Không cho nhận lại đất do không có nhu cầu canh tác

Ngày 14.11.1994, bà Nguyễn Thị Mỹ Phước được UBND huyện Đầm Đơi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng diện tích đất 19.800m² tại xã Trần Phán, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau. Sau đó, bà Phước được cha tặng cho thêm đất cạnh đó và bà được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) đối với 50.250m² đất thuộc các thửa: 0217, 0518, 0519, 0694, 0696 tờ bản đồ số 06, xã Trần Phán, huyện Đầm Dơi.

D.K

Tháng 3.2015, bà Phước đổi giấy chứng nhận QSDĐ mới số BX662999 với tổng diện tích 49.237m² thuộc các thửa được cập nhật lại là thửa 232, 243, 244, tờ bản đồ số 7, ấp Công Điền, xã Tân Trung, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau.

Thời điểm bà Phước làm thủ tục cấp lại giấy chứng nhận QSDĐ mới (năm 2015), dù lúc này, trên đất có nhiều người đang sử dụng đất để canh tác, nuôi tôm (là bà con của bà Phước) nhưng không ai có ý kiến gì.

Năm 2019, sau nhiều lần đòi lại đất, yêu cầu những người bà con đang canh tác trên đất di dời nhưng không được, bà Mỹ Phước khởi kiện tranh chấp quyền sử dụng đất đến TAND huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau.

Các bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án (là những người hiện đang sử dụng, canh tác trên đất của bà Phước) cho rằng, họ mua đất từ mẹ của bà Phước (dù đất đã cấp sổ cho bà Phước, mẹ bà Phước hiện đã chết), họ đã sử dụng đất lâu nay, đủ lâu dài nên cần được công nhận quyền sử dụng đất, đề nghị hủy giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp cho bà Phước.

Tại bản án số 195/2022/DS-ST ngày 17.10.2022 của TAND huyện Đầm Dơi, tòa một mặt cho rằng ông L. (là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án, người hiện đang sinh sống, canh tác trên đất của bà Phước – PV) sử dụng phần đất đã được cấp giấy chứng nhận cho bà Phước, mặt khác lại nhận định: "Phần đất này ông L. có công sức khai phá (?) tạo ra giá trị như thời điểm hiện nay nên để bảo đảm sự công bằng, người có của, người có công thì cần công nhận ½ diện tích đất cho ông L. là phù hợp".

Tại điểm [16], trang 11, tòa nhận định tiếp: "Hiện bà Phước sinh sống tại TP.HCM và đã lớn tuổi không đảm bảo việc trực tiếp quản lý, sử dụng phần đất… nên không chấp nhận yêu cầu nhận đất của bà Phước mà giữ nguyên cho các bị đơn, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan khác tiếp tục sử dụng, không làm ảnh hưởng đến công trình, kiến trúc… nhưng các đương sự phải trả lại phần giá trị đất (1/2 diện tích đất) thuộc quyền sở hữu của bà Phước là phù hợp".

D.K

Ngoài các nhận định trên, với các yêu cầu phản tố của bị đơn, của người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan khác, TAND huyện Đầm Dơi cũng bám vào các chứng cứ mơ hồ như mẹ của bà Phước đã bán đất cho bị đơn (dù đất do bà Phước đứng tên), có giấy nhận vàng của mẹ bà Phước với bị đơn dù giấy không ghi rõ nhận vàng với mục đích gì… để đưa ra các nhận định có lợi cho những người đã, đang có hành vi sử dụng trái phép đất đã được nhà nước công nhận quyền sử dụng cho bà Phước.

Từ những nhận định trên, TAND huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau công nhận quyền sử dụng đất cho các bị đơn, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, bà Phước chỉ được  các bị đơn, người có quyền lợi liên quan trả ½ giá trị đất.

Bà Nguyễn Thị Mỹ Phước bức xúc: "Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất cho tôi nhưng tòa lại tước đi của tôi quyền sử dụng đất, quyền lấy lại đất đứng tên mình. Với quan điểm xét xử như TAND huyện Đầm Dơi thì ai có đất, ai được cấp quyền sử dụng đất phải lo giữ đất, canh tác, nếu không, ai đó lén vào đất của mình, canh tác, sử dụng rồi tranh chấp tại tòa thì được công nhận quyền sử dụng, chỉ trả lại ½ giá trị đất cho người được công nhận quyền sử dụng. Luật pháp hiện hành có buộc người được cấp quyền sử dụng đất phải ở trên đất để giữ đất, nếu không giữ là mất đất không? TAND huyện Đầm Dơi đã quá cảm tính trong nhận định và tuyên án, ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến quyền lợi ích hợp pháp của tôi".

Hiện vụ án đang được TAND tỉnh Cà Mau xem xét theo thủ tục phúc thẩm do bà Nguyễn Thị Mỹ Phước có đơn kháng cáo toàn bộ nội dung bản án số 195/2022/DS-ST ngày 17.10.2022 của TAND huyện Đầm Dơi.