Bảo tồn tối đa 'lá phổi xanh'

Cây cọ dầu được đưa về trồng ở TP.Đông Hà (Quảng Trị) từ năm 1977, là món quà hữu nghị của Malaysia nhằm phủ xanh lại những vùng đất cằn cỗi sau chiến tranh. Qua hàng chục năm, rừng cây cọ dầu phát triển xanh tốt, có vai trò quan trọng trong môi sinh và mang tính biểu tượng cho Đông Hà.

Tuy nhiên, do TP.Đông Hà phát triển dần về phía nam, nhà cửa, công sở được xây dựng khiến diện tích dành cho cọ dầu ngày càng bị thu hẹp. Theo thống kê của UBND TP.Đông Hà, năm 2007, rừng cây cọ dầu ở phía nam TP.Đông Hà chỉ còn hơn 15 ha, khoảng 2.355 cây. Có một thời gian người ta nghi vấn cây cọ dầu bị đào trộm, mang đi bán.

Hiện nay, khu vực công viên Cọ Dầu được chia làm 2 khu, lấy đường Hùng Vương làm trục. Ở khu phía đông, nhiều năm qua đã xuất hiện nhiều khu dịch vụ thể thao, ăn uống... Còn khu phía tây, diện tích nhỏ hơn vẫn nguyên sơ, chỉ trồng cọ dầu. Theo kiến trúc sư Bùi Đức Huy (Giám đốc Công ty Kiến trúc xanh, Chủ nhiệm CLB kiến trúc sư trẻ tỉnh Quảng Trị), sự phát triển của đô thị hiện đại luôn cần đi kèm với việc gìn giữ màu xanh của thiên nhiên. Nếu chỉ toàn là công trình, trụ sở, bê tông cốt thép mà bỏ quên cây xanh, công viên thì không gian đô thị sẽ rất bức bối.

Dự án khu đô thị thương mại - dịch vụ Nam Đông Hà bị lo ngại sẽ ảnh hưởng đến rừng cọ dầu ẢNH: NGUYỄN PHÚC

Mặc dù có giá trị môi sinh và xã hội như vậy, rừng cây cọ dầu ở TP.Đông Hà đang chịu áp lực về quy hoạch. Ngày 21.1.2020, UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt quy hoạch chi tiết khu đô thị thương mại - dịch vụ Nam Đông Hà với diện tích 9,17 ha, trong đó “đụng” đến diện tích rừng cọ dầu là 5 ha. Diện tích này cũng chồng lên quy hoạch của công viên cây xanh Đông Hà đã có từ trước đó nhiều năm.

UBND tỉnh Quảng Trị đã giao Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh làm chủ đầu tư dự án từ tháng 9.2019. Theo quy hoạch đã được phê duyệt, trong khu đô thị, đất ở chiếm 4,5 ha, đất nhà ở xã hội 1,1 ha, đất thương mại dịch vụ 0,8 ha, đất cây xanh cảnh quan 3,1 ha (trong đó có công viên). Việc xây khu đô thị sẽ “đụng” đến 212 cây cọ dầu.

Một lãnh đạo của Trung tâm phát triển quỹ đất cho biết tỉnh yêu cầu chủ đầu tư phải có phương án tận dụng tối đa cây cọ dầu hiện trạng để trồng tại các khu quy hoạch cây xanh và hè phố thuộc dự án, không được di dời cây đi nơi khác. Vị cán bộ này còn phân tích thêm, khi kêu gọi được nhà đầu tư lớn, nếu đấu giá đất, ít nhất tỉnh cũng thu về 200 tỉ đồng, còn nhà đầu tư phải đổ vài ngàn tỉ đồng mới hoàn thành dự án.

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Nguyễn Chiến Thắng, Chủ tịch UBND TP.Đông Hà, cho rằng dự án khu đô thị “đụng” đến rừng cọ dầu khiến nhiều người tâm tư là điều dễ hiểu, vì vai trò hiện hữu của rừng cây này đối với thành phố. “Nếu tỉnh Quảng Trị có kinh tế phát triển có thể tự chủ được trong đầu tư cơ bản để xây dựng công viên cọ dầu cho đẹp thì nói thật không cần đến dự án này. Nhưng trong điều kiện khó khăn, Quảng Trị cần phải có nhà đầu tư để họ rót tiền vào, vừa xây dựng khu đô thị thương mại - dịch vụ sầm uất, vừa xây dựng công viên to đẹp và cả hai bên đều cùng có lợi. Đó là một sự đánh đổi có thể chấp nhận được”, ông Thắng nói.

Chuyện “đánh đổi” hiện vẫn đang tiếp tục đặt ra, nhất là khi HĐND tỉnh Quảng Trị gửi văn bản (hôm 20.4) đề nghị UBND tỉnh làm rõ một số hợp phần của dự án tại khu vực 1 (diện tích 9,17 ha) đã quy hoạch công viên cây xanh từ trước nhưng vẫn được phê duyệt quy hoạch mới. Trong khi đó, “cò đất” thi nhau tung tin, thổi giá ngay từ trước khi UBND tỉnh Quảng Trị công bố quy hoạch dự án, gây ra tình trạng “sốt đất ảo”. Chính quyền tỉnh Quảng Trị đã phải lên tiếng khuyến cáo người dân nên cảnh giác tìm hiểu trước các thông tin nhiễu loạn của “cò đất”, kẻo tiền mất tật mang.