Khi nhiếp ảnh Hà Nội 'ngồi phệt'

Cuối cùng, sau bao tranh cãi, cuộc thi Ảnh nghệ thuật Hà Nội lần thứ 51 do Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức đã phải thay đổi kết quả từng công bố trên website http://www.anhnghethuathanoi.com/. Ông Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội, cho biết giải nhất cho tác phẩm Chúc mừng sinh nhật mẹ của Vũ Thị Thúy Hà, giải ba cho tác phẩm Tình yêu Tổ quốc của Lê Thị An Thu đều không còn. “Cuộc thi không có giải nhất, chỉ có giải nhì, ba và khuyến khích. Vì ban giám khảo cũng nhận thấy chất lượng ảnh đợt này không cao”, ông Chiêm cho biết.

Phải làm sao để chất lượng giải thưởng tốt lên. Muốn thế thì các tiêu chí chọn ảnh, chấm ảnh, người chấm ảnh phải thay đổi, phải hiện đại hơn. Nhiếp ảnh gia Lê Huy

Trước đó, Chúc mừng sinh nhật mẹ bị tố là cắt dán, đánh lừa cảm xúc người xem. Tác phẩm mô tả cuộc gọi trực tiếp của hai bố con cho người mẹ “hình như” là một nhân viên y tế đang chống dịch Covid-19. Ông Đào Quang Minh, Chủ tịch Ban giám khảo, nói về bức ảnh: “Người phụ nữ ấy dám hy sinh thân mình, có thể người ta là bác sĩ, có thể là y tá, hộ lý hoặc làm gì đi nữa, không nhất thiết bên giường bệnh, nhưng người ta chống dịch xa nhà. Người chồng và con gọi chúc mừng sinh nhật mẹ”. Tuy nhiên, các thông tin sau đó cho thấy không có cuộc gọi của nhân viên y tế nào.

Cùng lúc, bức Tình yêu Tổ quốc của Lê Thị An Thu khiến người xem “choáng” vì chuẩn mực về nhiếp ảnh của ban giám khảo. Tác phẩm chụp một nữ công dân đi xe lăn đến điểm bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Chữ trên tiêu ngữ và chữ trên phông đều bị cắt cụt và trong ảnh chỉ có “nghĩa Việt Nam muôn năm” mà không có phần trước của khẩu hiệu này. Một số từ cũng bị cắt, chỉ còn “ại” và “iểu”. Đây có thể nói là lỗi tối kỵ khi chụp các sự kiện chính trị, song giám khảo vẫn cho rằng đây là điều chấp nhận được vì đó là… ảnh nghệ thuật?

Nhiếp ảnh gia Lê Việt Khánh đánh giá ảnh Chúc mừng sinh nhật mẹ đoạt giải nhất là quá yếu kém về thẩm mỹ. “Có một điều khá hài hước ở cuộc thi này là khi chấm, ban giám khảo dựa trên những tiêu chí nội dung y như ảnh báo chí, trong khi những tiêu chí nghệ thuật bị xếp xó. Nhưng khi ảnh lộ ra là sắp đặt - vốn bị cấm trong ảnh báo chí, thì để bảo vệ nó, người ta lại dùng tiêu chí của ảnh nghệ thuật”, ông Khánh phân tích.

Năm 2019, tác phẩm được huy chương vàng Đem tiết xuân đến mọi nhà của Trương Tuấn Giang bị chê xấu thảm họa

Ông Lê Việt Khánh cũng so sánh: “Tôi nhớ cuộc thi Ảnh nghệ thuật quốc tế lần thứ 11 tại VN (VN-21) vừa rồi, hạng mục ảnh du lịch có nội quy: cấm ảnh set up. Rõ ràng như thế thì tốt, nhưng cuộc thi ảnh Hà Nội này thì không”.

Ông Khánh đặt vấn đề về thẩm mỹ, trách nhiệm, lối làm việc “múa tay trong bị” của ban giám khảo các cuộc thi do Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức nhiều năm qua. “Trừ khi những con người đó không còn làm việc theo lề lối đó thì mới mong lấy lại được niềm tin của anh em Hà Nội vào các cuộc thi… Điều chúng ta phẫn nộ không phải là tác giả, hay bức ảnh giải nhất, mà vì thói lũng đoạn, vừa đá bóng vừa thổi còi của những người đứng đầu nhiếp ảnh Hà Nội nhiều năm nay”, ông Khánh nói.

Trong khi đó, ông Trần Quốc Chiêm cho biết trong các hội văn học nghệ thuật Hà Nội, chỉ có 3 trong số 9 hội được lập dự án hằng năm, là Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội, Hội Âm nhạc Hà Nội và Hội Mỹ thuật Hà Nội. Theo thể lệ, giải thưởng của Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội có giá trị lần lượt là 1 giải nhất trị giá 6 triệu đồng, 2 giải nhì 4 triệu đồng, 3 giải ba kèm 3 triệu đồng và 10 giải khuyến khích kèm 2 triệu đồng. Chưa kể, hội còn cho biết tác phẩm được giải sẽ được in sách ảnh.

Như vậy, nhiếp ảnh là mảng nghệ thuật được ưu ái trong đầu tư. Sự ưu ái này càng thấy rõ hơn khi nhìn sang giải A cuộc thi Sáng tác văn học nghệ thuật 65 năm giải phóng thủ đô (2019) chỉ có giá trị 500.000 đồng do quá khó khăn. Những lùm xùm kể trên cũng dẫn đến câu hỏi liệu có nên in sách không khi cuộc thi, như chính giám khảo nhận định, là có chất lượng tác phẩm không cao?

“Thực ra cuộc thi này giá trị giải không phải lớn. Nhưng một đồng cũng phải chi cho hợp lý. Phải làm sao để chất lượng giải thưởng tốt lên. Muốn thế thì các tiêu chí chọn ảnh, chấm ảnh, người chấm ảnh phải thay đổi, phải hiện đại hơn”, nhiếp ảnh gia Lê Huy nói. Cũng theo ông Huy, với VN-21 thì nhiều anh em trong giới hào hứng tham gia. Chưa kể, theo ông, nhiếp ảnh không khó kiếm tài trợ, miễn có chất lượng thì tài trợ sẽ đến.