Judi Dench: Nữ hoàng của nền điện ảnh Anh quốc đương đại

Chạm ngõ điện ảnh Hollywood từ năm 1957, sự nghiêp của Juli Dench trải dài với nhiều vai diễn lớn nhỏ ở đủ mọi thể loại, từ sử thi, giả tưởng, tình cảm cho đến hành động. Liên tiếp các bộ phim có sự góp mặt của bà đều thành công vang dội như: A room with a View (1985), Shakespeare in Love (1998), My Week with Marylyn (2011), J. Edgar (2011), sê-ri 007… đưa tên tuổi của nữ diễn viên sinh năm 1934 trở thành “bảo chứng” cho các sản phẩm nghệ thuật chất lượng.

Thế nhưng ấn tượng hơn cả có lẽ vẫn là những lần bà “lột xác” qua các vai diễn nữ hoàng. Với gương mặt quý phái, thần thái sang trọng cùng ánh mắt biết nói, Judi Dench luôn được các nhà làm phim tin tưởng giao cho những vai diễn về các bậc tôn quý. Từ Nữ hoàng Victoria trong Mrs. Brown (1997), Nữ hoàng Elizabeth I trong Shakespeare in Love (1998), hay gần nhất là Nữ hoàng Victoria trong Victoria & Abdul, Judi Dench đều đã nhập vai xuất sắc, đưa các nhân vật từ hàng trăm năm trước trở nên gần gũi hơn với công chúng ái mộ điện ảnh.

Sự thành công của vai diễn Nữ hoàng Victoria trong Mrs Brown…

…chính là tiền đề để Dench quyết định một lần nữa trở lại với vai diễn khó nhằn này, tiếp tục kể với khán giả những câu chuyện ở giai đoạn sau cuối của cuộc đời vị Nữ hoàng đơn độc

Tính đến nay, nữ diễn viên đã được đề cử 225 lần với 61 giải thưởng. Trong đó có một lần bà đoạt giải Oscar vào năm 1999 cho vai diễn trong phim Shakespeare in Love và 2 giải Quả cầu vàng lần lượt vào năm 1998 và 2001. Nếu tại kỳ Oscar năm nay, tên của bà được xướng lên trong danh sách Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất thì Judi sẽ trở thành 1 trong 7 diễn viên duy nhất trong lịch sử điện ảnh nhận được sự tán đồng từ Viện hàn lâm cho màn hóa thân hơn một lần vào cùng một nhân vật.

Để có thể nhập vai nữ hoàng “ngọt” đến vậy, tài năng diễn xuất chắc chắn là chưa đủ. Nhà sản xuất còn nhìn ra được nhiều điểm tương đồng trong tính cách của Judi Dench và nữ hoàng Victoria, những điểm khiến Judi “trở thành một nữ hoàng Victoria hoàn hảo”, mà nổi bật trong đó là khao khát được chinh phục những điều mới lạ, bất chấp rào cản về tuổi tác.

Nữ hoàng Victoria là một người hiểu biết và phóng khoáng, điều đó được thể hiện rất rõ trong Victoria & Abdul. Dù tuổi đã cao nhưng bà vẫn không ngừng học hỏi, luôn dành nhiều thời gian để trau dồi vốn kiến thức của mình, đặc biệt là về Ấn Độ, một trong những thuộc địa của Anh mà bà trực tiếp cai quản thời bấy giờ. Có lẽ bởi vậy, ngay khi gặp Abdul, bà đã không ngại ngần phong cho anh làm thầy giáo của mình (munshi). Cảm kích trước sự ưu ái của nữ hoàng, sau này Abdul không chỉ dạy cho bà biết về ngôn ngữ và văn hóa, mà còn kiêm nhiệm cả việc tư vấn cho bà về tình hình chính trị của Ấn Độ khi đó.

Dù đã bước sang độ tuổi xế chiều nhưng bà vẫn luôn muốn làm giàu thêm vốn hiểu biết về cuộc sống thông qua những vai diễn

Cách đây 5 năm, khi đã 78 tuổi, Dench gây chấn động khi tuyên bố sẽ cùng Daniel Craig quay trở lại trong Skyfall, phần phim đánh dấu 50 năm ra mắt sê-ri bom tấn về điệp viên 007. Đây là tác phẩm thứ 7 mà Judi Dench tham gia trong vai trò “sếp bà” M. của nhóm MI6, người luôn đứng sau chỉ dẫn từng “đường đi nước bước” cho các điệp viên. Chính nhờ những pha hành động đẹp mắt của Craig cùng diễn xuất đỉnh cao của Dench mà Skyfall đã trở thành tác phẩm đủ đầy cả về chiều sâu và tính giải trí. Không có gì ngạc nhiên khi sau đó bộ phim đã cán mốc doanh thu 1,1 tỉ USD toàn cầu, con số mà mọi nhà sản xuất đều khao khát chạm tới.

