Lãi suất cuối năm đảo chiều

Ngày 19.12, lãi suất tiền đồng giao dịch trên thị trường liên ngân hàng (NH) giảm khoảng 0,3%/năm so với ngày 17.12, về mức 2,7 - 2,8%/năm đối với kỳ hạn qua đêm. So với đầu tháng 12, mức lãi suất này đã giảm hơn 1,1%/năm.

Một số NH cũng đã giảm nhẹ lãi suất huy động tiền đồng ở khu vực dân cư từ 0,1 - 0,3%/năm. Đơn cử NH Techcombank, lãi suất huy động tiền đồng kỳ hạn dưới 6 tháng từ 4,35 - 4,9%/năm tùy theo kỳ hạn và số tiền gửi; 6 tháng có lãi suất từ 6 - 7%/năm; trên 6 tháng từ 5,6 - 7,1%/năm... NH TMCP Quân đội (MB) kỳ hạn 13 tháng còn 6,7%/năm...

Đây là điểm khá đặc biệt của thị trường lãi suất năm nay so với mọi năm. Thông thường vào thời điểm cuối năm, nhu cầu huy động vốn của các nhà băng tăng cao để cung ứng vốn cho các doanh nghiệp tập kết hàng cuối năm.

Thế nhưng diễn biến năm nay hoàn toàn trái ngược, lãi suất giảm. Lý giải điều này, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc NH TMCP Phương Đông (OCB), thừa nhận năm nay khác các năm trước là thanh khoản của hệ thống khá dồi dào. Ngay cả thời điểm Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều chỉnh lãi suất điều hành giảm và trần lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng từ 5,5%/năm xuống 5%/năm, thanh khoản vẫn dồi dào.

Vừa qua, có hiện tượng lãi suất liên NH tăng lên mức 4 - 5%/năm đối với kỳ hạn qua đêm nhưng không phải do thiếu vốn mà do cơ chế mới về điều tiết tiền gửi của Kho bạc nhà nước kết chuyển về NHNN thay vì ở những NH thương mại nhà nước như trước (khối lượng tiền này vào khoảng 400.000 tỉ đồng - PV). Hiện nay, các NH thương mại muốn dùng tiền này phải qua cơ chế đấu thầu, đấu giá với lãi suất có kỳ hạn.

“Chi phí trước đây các NH này được hưởng thấp, ở mức lãi suất không kỳ hạn thì bây giờ phải trả lãi suất cao hơn có kỳ hạn. Các NH quốc doanh đứng vai trò là người cho vay, giá thành vốn cao thì họ điều chỉnh giá đầu ra cao hơn. Tuy nhiên việc lãi suất tăng chỉ là một số thời điểm và điều chỉnh theo yếu tố kỹ thuật chứ không xuất phát từ vấn đề thiếu thanh khoản. Do đó, lãi suất điều hành của NHNN theo xu hướng giảm thì mức lãi suất liên NH cũng sẽ trở lại mức hợp lý của nó”, ông Tùng nói.

Thừa nhận nhu cầu vốn của doanh nghiệp, người dân tăng lên vào cuối năm nhưng theo ông Tùng, sự tăng lên này chưa tác động nhiều đến thanh khoản của thị trường. Lãi suất huy động của NH giảm thì khách hàng không được vui nhưng gửi tiền vẫn là kênh quan trọng so với các kênh khác tại thời điểm này. Quan trọng hơn, khi thanh khoản dồi dào một cách bền vững thì sự thay đổi có tính chất thời vụ sẽ không ảnh hưởng nhiều.

Ở góc nhìn khác, ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc toàn quốc Khối Kinh doanh tiền tệ và thị trường vốn của NH HSBC VN, lý giải hiện các NH trải đều tăng trưởng tín dụng từ đầu năm đến nay chứ không như những năm trước dồn vào quý 3, quý 4 tăng trưởng mạnh lên. Trong năm, NHNN quản lý chặt chẽ, điều tiết thị trường thanh khoản tốt. Vừa qua lãi suất liên NH có tăng hơn chút ít nhưng thanh khoản tốt hơn.

NHNN mua một lượng lớn ngoại tệ, lên khoảng 15 - 17 tỉ USD tăng dự trữ ngoại hối nên cung cấp một lượng tiền ra thị trường vào khoảng 400.000 tỉ đồng. Cộng thêm các công cụ điều tiết khác khiến thị trường không còn bị “giật cục” thừa hay thiếu vốn ở từng thời điểm như trước kia. Bên cạnh đó, cơ cấu tín dụng cũng được “nắn” vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, xuất khẩu, công nghệ..., còn lĩnh vực bất động sản không được khuyến khích khi hệ số rủi ro tăng lên; tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cũng được giảm xuống... vì vậy, các NH cũng sẽ cân nhắc hơn khi cho vay lĩnh vực này. Đó là những lý do khiến cuối năm, lãi suất đảo chiều, giảm chứ không tăng như trước kia.

Ông Nguyễn Đình Tùng bình luận: “Lãi suất huy động hiện nay giảm là dấu hiệu tốt cho sự tăng trưởng kinh tế 6% đã đề ra trong năm 2020. Lãi suất trong thời gian tới sẽ đi theo đường cong lành mạnh, huy động dài có lãi suất cao hơn ngắn, cho vay dài có lãi suất cao hơn ngắn hạn”.

Lãi suất từ nay đến cuối năm cơ bản sẽ ổn định Đại diện NHNN cho biết hoạt động trên thị trường tiền tệ cuối năm sôi động hơn nhưng hiện nay hệ thống thanh khoản của các NH khá tốt. Tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng hiện nay chậm hơn so với huy động, cụ thể tăng trưởng huy động trên 12% trong khi dư nợ khoảng 11%. Tín dụng tăng đều đặn, không có gì đột biến nên lãi suất trên thị trường nói chung và lãi suất từ nay đến cuối năm cơ bản sẽ ổn định. Tuy nhiên năm nay tết dương lịch và âm lịch khá sát nhau nên trường hợp nhu cầu vốn, thanh khoản thị trường tăng lên thì NHNN cũng đã có những biện pháp để hỗ trợ thị trường khi cần thiết.