Giá USD dậy sóng

USD tăng giá kỷ lục, vượt giá bán của NHNN

Ngày 3.4, các ngân hàng (NH) đồng loạt tăng giá USD thêm 40 - 80 đồng. Eximbank có điều chỉnh tỷ giá liên tục trong ngày, lên 24.750 - 25.130 đồng chiều mua vào và bán ra. Vietcombank có mức tăng khá mạnh, thêm 80 đồng, lên 24.760 - 25.130 đồng (mua - bán)… Các NH tăng giá USD, tiến sát mức giá bán ra của Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là 25.171 đồng/USD. Riêng một số NH có mức giá vượt giá bán của Sở giao dịch NHNN như MB mua bán lên 24.820 - 25.180 đồng; VietinBank lên 24.755 - 25.175 đồng; ACB lên 24.800 - 25.180 đồng… Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2022, giá bán USD của các NH thương mại cao hơn giá bán ra của NHNN.

Ngọc Thắng

Như vậy chỉ trong vòng 3 ngày, các NH đã tăng 160 đồng mỗi USD, tương ứng mức đi lên 0,6%. So với đầu năm, giá USD tăng 700 đồng, mức đi lên hơn 2,86%. Trong khi đó, giá đồng bạc xanh trên thị trường tự do những ngày gần đây khá yên ắng. Ngày 3.4, giá USD tự do tăng nhẹ 20 đồng, mua vào lên 25.470 đồng, bán ra 25.550 đồng.

Một điểm khó hiểu trên thị trường là giá USD tăng bất chấp nguồn thặng dư thương mại công bố lên đến 8,08 tỉ USD, nguồn vốn đầu tư nước ngoài giải ngân vào VN lên 4,6 tỉ USD, đó là chưa kể kiều hối… Thêm vào đó, chênh lệch lãi suất giữa VND và USD trước đây cao là nguyên nhân gây tỷ giá tăng thì nay cũng đã không còn quá áp lực. Sau 3 tuần liên tiếp NHNN thực hiện hút VND với khối lượng khoảng 172.000 tỉ đồng trên thị trường mở, lãi suất tiền đồng đã tăng lên từ 3,45 - 5,14%/năm, thay vì từ 0,7 - 5,2%/năm vào giữa tháng 3. Điều này đã giúp lãi suất VND thấp hơn USD ở mức 1 - 2%/năm tùy kỳ hạn, thay vì trước đó lên đến 1 - 5%/năm.

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng giá USD trong NH chịu nhiều sự tác động gần đây khi nhu cầu USD tăng lên. Giá USD trên thị trường chợ đen cao hơn NH từ 500 - 600 đồng, và nếu để như vậy thì sẽ xuất hiện hiện tượng đầu cơ. Nhu cầu mua gom ngoại tệ khi đi du lịch với mỗi người từ vài ngàn USD thì nhiều người gộp lại cũng sẽ cho ra số lượng lớn. Vì thế, các NH buộc tăng USD chứ không phải khan hiếm ngoại tệ dẫn đến tăng giá. 

Hơn nữa, giá vàng trong nước cũng cao hơn quốc tế khá xa nên nguy cơ vàng lậu và nhu cầu ngoại tệ cũng đi lên. Tại nội địa, những ngày gần đây, giá vàng tăng mạnh lên mức cao. Thế nhưng thị trường vàng lo ngại những thay đổi từ Nghị định 24/2012 về quản lý thị trường vàng nên người mua cũng trở nên e ngại hơn. Thay vì vậy, ngoại tệ cũng có thể là kênh khác để lựa chọn. Đó là những nguyên nhân khiến tỷ giá tăng cao.

Sóng tăng chỉ tạm thời?

Lãnh đạo một NH cổ phần cũng bày tỏ sự ngạc nhiên với đợt sóng tăng giá những ngày gần đây của ngoại tệ khi nguồn cung USD khá dồi dào. Theo vị này, nguyên nhân có thể đến từ nhu cầu thanh toán hàng nhập khẩu khu vực trong nước tăng lên. Bởi hoạt động xuất nhập khẩu trong quý 1 ghi nhận nhiều dấu hiệu tích cực. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt 178,04 tỉ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước. Nhập khẩu ước đạt 84,98 tỉ USD, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 29,7 tỉ USD, tăng 14,4%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 55,28 tỉ USD, tăng 13,6%. 

Còn kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 93,06 tỉ USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 25,21 tỉ USD, tăng 26,2%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 67,85 tỉ USD, tăng 13,9%. Chính vì vậy mà có thời điểm cung ngoại tệ không đáp ứng được cầu. Ngoài ra, cũng có thể thị trường trong nước "đu" theo chỉ số USD-Index trên thị trường quốc tế gần đây tăng lên mức cao, gần 105 điểm. Tỷ giá các đồng tiền khác đều tăng cũng ảnh hưởng đến tiền đồng.

Bà Trần Thị Hà My, Kinh tế trưởng Công ty CP chứng khoán Rồng Việt, cho rằng nhu cầu USD trong hệ thống NH gắn với nhập khẩu có thể đã tăng mạnh trở lại. Lập luận xuất siêu tăng mạnh giúp kìm hãm đà mất giá của tiền đồng là không đủ thuyết phục bởi nhu cầu USD thường đến từ khối doanh nghiệp trong nước và khối này thì luôn luôn nhập siêu. Nhập siêu của khối trong nước tăng mạnh so với cùng kỳ và khả năng cao sẽ tiếp tục tăng trong bối cảnh đơn hàng đang dần hồi phục. 

Trên thị trường tự do, biến động tăng của tỷ giá thường song hành với biến động giá vàng. Việc giá vàng thế giới tăng lên mức kỷ lục cùng với chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới tiếp tục nới rộng khiến tỷ giá trên thị trường tự do tăng vọt. Ở phía cung USD, NHNN vẫn chưa bán dự trữ ngoại hối để can thiệp. Đồng thời dù giải ngân FDI có tăng tốc khi so với cùng kỳ nhưng vẫn thấp hơn đáng kể quy mô giải ngân các tháng cuối năm 2023. Quan sát đối với dòng tiền đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài cũng không mấy khả quan.

Theo bà Trần Thị Hà My, áp lực tỷ giá sẽ duy trì trong nửa đầu năm. Tuy nhiên, vẫn có thể chờ đợi những "cơn gió thuận" giúp cho tỷ giá USD/VND giảm trở lại trong giai đoạn nửa cuối năm. Cơn gió thuận được đề cập là triển vọng cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và nhu cầu vốn của VN phục hồi giúp thu hẹp chênh lệch lãi suất USD/VND. 

Ngoài ra, triển vọng kinh tế Mỹ có thể sẽ không còn khả quan như giai đoạn đầu năm 2024 do tác động trễ của chính sách thắt chặt tiền tệ, từ đó khiến sức mạnh của đồng USD suy giảm trong nửa sau của năm 2024. Cũng cần lưu ý rằng kịch bản này vẫn chưa xem xét đến tác động của kỳ bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra cuối năm nay. Kịch bản tỷ giá tăng ở mức vừa phải 2 - 3%, tác động đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sẽ không quá lớn.

Đồng quan điểm, ông Suan Teck Kin, Giám đốc điều hành Khối nghiên cứu thị trường và kinh tế toàn cầu, Tập đoàn UOB, dự báo đồng USD sẽ bắt đầu suy yếu trong những tháng tới, với điều kiện Fed bắt đầu hạ lãi suất vào tháng 6 và NHNN giữ nguyên chính sách lãi suất. Nếu đúng như vậy, khả năng VND sẽ tăng giá so với USD vào cuối năm 2024.