Giải pháp giúp nông dân Bắc Ninh 'lãi khủng' từ trồng khoai tây bền vững

Năng suất gấp 2 lần, lãi 140 - 150 triệu đồng/ha

Ngày hội thu hoạch khoai tây tại Trung tâm học thuật PepsiCo (H.Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh) 14.3, có sự tham gia của hàng trăm nông dân các tỉnh phía Bắc chứng kiến thành quả mô hình trồng khoai tây kiểu mẫu ứng dụng công nghệ cao vào canh tác giảm phát thải, phát triển bền vững.

Có 10 ha tham gia mô hình, ông Doãn Thế Anh, khu phố Yên Lâm, P.Bằng An (TX.Quế Võ), cho biết lần đầu tiên thử nghiệm trồng khoai tây kiểu mới, nhiều hộ ngỡ ngàng khi không phải ra đồng làm việc nhiều như trước đây. Mỗi luống khoai tây đều có hệ thống tưới tự động, cảm biến theo dõi sức khỏe cây, diễn biến sâu bệnh dịch hại... Không tốn nhiều công lao động, phun thuốc nhưng cây khoai tây luôn xanh tốt, giảm sâu bệnh.

Cũng theo ông Anh, bất ngờ nhất là khi thu hoạch, năng suất cao hơn 2 lần. Trước đây, năng suất khoai tây ở địa phương đạt từ 15 - 18 tấn/ha khi ứng dụng công nghệ cao tăng lên 36 - 38 tấn/ha, có thửa ruộng đạt 40 tấn/ha.

"Chi phí sản xuất giảm, năng suất khoai cao nên chúng tôi lãi 30 - 40%, tương đương từ 140 - 150 triệu đồng/ha", ông Anh nói.

Có 15 ha canh tác khoai tây bền vững, ông Đoàn Trường Vinh (H.Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình), chia sẻ trước đây gia đình chỉ quen canh tác theo lối cũ khi được hướng dẫn áp dụng kỹ thuật, dùng giống mới thì hiệu quả kinh tế vượt trội.

"Vừa rồi thu hoạch, năng suất đạt trung bình 25 tấn/ha, mỗi ha lãi gần 100 triệu đồng, được bao tiêu đầu ra nên chúng tôi rất yên tâm, tự tin sản xuất", ông Vinh nói.

Nhân rộng trồng khoai tây bền vững ở miền Bắc

Dự án sản xuất khoai tây bền vững do PepsiCo, Syngenta và các đối tác: Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ NN-PTNT), Yara, Netafim, Khang Thịnh, Novacid, Mimosatek, Viettransco, Đức Minh, USAID-Resonance - dự án GDA và Dự án She Feeds The World (SFtW) của tổ chức CAREVN triển khai tại Tây nguyên từ năm 2019 mang lại những kết quả vượt trội.

Khởi đầu với 400 ha, chỉ sau 5 năm, diện tích trồng khoai tây bền vững tăng lên 1.700 ha (năm 2024), năng suất trung bình 30 - 34 tấn/ha, cao hơn nhiều so với phương pháp canh tác truyền thống.

Từ vụ đông xuân 2024 - 2025, mô hình được mở rộng ra phía Bắc với 320 ha. Trong vụ đầu tiên, năng suất khoai trung bình đạt 23 - 26 tấn/ha, cao hơn 8 tấn/ha so với các vụ trước và chi phí sản xuất giảm nhờ áp dụng hệ thống tưới nước chính xác tiết kiệm 3.170 m² nước/ha. Trước Bắc Ninh, mô hình được thí điểm trong vụ đông xuân 2023 - 2024 tại Thanh Hóa, Hải Dương đạt năng suất cao nhất 35 tấn/ha.

Theo ông Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Đối ngoại và Phát triển bền vững, Công ty Syngenta Việt Nam, ở mô hình trồng khoai tây bền vững, Syngenta Việt Nam được giao triển khai nhiều giải pháp tiên tiến để giữ cho cây khoai tây luôn khỏe mạnh, bộ lá xanh tốt, kiểm soát dịch bệnh để giảm số lần phun thuốc, giảm lượng thuốc sử dụng và kéo dài thời gian thu hoạch từ 7 - 10 ngày và năng suất tăng tối thiểu 15%.

Trong đó, quy trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) giúp giảm 2 lần phun thuốc/vụ, đảm bảo hiệu quả bảo vệ cây trồng và hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường. Giải pháp ứng drone trong phun thuốc giúp nông dân tiết kiệm hơn 10 lần lượng nước pha thuốc so với phương pháp truyền thống, giảm chi phí sản xuất.

"Áp dụng canh tác bền vững, khoai tây có năng suất, chất lượng rất cao. Củ to đồng đều, đảm bảo không còn tồn dư dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu của PepsiCo đối với nguyên liệu đưa vào nhà máy chế biến", ông Tuấn nói.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, khẳng định mô hình chuỗi giá trị khoai tây bền vững do PepsiCo Foods, Syngenta và các đối tác không chỉ thúc đẩy nông nghiệp xanh mà còn đặt nền móng cho Đề án Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực thực phẩm tại Việt Nam (FIH-V) hướng đến mở rộng mô hình, ứng dụng công nghệ tiên tiến và tạo ra giá trị bền vững cho ngành khoai tây Việt Nam.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Nguyễn Việt Hà, Tổng Giám đốc Công ty thực phẩm PepsiCo Việt Nam, cho rằng không chỉ mang đến những sản phẩm chất lượng PepsiCo cam kết đảm bảo nguyên liệu đầu vào được sản xuất bền vững, thân thiện với môi trường.

"Chuỗi giá trị khoai tây bền vững được mở rộng giúp chúng tôi chủ động nguồn cung, chuẩn bị vùng nguyên liệu ổn định cho nhà máy mới tại Hà Nam sắp khai trương, góp phần xây dựng một ngành nông nghiệp giảm thiểu tác động đến môi trường, phù hợp với chiến lược phát triển xanh của Việt Nam. Chúng tôi tự hào được tiên phong đóng góp vào sáng kiến FIH-5 ý nghĩa của Việt Nam".

Cùng ngày, nhóm công tác PPP về Rau quả và Ban thư ký Đối tác phát triển nông nghiệp bền vững Việt Nam (PSAV), Bộ Nông nghiệp và Môi trường đồng tổ chức hội nghị: Hiện thực hóa kế hoạch FIH-V 2025 nhằm phổ biến, trao đổi kế hoạch triển khai xây dựng chuỗi giá trị rau quả bền vững, đổi mới sáng tạo đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu và thích ứng biến đổi khí hậu.