Một cuốn sách vừa được phát hành ở Mỹ cho thấy CIA từng soạn kế hoạch bí mật nhằm lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad hồi năm 2012.
Lâu nay người ta vẫn biết rằng, cựu Giám đốc Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) David Petraeus khi còn đương chức vào năm 2012 từng đề xuất một kế hoạch bí mật trang bị vũ khí và huấn luyện các tay súng nổi dậy Syria nhằm gây sức ép lên ông al-Assad.
Tuy nhiên, theo cuốn hồi ký mang tựa đề Left of Boom (tạm dịch: Bề trái của sự bùng nổ) của ông Doug Laux, một cựu điệp viên CIA, được phát hành vào ngày 5.4 vừa qua, giới chức cơ quan này thậm chí còn đi xa hơn nhiều với kế hoạch chi tiết nhằm lật đổ nhà lãnh đạo Syria.
50 phương án
Trong cuộc phỏng vấn với kênh tin tức NBC News mới đây, ông Laux cho biết đã sống một năm tại Trung Đông để gặp gỡ các tay súng nổi dậy Syria cùng các sĩ quan tình báo của nhiều nước đối tác khác nhau. Với chút hiểu biết về ngôn ngữ Ả Rập, tác giả cuốn sách tự nhận là người đóng vai trò “tai mắt” cho lực lượng đặc trách Syria của CIA.
Ông Laux, người gia nhập CIA vào năm 2005 khi mới 23 tuổi, nói ông đã thảo ra một “kế hoạch hành động” vốn bao gồm những yếu tố mà ông tin là cần thiết nhằm lật đổ ông al-Assad.
Dù không được phép mô tả kế hoạch trên theo quy định kiểm duyệt của ngành tình báo Mỹ, nhưng tác giả cho biết kế hoạch của ông đã “thu hút sự chú ý” ở Washington D.C. Sếp của ông, người chỉ huy lực lượng đặc trách Syria, thường xuyên báo cáo các ủy ban tình báo của quốc hội Mỹ về những gì mà ông Laux nghe thấy và đề xuất.
Kế hoạch do ông Laux chấp bút chú trọng việc “củng cố các tay súng nổi dậy Syria” và “gây sức ép cũng như chi tiền cho các thành viên chính quyền al-Assad nhằm hất ông ta khỏi quyền lực”. NBC News dẫn lời các cựu quan chức Mỹ giấu tên nói rằng một số thành viên trong chính phủ Mỹ đã coi đây là cách giải quyết hòa bình cuộc xung đột tại Syria. Ông Robert Ford, cựu đại sứ Mỹ tại Damascus, và ông Leon Panetta, cựu Bộ trưởng Quốc phòng, cũng được cho là đã ủng hộ kế hoạch trên. Các ông Petraeus, Ford và nhiều quan chức khác đã tổ chức họp hằng tuần về vấn đề này vào năm 2012.
Cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, hiện là ứng viên tổng thống hàng đầu của đảng Dân chủ, cũng đã về phe với ông Petraeus tại các cuộc tranh luận ở Nhà Trắng vào thời điểm đó. Trong cuốn hồi ký có tên Hard Choice (tạm dịch: Chọn lựa khó khăn) được phát hành năm ngoái, bà đặc biệt ủng hộ ý tưởng CIA bí mật vũ trang cho các tay súng chống chính phủ Syria.
|
Chính sách thất bại
Dù ông Laux khẳng định đã trình bày “rõ ràng trắng đen” những phương án để nhổ bỏ “cái gai” al-Assad, chủ nhân Nhà Trắng, người giữ quyền phê duyệt mọi hoạt động bí mật của Mỹ ở nước ngoài, đã không bật đèn xanh cho bất cứ lựa chọn nào. Điệp viên Laux cuối cùng đã từ nhiệm khi thấy chính quyền Mỹ không hành động theo những gì ông đề xuất.
Không lâu sau đó, chính quyền Obama đã phê duyệt một kế hoạch hành động khác của CIA, “khiêm tốn” hơn kế hoạch được đệ trình trước đó. Cụ thể, CIA đã huấn luyện và vũ trang một số tay súng nổi dậy vào năm 2013 và năm ngoái đã cung cấp cho họ tên lửa chống tăng. Tuy nhiên, những nỗ lực này đã không mang lại hiệu quả có tính quyết định trên chiến trường.
Lực lượng ôn hòa mang tên Quân đội Syria Tự do đã sụp đổ và nhiều tay súng nổi dậy bị lôi kéo vào quỹ đạo của các nhóm cực đoan, bao gồm al-Qaeda và tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS). Trong khi đó, Ả Rập Xê Út, Qatar và các nước khác ở vùng Vịnh bắt đầu tài trợ và vũ trang cho những nhóm tay súng khác nhau cũng như theo đuổi con đường riêng của họ.
Cũng theo NBC News, khi ông Laux đề xuất kế hoạch trên, IS vẫn chưa ly khai với chi nhánh al-Qaeda ở Syria là Mặt trận al-Nusra và chưa chiếm đóng được nhiều lãnh thổ. Mãi đến năm 2014, sau khi IS đánh chiếm nhiều khu vực lãnh thổ rộng lớn ở cả Syria lẫn Iraq, đồng thời tuyên bố thành lập Nhà nước Hồi giáo, một liên minh bao gồm Mỹ, Anh và Pháp mới bắt đầu không kích ở Syria nhưng không nhằm vào chính quyền al-Assad mà vào IS.
Tuy nhiên, chiến dịch không kích của liên minh do Washington dẫn đầu trên thực tế đã không chặn được đà tiến của IS, một phần do từ chối hợp tác với quân đội của ông al-Assad.
Cuối năm ngoái, Nga quyết định vào cuộc tại Syria bằng một chiến dịch riêng. Những cuộc không kích cấp tập của Moscow cùng quyết tâm đối phó IS của quân đội Syria đã gây tổn thất đáng kể cho tổ chức cực đoan này. Dù Nga có thể cũng có lộ trình riêng ở Syria nhưng thành quả bước đầu của Moscow một lần nữa đánh dấu thất bại trong đối sách với Syria của Washington.
Đầu năm nay, tờ The Telegraph dẫn một tài liệu mật bị rò rỉ của chính phủ Mỹ thừa nhận Tổng thống al-Assad vẫn sẽ tại vị sau khi ông Obama rời Nhà Trắng.
Bản thân ông Laux giờ đây khi nhìn lại vấn đề Syria cũng tỏ ra hoài nghi khả năng kế hoạch bí mật của mình hoặc bất kỳ ai khác có thể ngăn chặn bước tiến của IS, chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu tại quốc gia Trung Đông.
“Thật sự không có thành phần trung dung trong cuộc xung đột ở Syria”, ông thừa nhận.
Về phần mình, CIA không bình luận về kế hoạch Syria của cựu điệp viên Laux nhưng một phát ngôn viên của cơ quan này đã đánh giá về ông như sau: “Đáng buồn là sự nghiệp của ông Laux tại CIA đã không thành công. Chúng tôi hy vọng một ngày nào đó, có lẽ là khi nhiều tuổi và chín chắn hơn, ông ấy sẽ có cái nhìn rõ hơn về thời gian của mình ở đây. Người dân Mỹ sẽ biết rằng các đồng nghiệp cũ của ông ấy đã tiếp tục nỗ lực vượt bậc bất chấp sự ra đi của ông”.
Bình luận (0)