Không loại trừ, các 'nhóm lợi ích' sẽ đẩy đất nước vào nguy cơ khó lường

Từ hàng loạt đại án tham nhũng, kỷ luật cán bộ từ T.Ư tới địa phương thời gian qua, ông Lê Quang Thưởng, nguyên Phó trưởng ban thường trực Ban Tổ chức T.Ư (ảnh), đánh giá “các nhóm lợi ích” đang xuất hiện ở nhiều nơi và nếu không sớm có biện pháp kiên quyết, đất nước có thể đứng trước nguy cơ khó lường.

Theo nguyên Phó trưởng ban thường trực Ban Tổ chức T.Ư, những vụ việc như vụ án MobiFone mua 95% cổ phần Công ty cổ phần Nghe nhìn toàn cầu (AVG) là một điển hình của “nhóm lợi ích” liên kết với nhau để “làm bậy”, gây thiệt hại cho tài sản của nhà nước. “Rõ ràng đó là cuộc bắt tay giữa doanh nghiệp với những người giữ các chức vụ, trọng trách trong bộ máy nhà nước, thậm chí mua chuộc bằng hối lộ, từ đó dùng thủ đoạn nâng giá Công ty AVG để trục lợi”, ông Thưởng đánh giá và cho rằng, có thể vẫn còn những “nhân vật đứng sau” chưa được lôi ra ánh sáng trong vụ việc này...

Ảnh: Ngọc Thắng

Nếu không ngăn chặn được các “nhóm lợi ích”, sự cấu kết, móc ngoặc giữa các doanh nghiệp với những cán bộ, lãnh đạo hư hỏng trong bộ máy chính quyền, thậm chí là những cán bộ, lãnh đạo với nhau để thao túng quyền lực và trục lợi thì tôi e đất nước sẽ phải đối mặt với những nguy cơ khó lường

Không chỉ vụ án AVG mà nhìn lại hàng loạt vụ việc tại các địa phương như TP.HCM, Đà Nẵng, mới đây nhất là Đồng Nai khi liên tiếp cả dàn lãnh đạo bị kỷ luật, thậm chí khởi tố, nhiều người lo ngại rằng các “nhóm lợi ích” đang xuất hiện phổ biến, thưa ông?

Chưa thể đánh giá là phổ biến nhưng rõ ràng là các nhóm lợi ích đang ngày càng nhiều lên. Đây là điều rất đáng lo ngại. Như ở Đồng Nai là một ví dụ. Mới cách đây một năm, một phó bí thư tỉnh ủy của tỉnh này là Phan Thị Mỹ Thanh bị cách hết chức vụ do ký nhiều văn bản để công ty của chồng có được các dự án béo bở của tỉnh. Rồi mới đây là một loạt lãnh đạo công an tỉnh, trưởng ban nội chính tỉnh ủy bị kỷ luật với hàng loạt sai phạm. Rõ ràng đây là sai phạm tập thể, “hư hỏng” tập thể đậm nét và có liên quan chặt chẽ tới nhau.

Hay như vụ Vũ “nhôm” (Phan Văn Anh Vũ - PV), đó phải là những mối quan hệ lợi ích rất chằng chịt, lắt léo chứ làm sao một người như Vũ “nhôm” lại có thể “bắt” cả dàn lãnh đạo TP.Đà Nẵng hay thậm chí là cả một thứ trưởng Bộ Công an quyền lực như Bùi Thành (Bùi Văn Thành - PV) ký hàng loạt giấy tờ bán nhà đất, công sản trái pháp luật cho Vũ “nhôm” được.

Đúng là không thể có chuyện không ai biết, không ai thấy gì, song đã không ai nói ra. Tôi cho nguyên nhân ở đây chính là nguyên tắc tập trung dân chủ trong nội bộ đã không được thực hiện tốt. Trong nội bộ mà không phát huy dân chủ, không có đấu tranh thì không bật ra được cái đúng cái sai. Họp hành chỉ xuân thu nhị kỳ rồi chỉ đọc báo cáo. Khi phát biểu ý kiến thì nể nang, thậm chí sợ anh bí thư, chủ tịch không dám nói ra hoặc có nói thì chỉ nói theo. Nó dẫn đến sự “tê liệt” của các đảng bộ cơ sở ở nhiều cấp.

Ở đây cũng có “phần lỗi” của cơ quan kiểm soát quyền lực T.Ư như Ban Tổ chức T.Ư hay Ủy ban Kiểm tra T.Ư đã không giám sát chặt chẽ, kịp thời phát hiện khuyết điểm, sai phạm để răn đe, xử lý. Như vụ việc ở Đồng Nai, Đà Nẵng, TP.HCM, những sai phạm của các cán bộ, lãnh đạo đã xảy ra từ trước nhưng đáng tiếc là họ vẫn được quy hoạch, bổ nhiệm vào những vị trí lãnh đạo chủ chốt của địa phương... Khi địa phương, cơ sở thiếu dân chủ, thiếu tinh thần đấu tranh với cái tiêu cực, cái sai; cơ quan Đảng cấp trên lại thiếu kiểm tra, giám sát thì đương nhiên dẫn đến tiêu cực kéo dài.

