Tương tự, khi sử dụng thang cuốn hay đường cuốn tại các điểm công cộng, nhiều lúc, hai người đi song hành dàn ngang giăng kín lối, khiến người phía sau đang vội cũng chẳng thể vượt qua. Trong khi đó, văn hóa dùng thang máy, thang cuốn rất đơn giản. Đối với thang máy, người bên ngoài phải chờ người bên trong ra xong, thì mới đi vào. Đây cũng là nguyên tắc ứng xử khi lên xuống xe lửa, tàu điện, xe buýt... Đối với thang cuốn hay các đường cuốn, người đi cần nép sát về một phía, để còn chừa chỗ cho người phía sau nếu muốn thì có thể vượt qua.
Thế nhưng, trong thực tế, nhiều người Việt không chịu làm theo những nguyên tắc ứng xử đơn giản trên. Trong một lần tại sân bay Changi (Singapore), người viết chứng kiến một nhóm khách Việt Nam giăng kín lối đi trên một đường cuốn khiến nhiều hành khách khác đang vội tỏ ra rất bực dọc. Còn tại các trung tâm thương mại lớn ở nước ta, việc chen ra lấn vào thang máy trở thành “chuyện thường ngày ở huyện”.
Một số ý kiến cho rằng thực tế trên là do người Việt chúng ta kém ý thức hơn dân chúng nhiều nước. Tuy nhiên, ý thức hành xử văn hóa không phải tự nhiên mà có, tất cả đều trải qua trui rèn. Ví dụ, người Nhật được đánh giá cao về ý thức bởi họ được dạy điều đó từ nhỏ. Tại Singapore, ở nhiều ga tàu điện ngầm, có cả bản hướng dẫn khách lên tàu phải chờ khách xuống tàu di chuyển trước. Nhờ đó, người dân nước này cũng quen thuộc hơn với văn hóa đi tàu điện ngầm.
Với Việt Nam, những năm gần đây, văn hóa xếp hàng cũng dần thành thói quen. Điều đó có được là nhờ các rạp phim, cửa hàng thức ăn nhanh, trung tâm mua sắm... sử dụng nhiều biện pháp. Vì vậy, nếu xắn tay vào làm, chúng ta cũng sẽ thay đổi được ý thức sử dụng thang máy, thang cuốn… Điều này càng quan trọng khi TP.HCM và Hà Nội đều đang có kế hoạch phát triển các tuyến đường sắt đô thị. Nếu không thay đổi, tình trạng chen vào lấn ra sẽ ảnh hưởng đến lịch trình của những tuyến giao thông này khi chính thức hoạt động.
Để thay đổi ý thức đó, những địa điểm công cộng nên chủ động thực hiện các biện pháp hướng dẫn. Đối với trẻ em, văn hóa sử dụng thang máy, thang cuốn nên được trang bị ngay từ sớm. Đó mới chính là những bài học gần gũi và thiết thực về đạo đức để hình thành ý thức về sau.
Ngô Minh Trí
Bình luận (0)