Khánh Ly, Hoàng Trang hát sai lời ‘Ta thấy gì đêm nay’ của Trịnh Công Sơn?

Trong ý kiến gửi cho mạng xã hội Duyên dáng Việt Nam, TS văn học Mai Bá Ấn (hội viên Hội Nhà văn Việt Nam), Phó chủ tịch Hội VHNT Quảng Ngãi kiêm Tổng biên tập Tạp chí Sông Trà, nhận xét: “Khác với các tình khúc của Trịnh Công Sơn, dòng nhạc “phản chiến” của ông, cho đến nay rất ít những bài được chính thức công bố qua bản in. Chính vì lẽ đó, các ca sĩ và cả người bình dân hát nhạc “phản chiến” của ông đều dựa theo lời của các băng nhạc do Khánh Ly thể hiện (kể cả lời trên các trang mạng, lời karaoke…). Nhân bài hát Ta thấy gì đêm nay đang trở thành một hiện tượng mới, đưa bản nhạc trở lại như thời đấu tranh của học sinh, sinh viên, Phật tử miền Nam cách nay trên 45 năm, tôi nhận thấy, lời hát của Hoàng Trang vẫn đúng như lời hát của Khánh Ly, mà theo tôi, ca sĩ Khánh Ly có sự lẫn lộn giữa các lời trong bài hát này"

Với ca khúc Ta thấy gì đêm nay của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Hoàng Trang đã “gây sốt” dư luận thời gian qua ẢNH: NVCC

Bằng những lập luận riêng của mình vì gắn bó với một giai đoạn lịch sử khi ấy, TS văn học Mai Bá Ấn nêu quan điểm với mạng xã hội Duyên dáng Việt Nam: “Theo tôi, ngay từ đầu ca sĩ Khánh Ly vì một lý do nào đó đã có sự lẫn lộn giữa các lời trong bài hát này của Trịnh Công Sơn. Sở dĩ, tôi nói lẫn lộn (sai lời) một vài câu trong bài hát là bởi, tôi đã thuộc lời bài hát này từ lúc còn sinh hoạt trong Gia đình Phật tử trước 1975 dù đến bây giờ, bản thân tôi cũng như mọi người không có bản nhạc gốc của Trịnh Công Sơn để đối chiếu. Nói thế, sẽ có người bảo: Vậy lời của tôi thuộc hồi nhỏ (trước 1975) là sai thì sao? Nhưng tôi mạnh dạn viết những dòng này là vì tôi tin lời hát tôi thuộc trước nay là đúng với phần lời của Trịnh Công Sơn”.

Với những ca khúc của Trịnh Công Sơn thì tiếng hát Khánh Ly vững chãi như tượng đài Ảnh: Quang Thành

Từ phân tích trên, ông Mai Bá Ấn cho biết: “Ta thấy gì đêm nay có 4 lời và 1 điệp khúc. Bài hát lưu hành hiện nay đúng như lời bài hát tôi đã thuộc, riêng lời 3 và lời 4 thì có sự lẫn lộn. Đó là: Lấy cụm từ “cờ bay trăm ngọn cờ bay” ở lời 1 mang xuống lời 3 (lặp lại) và lấy lời 3 “đèn soi trăm ngọn đèn soi” mang xuống lời 4, thiếu hẳn cụm từ “Bàn chân muôn vạn bàn chân” của lời 4. Cụ thể:

Lời 1: Lời bản nhạc đang lưu hành: Ta đã thấy gì trong đêm nay/ Cờ bay trăm ngọn cờ bay/ Rừng núi loan tin đến mọi miền… Lô-gic nội dung của lời này là đúng, vì Cờ bay trăm ngọn cờ bay để tiếp theo là Rừng núi loan tin đến mọi miền… Nghĩa là “cờ bay” để “loan tin”.

Lời 2: Lời bản nhạc đang lưu hành: Ta đã thấy gì trong đêm nay/ Bàn tay muôn vạn bàn tay/ Những ngón tay thơm nối tật nguyền… là đúng, vì Bàn tay muôn vạn bàn tay để tiếp theo là Những ngón tay thơm nối tật nguyền… Nghĩa là: “bàn tay” đến “những ngón tay thơm”.

