Tiến biển là xu thế tất yếu: Trở lại tọa độ lấn biển đầu tiên sau 2 thập kỉ

Đột phá từ một chủ trương

Trước năm 2000, hình thù TP.Rạch Giá như một con rắn, trục chính là đường Nguyễn Trung Trực hiện tại. Thành phố dài nhưng bị bó hẹp hướng ngang, phía tây giáp biển, phía đông giới hạn bởi kênh Ông Hiển. Muốn mở rộng về hướng đông, cần một nguồn tiền rất lớn để giải phóng mặt bằng, tái định cư. Nếu mở rộng về hướng tây là phía biển thì phải xây kè, lấn biển, nhưng đây là một công việc khó và chưa từng được thực hiện ở nước ta.

Khi ý tưởng này được đưa ra, nhiều người băn khoăn, lo ngại khó thành công, bởi chuyện lấn biển xây thành phố là quá tầm với một tỉnh lẻ như Kiên Giang. Có người đặt ra vấn đề cần đánh giá kỹ tác động môi trường. Lúc bấy giờ lãnh đạo tỉnh Kiên Giang mời nhiều kỹ sư giỏi và các chuyên gia, nhà khoa học đến tham vấn. Trong số những người này cũng có ý kiến hoài nghi, nhưng phần nhiều khẳng định dự án sẽ thành công. Cuối cùng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang đã quyết tâm thực hiện cho kỳ được.

Dự án lấn biển mở rộng TP.Rạch Giá khởi công xây dựng đầu năm 1999, theo Quyết định số 1178 ngày 30.12.1997 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, dự án có 5 khu vực đầu tư với tổng diện tích 420 ha, trong đó diện tích lấn biển 360 ha, diện tích cải tạo hiện trạng 60 ha...

Dự án hướng ra vịnh Rạch Giá, chạy dài 7 km, có các công trình công ích, dịch vụ, khu giải trí đi kèm. Một số kiến trúc sư nổi tiếng nhận xét dự án lấn biển mở rộng Rạch Giá được xem là công trình độc đáo, đầy sáng tạo của Kiên Giang, bởi đây là lần đầu tiên nước ta có dự án lấn biển để xây dựng đô thị quy mô lớn.

Sau thành công của dự án lấn biển, TP.Rạch Giá được khoác lên chiếc áo mới. Theo ông Nguyễn Văn Hôn, Chủ tịch UBND TP.Rạch Giá, qua hơn 20 năm thực hiện dự án lấn biển, cùng với công tác quy hoạch, xây dựng, kêu gọi đầu tư đã biến một vùng đất sình lầy ven đô thị trở thành nơi đẹp nhất và đáng sống của TP.Rạch Giá. Các công trình công ích xã hội, khu hành chính cấp tỉnh, trung tâm sinh hoạt cộng đồng, siêu thị, bệnh viện, trường học, công viên cây xanh… được đầu tư xây dựng đồng bộ, phục vụ tốt và đúng mục tiêu ban đầu của dự án.

“Có thể nói, dự án lấn biển đã đẩy TP.Rạch Giá vươn lên trở thành một trong những đô thị trọng điểm của vùng đồng bằng sông Cửu Long, khu vực có nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, năng động của cả nước”, ông Nguyễn Văn Hôn nhấn mạnh.

Biến những vùng đất sình lầy thành nơi đáng sống nhất

Các công trình lấn biển được triển khai xây dựng gắn với chỉnh trang đô thị đã làm thay đổi diện mạo TP.Rạch Giá theo hướng hiện đại, văn minh và hài hòa. Thành phố trở thành điểm nhấn thu hút các nhà đầu tư, du khách, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, mở ra sinh kế, tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Chị P.T.M ngụ đường Phạm Hùng, TP.Rạch Giá, cho biết: “Trước đây, tôi có quán cà phê nhỏ, thu nhập chỉ đủ sống qua ngày. Sau khi có dự án lấn biển, tôi đăng ký 2 nền. Nhờ có mặt bằng, đường sá hoàn thiện, tôi mở thêm quán karaoke và tăng số phòng lên. Việc kinh doanh ngày một thuận lợi khi người dân các tỉnh đổ về khu lấn biển vui chơi”.

