Học làm phim dài

Những lần đầu tiên

“Kịch bản phim 9 là sự kết hợp của 9 câu chuyện khác nhau tạo thành một phim điện ảnh 90 phút”, ông Trần Quang Minh, Trưởng khoa Nghệ thuật điện ảnh, Trường ĐH Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, cho hay.

Theo ông Minh, để triển khai dự án học làm phim dài trước hết cần tìm một kịch bản phù hợp. Tuy nhiên, không dễ tìm được kịch bản cho dự án “đặc biệt” như vậy. “Việc có một kịch bản phù hợp khó khăn hơn vì đòi hỏi người viết tìm cách liên kết các câu chuyện và đặt cạnh nhau để tạo thành phim điện ảnh sao cho hợp lý. Quá trình viết kịch bản 9 mất gần 1 năm và cần sự chung tay của các thầy cô làm công tác biên kịch có kinh nghiệm”, ông Minh chia sẻ. Với kịch bản này, 9 đạo diễn triển khai 9 câu chuyện khác nhau thành 9 phim ngắn. Từ 9 phim ngắn này, họ lại tiếp tục cùng nhau nhào nặn thành 1 phim dài điện ảnh 90 phút. “Đây là lần đầu tiên tôi và các bạn trong lớp được trải nghiệm làm phim dài”, Nguyễn Tú Anh, một trong 9 đạo diễn tham gia dự án, nói.

Các sinh viên cùng học làm phim dài

Ngọc An

Sau khi 9 bộ phim ngắn hoàn thành và được chấm điểm tốt nghiệp cho 9 đạo diễn. Đoàn làm phim gồm 9 đạo diễn trẻ vẫn tiếp tục hành trình thực hiện phim dài 9. Họ đã có 3 - 4 tháng quay ở các bối cảnh chính tại Đại Lải (Vĩnh Phúc), Hà Nội… Cùng với việc quay tại hiện trường, các đạo diễn cũng cùng nhau làm hậu kỳ. “Chúng tôi tập hợp nhau cùng xem nháp phim, chọn những cảnh quay tốt nhất, những thước phim tốt nhất để dựng phim”, Tú Anh kể.

Khó khăn khi triển khai chương trình “Học làm phim dài” cho sinh viên, theo ông Minh là “việc tổ chức sản xuất đòi hỏi thời gian lâu hơn, công tác chuẩn bị nhiều hơn, nhiều công việc cần làm tỉ mỉ hơn, vì thế thời gian đào tạo nếu không được tính toán kỹ cũng sẽ là một vấn đề. Ví dụ như làm việc với phim ngắn chỉ mất một học kỳ để có thể ra phim, nhưng phim dài mất cả năm học vẫn chưa đủ thời gian để hoàn thiện toàn bộ phim. Ngoài ra, điều kiện về thiết bị, kinh phí sản xuất phim với sinh viên cũng hạn hẹp”. Diễn viên tham gia dự án được huy động từ người quen, người thân và ngay cả… thầy trưởng khoa. 9 đạo diễn cũng thay nhau làm những công việc khác nhau trong đoàn phim, chỉ mời thêm người trang điểm, làm mỹ thuật… “Có lúc tôi tham gia diễn xuất, làm tổ chức sản xuất khi bạn mình làm đạo diễn. Và ngược lại, khi tôi ở vai trò đạo diễn, các bạn sẽ hỗ trợ những khâu khác trong phim của tôi”, Tú Anh cho hay.

Bước khởi đầu

Ông Minh cho rằng: “Khi các em cùng sản xuất một phim dài, trong điều kiện khó khăn về ngân sách, thiết bị kỹ thuật, các em phải thay nhau làm tất cả công việc trong đoàn làm phim từ viết kịch bản, làm đạo diễn, thiết kế sản xuất, tìm kiếm đạo cụ, trang phục, hóa trang, thu thanh… của một đoàn phim chuyên nghiệp. Đây là sự khác biệt lớn về mặt đào tạo. Các em sẽ học được nhiều kỹ năng nghề nghiệp trên thực tế công việc nhờ trực tiếp tiếp cận với cách thức sản xuất tác phẩm lớn, cách tổ chức điều hành đoàn làm phim ở cấp độ chuyên nghiệp hơn phim ngắn thông thường”.

“Sinh viên được nắm vững hơn về quy trình sản xuất phim, làm chủ công việc, đặc biệt tiếp cận sát hơn về công tác tổ chức điều phối nhân sự trong một đoàn làm phim khoảng 9 - 15 người. Mọi người thay nhau làm tất cả công việc. Các sinh viên phát huy kỹ năng làm việc tập thể, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng kiểm soát cảm xúc trước áp lực và sự chia sẻ… Những kinh nghiệm thực tế này sẽ mang đến kết quả thực hành cao hơn, sự trưởng thành hơn của từng cá nhân, của tập thể và khả năng hòa nhập với thị trường điện ảnh tốt hơn”, ông Minh nhìn nhận.

Trần Hoàng Hà, một trong 9 đạo diễn tham gia dự án “học làm phim dài”, cho rằng khi phim 9 hoàn thiện, đây sẽ là bộ phim đầu tiên tại VN có sự kết hợp của nhiều đạo diễn cùng một lúc như vậy. “Một đạo diễn trẻ như tôi khi ra trường để làm bộ phim độc lập đầu tiên một mình có thể mất 5 - 7 năm hoặc lâu hơn. Phim 9 sẽ là bước khởi đầu để tôi cũng như các bạn của mình có thể ghi tên vào một bộ phim dài và rút ngắn được nhiều năm chật vật, tự xoay xở để làm ra bộ phim dài đầu tay”, Trần Hoàng Hà chia sẻ và nói thêm: “Sẽ đến lúc, mỗi đạo diễn trẻ như tôi có con đường riêng, có những bộ phim riêng mang cá tính riêng. Nhưng một bộ phim như phim 9 giống như “bệ phóng” ban đầu giúp chúng tôi tự tin hơn, được chú ý nhiều hơn, có nhiều thuận lợi hơn trong con đường làm phim phía trước”.

“Nhà trường và các thầy cô tham gia đào tạo sẽ làm việc nhiều hơn, dành nhiều thời gian, trí lực để đồng hành cùng các em trong giai chuẩn bị, tiền kỳ, hậu kỳ và cả phát hành phim trong thời gian tới đây”, ông Trần Quang Minh bày tỏ.