Cuốn Địa chí hành chính các tỉnh Nam Kỳ thời Pháp thuộc (1859 - 1954) cung cấp danh mục thôn xã, gần sát với thực tế, của các tổng, huyện, phủ, tỉnh ở Nam kỳ dưới triều Thiệu Trị, Tự Đức, vào thời điểm người Pháp đánh chiếm vùng đất này mà hiện nay chưa tìm thấy một văn kiện thống kê nào. So với triều Minh Mạng thì số thôn xã dưới hai triều vua nói trên tăng lên rất nhiều. Sách còn là những văn kiện bổ nhiệm các chức vụ đứng đầu mỗi tỉnh suốt thời gian người Pháp cai trị đất Nam kỳ, rất hữu ích cho những người muốn tra cứu, tìm hiểu những quan chức người Pháp đã gây nên những việc không tốt hay đã làm những việc phúc lợi cho dân ta trong thời gian họ trấn nhậm.
Còn Nam Kỳ địa hạt tổng thôn danh hiệu mục lục cũng là tập tài liệu rất quý, vì trong các thư viện và trung tâm lưu trữ quốc gia, kể cả Trung tâm lưu trữ quốc gia 2 (TP.HCM) là nơi quy tập tất cả các tư liệu thuộc thời kỳ Pháp thuộc tại Nam kỳ đều không có, chỉ bản duy nhất (ký hiệu A 975) lưu trữ tại Thư viện Khoa học xã hội (Hà Nội). Nam Kỳ địa hạt tổng thôn danh hiệu mục lục là bản thống kê tương đối đầy đủ và sớm nhất về tên các tổng, thôn của Nam kỳ thời kỳ đầu thuộc Pháp. Với tập tài liệu này có thể đối chiếu với các quyết định, nghị định của chính quyền thuộc địa Nam kỳ về việc thay đổi địa giới và địa danh hành chính từ đầu thời kỳ Pháp thuộc đến năm 1892. Vì quá lo lắng cho sự mai một các tài liệu quý hiếm nên tác giả Nguyễn Đình Tư đã tiến hành công việc gian nan, dịch tài liệu Hán văn ra quốc ngữ, đồng thời theo nguyện vọng của tác giả là muốn bổ sung thêm tư liệu cho các tập Địa phương chí bằng chữ Pháp của từng tỉnh Nam kỳ do Hội Nghiên cứu Đông Dương đã từng biên soạn trước đây.
Bình luận (0)