'Không thể vung tiền mãi mua công nghệ xử lý rác được'

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải thị sát nhà máy xử lý chất thải rắn tại bãi rác Nam Sơn - Ảnh: Đan Hạ

Báo cáo Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải, ông Vũ Hồng Khanh, Phó chủ tịch UBND TP.Hà Nội cho biết, tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn phải thu gom hàng ngày khoảng 5.400 tấn rác. Trong đó, khu vực đô thị là 3.200 tấn/ngày, khu vực nông thôn khoảng 2.200 tấn/ngày. Hiện, tỷ lệ thu gom rác tại 4 quận nội thành cũ Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa đạt 100%; tại các quận mới Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Long Biên, Hà Đông đạt khoảng 85 - 90%... Rác thải chủ yếu được thu gom, vận chuyển bằng xe cuốn ép chất thải rắn thùng kín. Tuy nhiên, việc xử lý rác thải hiện nay vẫn chủ yếu là phương pháp chôn lấp, chiếm 70 - 80%.

Điển hình nhất là tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, còn gọi là bãi rác Nam Sơn có tổng diện tích khai thác giai đoạn 1 là hơn 83,5 ha. Trong đó, khu xử lý chất thải công nghiệp chỉ rộng 5,5 ha, số còn lại phục vụ công tác xử lý, chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt, xử lý nước rác thải phát sinh... Bãi rác này do Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (URENCO) quản lý, vận hành từ năm 1999, mỗi ngày tiếp nhận khoảng 4.000 tấn chất thải sinh hoạt. Đến nay, bãi rác Nam Sơn đã tiếp nhận khoảng trên 14 triệu tấn rác thải sinh hoạt, khối lượng nước rác đã xử lý đạt trên 3,6 triệu m3. Dự kiến, bãi rác này tiếp nhận và xử lý rác đến hết quý 1.2015 sẽ đóng bãi toàn bộ giai đoạn 1.

Giai đoạn 2 của bãi rác Nam Sơn hiện đã hoàn thành thi công 2 ô chôn lấp rác, đang hoàn thiện tiếp 6 bãi chôn lấp khác.

Để nâng cao năng lực, hiệu quả xử lý rác thải tại bãi rác Nam Sơn, URENCO đang hợp tác cùng Nhật Bản triển khai dự án xây dựng hệ thống xử lý chất thải công nghiệp để phát điện với tổng số vốn gần 30 triệu USD, khoảng cuối tháng 5.2016 sẽ hoàn thành. Bên cạnh đó, nhiều dự án khác cũng đang được triển khai.

Tuy nhiên, nguồn kinh phí để xử lý rác thải hiện đang rất thiếu do chủ yếu phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. “Số tiền do người dân đóng góp không nhiều so với tổng kinh phí thu gom, xử lý rác thải hiện nay. Trước đây là 3.000 đồng/người tháng và đã được nâng lên gấp đôi. Tuy nhiên, tại khu vực đô thị mới chỉ đáp ứng được khoảng 10% tổng số tiền chi tiêu cho việc thu gom, xử lý rác thải. Tỷ lệ này còn thấp hơn ở khu vực nông thôn, chỉ khoảng 6 - 7%”, ông Khanh nói.

Khu vực triển khai dự án xây dựng hệ thống xử lý chất thải công nghiệp phát điện tại bãi rác Nam Sơn - Ảnh: Đan Hạ Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo đẩy mạnh xây dựng hệ thống xử lý chất thải công nghiệp tận dụng phát điện tại bãi rác Nam Sơn - Ảnh: Đan Hạ

Phát biểu chỉ đạo tại buổi thị sát, Phó thủ tướng nhận định: "Nhu cầu thu gom, xử lý rác thải ở nước ta còn rất lớn. Trong bối ảnh tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng mạnh, ngành du lịch phát triển... nên yêu cầu thu gom, xử lý rác thải càng bức thiết”.

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải cho hay, do nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước rất hạn hẹp nên phải đẩy mạnh tận dụng nguồn lực dồi dào từ xã hội. Đặc biệt nhất là dùng nguồn vốn xã hội hóa để thử nghiệm các loại lò đốt, đưa công nghệ phù hợp nhất vào ứng dụng xử lý rác thải.

“Song song với đó, không thể vung tiền đi mua công nghệ mãi mà phải nghiên cứu chế tạo được để tăng tỷ lệ nội địa hóa công nghệ thu gom, xử lý rác thải. Cái gì quá phức tạp, không chế tạo được thì mới phải đi mua. Bên cạnh đó, xuất phát từ hoàn cảnh nước ta luôn thiếu nguồn năng lượng nên cần đẩy mạnh hướng xử lý rác thải, tận dụng để phát điện. Nếu xử lý tốt rác thải thì khoảng cách người dân sống gần bãi rác có thể rất gần mà vẫn không bị ảnh hưởng nhiều”, Phó thủ tướng nói.