Iran bác 'Thỏa thuận Trump'

Phát biểu trên Đài truyền hình quốc gia, Tổng thống Iran Hassan Rouhani hôm qua bác bỏ đề xuất một lần nữa ngồi vào đàm phán hạt nhân với Mỹ để đạt được cái gọi là “Thỏa thuận Trump”. Ông thậm chí còn lên tiếng chỉ trích Tổng thống Donald Trump là người luôn “phá vỡ các cam kết”.

Thay vào đó, ông Rouhani cho rằng tốt nhất là Washington nên quay về với thỏa thuận hiện có, được nhóm P5+1 bao gồm Anh, Đức, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc ký kết với Iran hồi năm 2015, gọi tắt là JCPOA. Theo thỏa thuận, Iran hạn chế chương trình hạt nhân, đổi lại được dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt kinh tế. Tuy nhiên, Mỹ quyết định rút khỏi JCPOA từ tháng 5.2018.

Trước đó một ngày, Anh, Pháp, Đức chính thức kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp JCPOA và cáo buộc Tehran vi phạm các điều khoản của thỏa thuận, động thái có thể dẫn đến việc tái áp đặt lệnh cấm vận của LHQ, theo tờ The Guardian.

Đây là phản ứng chính thức của các nước châu Âu sau khi Iran hôm 5.1 tuyên bố sẽ từ bỏ mọi giới hạn làm giàu uranium theo như cam kết JCPOA. Vài giờ sau, Thủ tướng Anh Boris Johnson kêu gọi Tổng thống Trump hãy thay thế JCPOA bằng các điều khoản mới nếu muốn Iran không sở hữu vũ khí hạt nhân, theo BBC.

Chủ nhân Nhà Trắng sau đó phản hồi trên Twitter: “Thủ tướng Anh Boris Johnson cho rằng “Chúng ta nên thay thế thỏa thuận Iran bằng thỏa thuận của Trump”. Tôi đồng ý!”.

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif một mực cho rằng thỏa thuận hạt nhân 2015 vẫn có hiệu lực và cũng không có gì bảo đảm là thỏa thuận mới, nếu có, với Tổng thống Trump sẽ không xảy ra vấn đề trong tương lai. “Mỹ đã không thực thi các cam kết theo JCPOA, và nước này đã rút khỏi thỏa thuận… Tôi từng đạt được thỏa thuận với Mỹ và chính người Mỹ đã phá bỏ. Nếu tôi thỏa thuận được với Tổng thống Trump, vậy thì nó có thể kéo dài được bao lâu?”, Reuters dẫn lời ông Zarif nói hôm 15.1.

Ông khẳng định Tehran vẫn theo đuổi giải pháp ngoại giao, nhưng loại trừ khả năng đàm phán với Mỹ vì họ đã đạt được “những thỏa thuận tốt nhất”. Ngoại trưởng Zarif nói thêm Iran sẽ gửi công hàm phản hồi cho Anh, Pháp, Đức với nội dung JCPOA vẫn chưa “chết yểu”, mà thay vào đó số phận của nó phụ thuộc vào châu Âu.

Trong một diễn biến khác, tờ The New York Times đưa tin chuyến bay PS752 của Hãng hàng không Ukraine International Airlines (UIA) hôm 8.1 đã lần lượt trúng 2 quả tên lửa của Iran, cách nhau khoảng 30 giây. Hậu quả là máy bay bốc cháy và rơi xuống khiến toàn bộ 176 người trên khoang thiệt mạng. Tổng thống Rouhani đề nghị quân đội nước này hãy lên tiếng “xin lỗi” và đưa ra lời giải thích đầy đủ về chuyện gì đã xảy ra.