Năm 2003, chị Võ Thị Hồng Nhiên, quê An Minh (Kiên Giang), lấy chồng và xây dựng tổ ấm ở xã Phi Thông, TP.Rạch Giá. Vợ chồng chị kinh doanh đá hoa cương, nhưng những năm đầu việc kinh doanh khó khăn. Sau khi khu lấn biển mở rộng Rạch Giá hình thành, vợ chồng chị Nhiên thuê mặt bằng đường 3 Tháng 2 mở cửa hàng. “Hiện cửa hàng của tôi có lượng khách và doanh thu ổn định, lợi nhuận tăng nhiều so với trước”, chị Nhiên nói.

Từ lấn biển, Rạch Giá đã tạo quỹ đất chiếm khoảng 20% diện tích thành phố làm khu vực ở của 25% dân số đô thị, là nơi xây dựng các công trình công ích xã hội, khu hành chính, quảng trường, bệnh viện, trường học, các công trình công cộng, tiện ích, khu vui chơi giải trí, khu thương mại mua sắm… tạo nên môi trường sống tiện nghi và chất lượng.

Từ các dự án lấn biển đã hình thành nên những khu đô thị mới hiện đại nhất vùng Tây Nam bộ, góp phần quan trọng làm thay đổi diện mạo Rạch Giá từ đô thị loại III lên thành phố loại II và sắp được công nhận đô thị loại I.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Niệm - Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Kiên Giang nhận định: “Một trong những thành công vượt bậc của Rạch Giá thời gian qua là các dự án lấn biển. Vượt qua những khó khăn, thách thức ban đầu, đến nay các dự án lấn biển đã góp phần hình thành và phát triển các khu đô thị mới thông minh, hiện đại, đáng sống, mang đến nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương”, tiến sĩ Nguyễn Xuân Niệm nhấn mạnh.

Bệ phóng phát triển kinh tế, thu hút đầu tư

Với nhiều công trình lấn biển phát triển đô thị quy mô lớn, TP.Rạch Giá đang mở ra thế đột phá trong việc thu hút các nhà đầu tư, tạo đà tăng tốc phát triển. Đến năm 2025, Rạch Giá tập trung kêu gọi đầu tư các dự án có đầu nối, gắn kết mở rộng khu đô thị lấn biển gồm: Cụm công viên Lạc Hồng (mở rộng), quy mô khoảng 32ha; khu lấn biển đường Lạc Hồng, quy mô khoảng 60ha; công viên cống Kênh Cụt, quy mô 12ha...

Mục tiêu của TP.Rạch Giá phấn đấu đến năm 2025 đạt đô thị loại I, đến năm 2030 là đô thị hiện đại top đầu khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Ông Nguyễn Văn Hôn, Chủ tịch UBND TP.Rạch Giá cho biết, theo phương án tổng thể phát triển KT-XH của TP.Rạch Giá thời kỳ 2021 - 2030, định hướng đến 2050, phân khu đô thị biển phía tây gồm các phường Vĩnh Bảo, Vĩnh Lạc, An Hòa và các khu lấn biển khoảng 1.346ha, trong đó khu vực lấn biển khoảng 283ha. Đây sẽ là khu đô thị trung tâm hành chính, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật, dịch vụ, đầu mối giao thông tỉnh Kiên Giang…

Giai đoạn 2026 - 2030, TP. Rạch Giá sẽ được tập trung phát triển trở thành đô thị kinh tế động lực đầu tàu quốc gia, một trong những trung tâm kinh tế của khu vực đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Á. Khi đó, TP.Rạch Giá trở thành nơi cung cấp chất lượng sống hàng đầu ở khu vực Tây Nam bộ, là địa phương tiên phong cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao, đồng thời các bản sắc văn hóa, giá trị lịch sử được bảo tồn và thể hiện rõ nét.