'Không ít bộ, ngành coi nông nghiệp là sân sau của doanh nghiệp'

Theo ông Cường, sau 30 năm thực hiện đổi mới và hội nhập thế giới, trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, nghị quyết, những chính sách lớn phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho nông dân.

Nhờ đó, vị thế, vai trò của người nông dân, giai cấp nông dân được nâng cao, mở rộng; nông dân, nông nghiệp, nông thôn đã trở thành “trụ đỡ” của kinh tế - xã hội Việt Nam, kể cả thời điểm khó khăn nhất. Niềm tin với Đảng, Nhà nước, với chế độ vẫn là dòng chủ lưu chính trong tư tưởng, tình cảm, nhận thức và hành động của nông dân.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hội Nông dân cũng cảnh báo nhiều nguy cơ đang diễn ra ở lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn, như việc địa vị, vai trò kinh tế của nông dân, nông thôn đang có biểu hiện giảm sút trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa và đô thị hóa. “Không ít bộ, ngành và địa phương còn coi nông dân, nông nghiệp là "sân sau của công nghiệp, doanh nghiệp” nên việc đầu tư xã hội phát triển nông nghiệp giảm sút mạnh từ 32,4% của những năm 1989 - 1990 xuống còn 14,2% những năm 2005 - 2010, và chỉ còn 6,12% - 6,06% những năm 2012 - 2014”, ông Cường báo cáo trước Đại hội.

Ngoài việc nông dân không được quyền “định giá nông sản”..., dẫn tới thu nhập giảm, tạo ra tâm lý nông dân không muốn làm nông nghiệp, ông Cường cũng chỉ ra nguy cơ phần lớn lao động nông nghiệp trẻ tìm cách ly quê, ly nông; quá trình công nghiệp hoá, đô thị hóa trong 20 năm qua và những năm tới khả năng sẽ tiếp tục lấy đi đất sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là vùng đất 2 lúa, đất ven trục lộ giao thông, đất ven đô thị…; việc “đào tạo nghề cho lao động nông thôn” chất lượng thấp, môi trường nông thôn xuống cấp nghiêm trọng..., dẫn đến nông dân thiếu việc làm, nông thôn tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định.

Chủ tịch Hội Nông dân cũng báo cáo tình trạng nông dân đang mất dần năng lực sáng tạo văn hóa, bị cuốn theo lợi ích vật chất. “Lối sống thực dụng “đèn nhà ai nhà nấy rạng”, "sống chết mặc bay", đua theo lợi ích trước mắt mà buông lỏng vệ sinh an toàn thực phẩm, bất chấp sức khỏe người tiêu dùng. Văn hóa truyền thống “tình làng, nghĩa xóm” bị suy giảm.

“Một bộ phận nông dân trẻ có lối sống đua đòi, hưởng thụ cao hơn lao động, xa dần văn hóa, nghệ thuật dân gian, lịch sử dân tộc và luôn mong muốn từ bỏ nguồn gốc “nông dân” của mình”, ông Cường nhấn mạnh.

Đáng chú ý, theo ông Cường, nông dân đang bị phân hoá giàu nghèo và xu thế ngày càng tăng. Trước đổi mới khoảng cách là 3,5 lần; đầu đổi mới 5,6 lần, trong khi hiện tại khoảng 10,2 lần.

Để đạt mục tiêu “người nông dân là chủ thể của quá trình sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới”, thực hiện thành công công nghiệp hóa - hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam đã nêu trong Báo cáo chính trị tại Đại hội XII, Hội Nông dân kiến nghị 8 nhóm giải pháp.

Trong đó, đáng chú ý là cần tiếp tục cụ thể hóa chương trình, nội dung trung hạn, dài hạn xây dựng giai cấp nông dân gắn liền với phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới theo nội dung Nghị quyết T.Ư 7 khoá X về tam nông, trọng điểm là đến năm 2020, phải nâng mức thu nhập của nông dân lên gấp 2,5 lần so với năm 2008 và tăng dần vào những năm tiếp theo. Đây là nền tảng, là điều kiện tiên quyết để nâng cao dân sinh, dân trí, dân luật, dân chủ cho nông dân.

Bên cạnh đó, đầu tư cho “Tam nông” phải duy trì đúng theo Nghị quyết T.Ư 7 (Khóa X), bảo đảm giai đoạn 5 năm sau gấp 2,5 lần 5 năm trước.

Giải pháp khác, theo ông Cường, là tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng giáo dục, dạy nghề, đưa thông tin về cơ sở tới từng địa bàn dân cư; nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm dạy nghề, coi trọng hình thức "nông dân dạy nông dân", làm tốt công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý cho nông dân. Qua đó, để nông dân chủ động, tham gia nhiều hơn vào giám sát hoạt động đối với cán bộ, đảng viên, cơ quan công quyền và xây dựng chính sách pháp luật của nhà nước; tự tin bảo vệ quyền và nghĩa vụ, lợi ích của công dân theo Hiến pháp, pháp luật.