“Phòng, chống tham nhũng là lĩnh vực khó, phức tạp. Nó đụng chạm đến lợi ích, đụng chạm đến con người, và lợi ích ở đây là lợi ích nhóm. Nó liên quan chằng chịt với nhau, ở các cấp, các ngành, rất lắt léo, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải thực sự có bản lĩnh, có kiến thức, có kinh nghiệm, đặc biệt là phải trong sáng, công tâm, liêm khiết, phối hợp chặt chẽ”. Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng

Rõ ràng cuộc đấu tranh với những tiêu cực, tham nhũng, với các “nhóm lợi ích” không hề đơn giản, thưa ông?

Vừa rồi chúng ta đã làm một loạt những vụ án lớn, đáp ứng được mong đợi của nhân dân. Những vụ tiêu cực tham nhũng đó không chỉ gây thiệt hại về tiền bạc, tài sản của nhà nước, nhân dân mà còn mất rất nhiều cán bộ, mất niềm tin. Nếu không ngăn chặn được các “nhóm lợi ích”, sự cấu kết, móc ngoặc giữa các doanh nghiệp với những cán bộ, lãnh đạo hư hỏng trong bộ máy chính quyền, thậm chí là những cán bộ, lãnh đạo với nhau để thao túng quyền lực và trục lợi thì tôi e đất nước sẽ phải đối mặt với những nguy cơ khó lường. Nhưng đây đúng là “cuộc chiến” không hề đơn giản khi các “nhóm lợi ích” hiện nay thường câu kết một cách ngầm ẩn, rất khó phát hiện.

“Khi Đảng, Nhà nước đẩy mạnh công tác phát hiện, xử lý các vụ tham nhũng lớn, “lợi ích nhóm”, “sân sau” thì loại tội phạm này sẽ chuyển sang thủ đoạn đối phó, che giấu dưới các hình thức tinh vi, phức tạp hơn... Dư luận cử tri cho rằng, trong lĩnh vực cổ phần hóa, mua bán tài sản công, ở nơi nào có hiện tượng “nhà nước mua đắt, bán rẻ” các tài sản lớn thì ở đó có dấu hiệu của những vụ tham nhũng lớn và đa số các vụ án sai phạm lớn về kinh tế trong giai đoạn vừa qua đều có yếu tố vụ lợi”. Theo Báo cáo thẩm tra công tác phòng, chống tham nhũng 2019 của Ủy ban Tư pháp Quốc hội

Quan trọng nhất là phải phát huy được tinh thần dân chủ trong nội bộ và trong nhân dân. Không có đảm bảo nguyên tắc dân chủ này, không làm gì được hết bởi muốn cho tổ chức vững mạnh, cán bộ trong sáng thì phải dựa vào ý kiến của chính đảng viên, nhân dân. Không một ông cán bộ nào đứng ngoài nhân dân được. Nhưng quan trọng là phải có cơ chế và phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của họ. Không nghe, không tiếp thu thì không giải quyết được. Tất cả những vụ việc thời gian vừa qua tôi cho là người ta biết cả nhưng vì mất dân chủ, không phát huy được tiếng nói đúng đắn của những người trong nội bộ, đấu tranh với cái xấu, cái tiêu cực. Nếu như có tiếng nói của nhân dân, của các đảng viên cơ sở thì các “nhóm lợi ích” sẽ không thể làm gì được.

Phải tổng rà soát lại tình hình cán bộ của ngành, địa phương xem vấn đề nổi lên là gì? Có vấn đề cán bộ giàu lên bất thường không? Có cục bộ, địa phương, câu kết với nhau để làm ăn không? Hay trình độ, năng lực cán bộ, lãnh đạo có phù hợp hay không? Bên cạnh đó, như tôi đã nói nhiều lần, đánh giá cán bộ cũng phải thay đổi, hiện nay còn nể nang, dĩ hòa vi quý nhiều quá. Đánh giá cán bộ phải căn cứ vào sản phẩm thực tế. Anh có sản phẩm không hay anh chỉ ngồi thừa gió bẻ măng, cần vỗ tay thì vỗ rồi câu kết với nhau để trục lợi?

Chúng ta không thể chắc chắn 100% những người được bầu vào cấp ủy các cấp không có những “hạt gạo lép”, “hạt gạo mọt” nhưng nếu phát huy dân chủ, thông qua kiểm tra, giám sát chặt chẽ, công khai, minh bạch vẫn có thể hạn chế tối đa những thành phần cơ hội, “lợi ích nhóm”, “chạy chọt” để vào cấp ủy.