Hàng trăm nghìn liệt sĩ chưa xác định được thông tin là hàng triệu nỗi đau

Đây là trăn trở của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc với các đơn vị giám định ADN, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin của Trung tâm Giám định ADN, Viện Công nghệ sinh học (Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam) chiều nay 25.7.

Thủ tướng Phạm Minh Chính xúc động chia sẻ hình ảnh Mẹ Việt Nam anh hùng Hoàng Thị Lự khi nhận được hài cốt của con

Nhật Bắc

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB-XH, từ năm 2011 đến ngày 31.12.2021, các cơ sở giám định AND xác định danh tính liệt sĩ đã tiếp nhận trên 41.000 mẫu. Qua phân tích, so sánh, đối chiếu ADN giữa mẫu hài cốt liệt sĩ và mẫu thân nhân liệt sĩ đã xác định danh tính đối với gần 1.400 hài cốt liệt sĩ, báo tin cho thân nhân và chỉnh sửa thông tin ghi trên bia mộ liệt sĩ.

Kết quả giám định ADN được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ ADN hài cốt liệt sĩ và thân nhân liệt sĩ phục vụ công tác xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Đến nay, hơn 4.000 hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin được xác định danh tính.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, các cơ sở giám định vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn do một bộ phận không nhỏ mộ không có hài cốt hoặc mẫu hài cốt đã được chôn cất trong thời gian quá dài (40 - 50 năm về trước) không có khả năng giám định hoặc chất lượng ADN còn lưu lại kém.

Bên cạnh đó, trang thiết bị của các đơn vị đã quá cũ, thường xuyên hỏng hóc, ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ phân tích. Nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất cho các đơn vị giám định mặc dù bước đầu đã có sự chủ động, tuy nhiên, thời gian đầu tư tương đối dài nên năng lực của các đơn vị giám định trong giai đoạn 2013 - 2020 chưa đáp ứng yêu cầu, kết quả giám định còn thấp so với mục tiêu của Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin.

Việc xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ; cổng thông tin điện tử về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ và Trung tâm Lưu trữ ADN hài cốt liệt sĩ và thân nhân liệt sĩ chưa có sự liên thông, tích hợp và đồng bộ dữ liệu.

Tại buổi làm việc, Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ câu chuyện xúc động khiến ông ám ảnh về niềm hạnh phúc của Mẹ Việt Nam anh hùng Hoàng Thị Lự (110 tuổi, ở H.Đô Lương, Nghệ An) khi tìm được hài cốt của một người con sau 51 năm hy sinh và nỗi đau mỏi mòn ngóng chờ của mẹ trước lúc ra đi vẫn chưa tìm được hài cốt của một người con nữa.

Theo Thủ tướng, có lẽ nỗi đau, mất mát lớn với nhiều gia đình trải qua chiến tranh là nhận được thông tin con qua “Giấy báo tử”. Nhiều gia đình vẫn ngày đêm mòn mỏi lấy những thông tin trên tờ giấy đã bạc màu, chữ đã mờ để đi nhờ tìm thông tin, giải mã, với hy vọng tìm thấy người thân.

Thủ tướng trăn trở: “Chiến tranh đã dần lùi xa nhưng nỗi đau vẫn hiện hữu, nhất là đối với những gia đình thân nhân liệt sĩ; biết bao người mẹ, người cha, anh, em, họ hàng tâm nguyện tìm được người thân hy sinh trong chiến tranh; hàng trăm nghìn liệt sĩ chưa xác định được thông tin là hàng triệu nỗi đau, trăn trở của những người còn sống”.

Thủ tướng khẳng định Đảng, nhà nước và nhân dân ta luôn quan tâm đến công tác thương binh, liệt sĩ để xoa dịu nỗi đau tinh thần đó bằng những việc làm thiết thực, trong đó có việc đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh đây là nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, cơ quan và địa phương, sự hỗ trợ tích cực của các tổ chức, cá nhân vì có rất nhiều liệt sĩ hy sinh từ thời chống Pháp, hy sinh ở nhiều địa bàn khác nhau cả trong nước và ngoài nước. Theo thủ tướng, sự mất mát và hy sinh đó không có gì bù đắp được và chúng ta cần cố gắng hơn nữa để xoa dịu nỗi đau chiến tranh.

Thủ tướng giao Bộ LĐ-TB-XH chủ trì, phối hợp Bộ Quốc phòng, Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam, Bộ TT-TT sớm thực hiện việc tích hợp, liên thông, đối chiếu, đồng bộ dữ liệu hiện có để hình thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, phục vụ hoạt động giám định ADN hài cốt liệt sĩ.

Thủ tướng yêu cầu Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam xây dựng đề án, trong đó xác định rõ các trang thiết bị cần nâng cấp, đầu tư mới để các bộ, cơ quan liên quan xem xét, xử lý; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng.

Thủ tướng cũng đồng ý với đề xuất nghiên cứu, nhanh chóng lưu trữ mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được hài cốt để phục vụ cho đối chiếu sau này.

Tại buổi làm việc, Thủ tướng đã chứng kiến lễ công bố kết quả giám định ADN các liệt sĩ; cùng đại diện các bộ, ngành trao kết quả giám định ADN cho 12 gia đình liệt sĩ; trao sổ tiết kiệm trị giá 10 triệu đồng/sổ và quà tặng các gia đình liệt sĩ.

Thủ tướng cũng gửi lời cảm ơn, tri ân đến các tổ chức và cá nhân vì sự tận tâm và trách nhiệm với gia đình của những người đã hy sinh vẻ vang cho Tổ quốc.