Lời 3: Lời bản nhạc đang lưu hành: Ta đã thấy gì trong đêm nay/ Cờ bay trăm ngọn cờ bay/ Đường phố hôm nay sáng rực đèn… là sai lô-gic về nội dung vì: “Cờ bay” thì không thể tiếp theo là sáng rực đèn… được. Lời đúng, theo tôi phải là: Ta đã thấy gì trong đêm nay/ Đèn soi trăm ngọn đèn soi/ Đường phố hôm nay sáng rực đèn… Nghĩa là “đèn soi” đến “sáng rực đèn”.

Lời 4: Lời bản nhạc đang lưu hành: Ta đã thấy gì trong đêm nay/ Đèn soi trăm ngọn đèn soi/ Mặt đất rung rinh bước triệu người… là sai lô-gic nội dung vì: “Đèn soi” thì không thể tiếp theo là bước triệu người… được. Lời đúng theo tôi phải là: Ta đã thấy gì trong đêm nay/ Bàn chân muôn vạn bàn chân/ Mặt đất rung rinh bước triệu người… Nghĩa là: “bàn chân” đến “rung rinh bước triệu người”.

Từ những lý giải trên, chúng ta thấy rằng: Lời nhạc đang lưu hành sai ở lời 3 và lời 4 như đã giải thích. Mà với nhạc Trịnh Công Sơn thì sai một lời là mất đi tính nhất quán trong tư duy nghệ thuật và lô-gic nội dung của lời ca, ảnh hưởng đến cái hay của toàn bài hát”.

Sau khi TS văn học Mai Bá Ấn nêu nghi vấn của mình thì nhà thơ - nhà báo - nhạc sĩ Nguyễn Hữu Hồng Minh lại có dịp gặp gỡ nhà sưu tầm Nguyễn Trọng Hiệp. “Anh Hiệp tâm sự với tôi rằng bằng linh cảm, anh tin mình đã từng nhìn thấy văn bản gốc bài hát này của Trịnh Công Sơn ở đâu đó nên quyết định bỏ thời gian tìm ở thư viện sách vở, băng từ khá đồ sộ trong kho sưu tập của mình”, nhà báo Nguyễn Hữu Hồng Minh kể lại.

Ca sĩ Khánh Ly (trái) và nhạc sĩ Nguyễn Hữu Hồng Minh trong một lần gặp gỡ tại TP.HCM Ảnh: LÊ CÔNG SƠN

Nhà báo Nguyễn Hữu Hồng Minh thông tin thêm: “Cuối cùng, anh Hiệp đã tìm ra một tập nhạc ấn hành khoảng những năm thập niên 1970 bị rách mất bìa và mất nhiều trang nên không thể biết chính xác ấn phẩm tên gì. Có phải đây là một ấn phẩm đặc biệt gồm nhiều tình khúc của Trịnh Công Sơn hay là một tuyển ca khúc in chung các bài hát của nhiều nhạc sĩ thì chưa dám chắc, chỉ biết trong ấn phẩm này in bản chép tay lời bài hát Ta thấy gì đêm nay của Trịnh Công Sơn và nhà sưu tập mừng quá mang đến cho tôi”.

Bản chép tay lời bài hát của Trịnh Công Sơn vừa được nhà sưu tập Nguyễn Trọng Hiệp tìm thấy Ảnh: Nguyễn Hữu Hồng Minh cung cấp

Sau khi ngồi nghe lại và dò lời với bản chép tay bài hát của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vừa tìm được thì thấy hoàn toàn trùng khớp với lời ca khúc mà ca sĩ Khánh Ly và Hoàng Trang đã thể hiện. Như vậy những nghi vấn của TS văn học Mai Bá Ấn về việc hai ca sĩ này hát sai lời theo trí nhớ của ông là chưa chính xác. 

Trưa ngày 28.3, trao đổi với PV Thanh Niên, ông Mai Bá Ấn chấp nhận lời bài hát theo nguyên bản chép tay ca khúc Ta thấy gì đêm nay vừa mới phát hiện và xem các tranh luận nêu ra thời gian qua như một kỷ niệm đẹp với Trịnh Công Sơn, Khánh Ly, Hoàng Trang - những nhân vật của công chúng mà ông đặc biệt yêu thích và xin khép lại câu chuyện này .