'Giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi còn thấp, chưa sát giá thị trường'

Sáng 18.10, Kiểm toán Nhà nước kết hợp các cơ quan, địa phương tổ chức Hội thảo quản lý đất đai và xác định giá đất - Những bất cập từ thực tiễn và qua hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước.

Hội thảo nằm trong khuôn khổ Diễn đàn thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - Những nút thắt và vai trò của Kiểm toán Nhà nước.

Cùng thửa đất, mỗi phương pháp lại cho ra kết quả khác nhau

NGỌC THẮNG

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Hà Thị Mỹ Dung cho hay, từ năm 2017 - 2021, nguồn thu từ đất đai luôn đóng góp từ 12 - 14% tổng thu ngân sách nhà nước. Tại nhiều địa phương, số thu từ đất đai chiếm tới trên 30% ngân sách địa phương và là nguồn vốn chính cho đầu tư công.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, qua kết quả kiểm toán cho thấy trong thời gian qua, việc quản lý, sử dụng đất đai còn một số vấn đề bất cập, hạn chế, vướng mắc.

Cụ thể là chưa tạo dựng được một hành lang pháp lý rõ ràng cho công tác quản lý, sử dụng đất đai, nhất là sử dụng cho phát triển kinh tế. Cạnh đó, công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các quy hoạch xây dựng chưa đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, tính ổn định lâu dài.

"Thu hồi đất khi chưa đảm bảo các điều kiện và trình tự, thủ tục theo quy định; giá bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất còn thấp, chưa sát với giá thị trường. Việc áp dụng các phương pháp định giá đất trong thực tiễn còn bất cập", bà Dung nêu rõ.

Nêu khó khăn trong công tác định giá đất tại địa phương, bà Trần Thành Tâm, Phó giám đốc Sở Tài chính Hà Nội, cho biết theo quy định hiện hành, những thửa đất có giá trị trên 30 tỉ đồng phải áp dụng 4 phương pháp khác nhau để tính giá đất nên thời gian thường kéo dài.

Tuy nhiên, việc áp dụng các phương pháp này lại cho ra kết quả rất khác biệt so với phương pháp hệ số (áp dụng với thửa đất giá trị dưới 30 tỉ đồng). Chưa kể, cùng một thửa đất nhưng với các phương pháp khác nhau lại cho ra kết quả khác nhau.

Lý giải vấn đề này, bà Tâm cho rằng, các chỉ tiêu tính toán trong phương pháp định giá đất còn mang tính định tính; thời gian chưa đảm bảo cho thẩm định; yếu tố cơ sở dữ liệu giao dịch chưa đầy đủ; tính minh bạch thị trường chưa cao…

Dùng bảng giá đất Nhà nước để tính thuế giao dịch bất động sản

NGỌC THẮNG

Ông Đào Trung Chính (Cục Quy hoạch - Phát triển tài nguyên đất, Bộ TN-MT) cho rằng, luật Đất đai năm 2013 đã nói giá đất phải sát giá thị trường, đồng thời yêu cầu trong 6 tháng nếu giá đất trên thị trường tăng 20% thì các địa phương phải điều chỉnh bảng giá đất cho sát với thị trường. Tuy nhiên, thời gian qua các địa phương gần như chưa thực hiện điều này.

Vướng mắc ở đâu? Theo ông Đào Trung Chính, các địa phương đều muốn thu hút đầu tư, do đó, nếu đưa giá đất cao quá sẽ không thu hút được các nhà đầu tư. Ông Chính cho rằng cần xác định giá đất theo mục tiêu khuyến khích thu hút đầu tư của địa phương.

Theo Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Minh Ngân, trong quá trình tổng kết luật Đất đai đã nhận diện ra nhiều bất cập trong quản lý, sử dụng và xác định giá đất.

Để giải quyết các vướng mắc, ông Ngân cho hay, Bộ TN-MT đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định 44 về định giá đất, đang lấy ý kiến các bộ, ngành để ban hành mà không chờ luật Đất đai sửa đổi (dự kiến thông qua tại kỳ họp 6). Theo ông Ngân, Nghị định 44 sẽ quy định rõ các điều kiện áp dụng phương pháp định giá đất.

Bên cạnh đó, với luật Đất đai sửa đổi, Thứ trưởng Bộ TN-MT cho hay, bảng giá đất hàng năm dự kiến áp dụng từ tháng 1.2025 sẽ mở rộng đối tượng áp dụng. Cụ thể là bảng giá đất sẽ được áp dụng để tính thuế thu nhập chuyển nhượng bất động sản.

Ông Ngân phân tích, hiện nay có tình trạng khai giá trị giao dịch trong hợp đồng thấp hơn giá giao dịch thực tế để nộp thuế ít khiến ngoài việc thất thu thuế, cơ quan quản lý nhà nước còn không có dữ liệu giao dịch thực tế. Với quy định mới, giá giao dịch bao nhiêu không quan trọng, Nhà nước sẽ tính thuế dựa vào bảng giá đất hàng năm do địa phương xây dựng về cơ bản phù hợp với giá thị trường.