Chưa dừng lại ở đó, tới năm 2013, bà lại tiếp tục sự nghiệp diễn xuất của mình trong bộ phim Philomena của đạo diễn Stephen Frears. Tay chân giờ đã chậm, hai mắt giờ đã mờ đến nỗi phải nhờ tới sự trợ giúp của tổ đạo diễn để hướng dẫn về kịch bản nhưng Dench vẫn quyết tâm không bỏ cuộc.

Bà chia sẻ rằng: “Những ảnh hưởng của tuổi già khiến tôi khó có thể đọc kịch bản hay xem phim qua truyền hình trong thời gian dài. Nhưng đây vẫn chưa phải là thời điểm để để tôi gác lại sự nghiệp điện ảnh”.

Philomena là tác phẩm kể về một người đàn bà trong những năm tháng cuối đời, có một cuộc sống yên ổn và bình lặng nhưng vẫn không thôi ám ảnh về quãng đời tuổi trẻ và người con trai thất lạc năm nào. Diễn xuất của Judi Dench trong phim đã đem lại cho bà đề cử Oscar thứ 7.

Giữ đúng lời hứa, trong năm 2017, bà đã tái xuất màn ảnh rộng với siêu phẩm Victoria & Abdul (tựa Việt: Nữ hoàng & Tri kỷ). Dù Dench hiện giờ có lẽ là một trong những diễn viên thủ vai nữ hoàng nhiều nhất trong lịch sử điện ảnh nhưng bà vẫn luôn tỏ ra khiêm tốn và muốn lắng nghe thêm những góp ý từ mọi người, đặc biệt là đạo diễn mỗi khi diễn xuất. Tại Liên hoan phim Venice vừa qua, Dench đã khiến khán giả phải ồ lên khi cho rằng diễn xuất là điều đáng sợ. "Đó luôn luôn là một thử thách mà tôi lo sợ, luôn luôn sợ hãi. Nỗi sợ hãi của tôi tăng dần theo số tuổi, càng già lại càng sợ. Kinh nghiệm càng nhiều, bản thân lại càng khắt khe, sợ làm không tốt", chủ nhân của tượng vàng Oscar cho hay.

Có một câu chuyện vui mà Dench đã hồi tưởng lại là khi bà gặp John Logan, tác giả kịch bản của Skyfall trên phim trường, bà đã tranh thủ hỏi mọi điều về nhân vật mà bà sẽ thủ vai. “Nói cho tôi biết về điều này đi. Cả điều kia nữa. Cái này nghĩa là gì thế nhỉ?”. Khi đó John bất ngờ quay sang và nói “Bây giờ thì bà đã biết vì sao tôi để bà chết ở trong Skyfall rồi nhé”.

Bên cạnh tài năng và những nét tính cách tương đồng, chất xúc tác tình cảm có lẽ chính là yếu tố then chốt để mang tới sự thăng hoa trong vai diễn của Dench. Từng trải qua những cảm xúc đau buồn khi chồng qua đời vào năm 2001 vì ung thư phổi, giờ đây ở tuổi 83, Dench đã có một cuộc tình chớm nở bên người bạn tri kỷ David Mills. Ông là người đã luôn ở bên Dench trong những giờ phút bà cần ông nhất, nâng niu và trân trọng bà hết mực.

Điều này cũng bất ngờ trùng hợp với hoàn cảnh của Nữ hoàng Victoria. Khi chồng bà là Albert chết vào năm 1861, Victoria “bất đắc dĩ” trở thành người thống trị đơn độc của cả một đế chế hùng mạnh. Thương nhớ chồng một cách sâu sắc, bà đã tự nhốt mình trong bóng tối và hạn chế xuất hiện trước công chúng. Để rồi mãi tới tận 26 năm sau, chỉ tới khi nữ hoàng gặp Abdul, kẻ hầu cận tới từ Ấn Độ, niềm vui mới thực sự trở lại trong ánh mắt của bà. Sự ngây thơ và vô tư giữa hai con người tới từ hai giai cấp khác nhau đã đưa họ tới gần với nhau hơn, để rồi hình thành một mối quan hệ lạ kỳ giữa bậc quân thần nhưng cũng là những người bạn tri kỷ.

Khi người con của Victoria chỉ chực chờ tới ngày bà băng hà để lên nắm ngôi vương thì sự quan tâm và chăm sóc của Abdul đã trở thành nguồn sức mạnh, vực dậy tinh thần cho nữ hoàng để bà tiếp tục điều hành đất nước.