra, nhận định của ông giáo sư kia, chỉ đúng 50%, bởi người Việt nhớ dai, họ nhớ hết, nhưng trong một hoàn cảnh nào đó của xã hội, họ không thể làm gì hơn, ngoài việc lưu nó vào tâm trí thông qua các câu chuyện hài hước, châm biếm.

Điều đó cũng dễ thấy, khi những người được gọi là trí thức, báo chí bộc bạch sự bức xức thông qua những câu chuyện mang tính châm biếm, ví dụ: người dân vùng bị lũ đã chết vì không biết quy trình hoặc chạy lũ không đúng quy trình; với tội phạm, họ đề nghị nhà nước ngay và luôn cho tiêm chủng đối với những kẻ phạm tội dã man. Câu chuyện 600 bánh ma túy hay gần 300 kg heroin là minh họa xác đáng cho một thành ngữ lâu đời của người Việt: con voi chui lọt lỗ kim, bởi năm nào, ngành hải quan đều họp tổng kết với rất là nhiều thành tích rất quan trọng. Thế mà...

Vậy mục đích cuối cùng của câu chuyện “đúng quy trình” đó là gì? Xin thưa, nó cũng tương đương với định nghĩa “không chịu trách nhiệm”. Vì đúng quy trình, cho nên không người nào phải chịu trách nhiệm cho những hậu quả đã xảy ra. Và thậm chỉ sẽ không có dù chỉ là một lời xin lỗi khiêm tốn đối với nhân dân.

Người viết bỗng nhớ, hôm qua truyền hình có một phóng sự pháp đình, kể câu chuyện một thiếu niên mà cha mẹ qua đời bởi một tai nạn bất ngờ, đành bỏ học, để kiếm sống em đi lượm ve chai, bị những người khác đánh đập, đói quá cuối cùng trộm xe đạp của hàng xóm mang bán được 80.000 đồng để mua thức ăn. Từ đó em lún dần trong chuyện ăn cắp vặt, cho đến một ngày đủ 16 tuổi, em bị bắt, đưa ra tòa, vị thẩm phán tuyên bố rằng dù thế nào đó cũng là tội phạm nên cần phải nghiêm trị, và em có án tù. Có một cô gái viết trên facebook của mình thế này: đành rằng, việc xét xử là đúng quy trình, nhưng liệu trong thâm tâm của vị thẩm phán có cảm thấy nhẫn tâm khi tuyên những lời đanh thép trước một đứa bé gầy còm thiếu ăn, đen đúa về sự nghiêm trị của pháp luật, trong khi có những kẻ ngang nhiên trộm cướp, chiếm đoạt hàng tỉ, hàng tỉ tỉ đồng của nhân dân mà hằng ngày vẫn nhởn nhơ, vẫn hô hào đạo đức... có bất công lắm không trời?

Đạo làm quan xưa kia, lấy dân làm gốc, coi dân như con cái. Đạo làm quan nay, coi dân là ông chủ, mình là công bộc. Dù là ông chủ hay con cái, thì quan vẫn phải biết tôn trọng, yêu thương nhân dân, chứ không thể phớt lờ, coi thường vì đó là ông chủ hờ hay là đứa con “ghẻ”. Dẫu biết mọi công vụ đều có quy trình, nhưng cái quy trình đó cũng do chính công chức, nghĩa là do chính con người viết ra, nên nó vẫn có thể sai sót, có thể không phù hợp với từng giai đoạn thực tế. Do đó, không thể viện “đúng quy trình” mà quan có thể vô cảm trước nỗi đau của nhân dân, bàng quan trước những hậu quả nghiêm trọng do cái “đúng quy trình” gây ra.

Là một công dân của nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, người viết cũng như hàng triệu công dân khác chắc chắn không mong những quan chức có trách nhiệm nói lời xin lỗi, mà họ phải hành xử đúng như trách nhiệm của một người ở vị trí công vụ đó. Hành xử đúng trách nhiệm cũng chính là thái độ chịu trách nhiệm trước nhân dân và có hành xử cá nhân cụ thể phù hợp với vị trí và vai trò công vụ mà mình đang đảm trách. Vì như thế, chúng ta mới có thể có một nhà nước pháp trị.

Và khi đã có một nhà nước pháp trị mới có thể mơ đến một nhà nước pháp quyền, một nhà nước mà ở đó, người dân có thể dễ dàng thực thi được quyền hạn hiến định của mình để bảo vệ quyền lợi, tài sản hợp pháp, tính mạng của mình, còn công chức luôn biết chịu trách nhiệm về công vụ của mình và trong vốn từ phát ngôn của họ, vĩnh viễn không tồn tại 3 chữ: ĐÚNG QUY TRÌNH.

Tuệ Hoan
* Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một luật sư, blogger sống tại TP.HCM

>> Thủy điện xả lũ gây 'lũ chồng lũ': ĐBQH đề nghị xử lý hình sự
>> Lũ bất thường vì thủy điện xả lũ cấp tập
>> Bé sơ sinh chết sau khi tiêm vắc xin
>> Tăng cường giám sát phản ứng sau tiêm vắc xin Quinvaxem
>> Phản ứng sau tiêm vắc xin Quinvaxem
>> Điều tra vụ cháu bé tử vong sau khi tiêm vắc xin
>> Điều tra vụ một cháu bé tử vong sau khi tiêm vắc xin