Lãi suất trên đà giảm

Lãi suất gửi tiết kiệm xuống dưới 9%/năm

Hôm qua 27.3, Techcombank tiếp tục giảm lãi suất (LS) tiết kiệm thêm 0,7%/năm ở các kỳ hạn. Ðây là lần thứ 2 trong vòng 10 ngày trở lại đây, nhà băng này giảm LS huy động tiền đồng. Cụ thể, LS huy động kỳ hạn từ 6 tháng trở lên giảm còn 7,5%/năm. 

Tương tự, các ngân hàng (NH) khác cũng điều chỉnh giảm LS từ 0,1 - 0,5%/năm tùy theo kỳ hạn. Vietbank giảm 0,4% từ kỳ hạn 6 tháng trở lên, đưa LS 6 tháng còn 8,6%/năm, 9 tháng còn 8,7%/năm, 12 tháng còn 8,8%/năm và trên 12 tháng là 8,9%/năm. KienlongBank giảm LS từ 0,2 - 0,3%, mức LS cao nhất 8,6%/năm ở kỳ hạn 12 tháng. 

Ngay cả SaigonBank có mức LS huy động cao trước đây, nay cũng giảm 0,3%, hiện LS huy động cao nhất cũng chỉ 8,4%/năm… Mức LS cao nhất trong khối NH thương mại cổ phần hiện nay thuộc về SCB với 9%/năm. Trong khi đó, các NH thương mại lớn có vốn nhà nước đang có LS huy động từ 4 - 7,2%/năm.

NHẬT THỊNH

Tính chung đến cuối tháng 3, LS tiền gửi tiết kiệm cho kỳ hạn 1 - 3 tháng được các NH duy trì trong khoảng 4,9 - 6%/năm, kỳ hạn 6 - 9 tháng nằm trong khoảng 5,8 - 9%/năm, kỳ hạn 12 tháng trong khoảng 7,1 - 9%/năm. 

Hầu hết các NH đồng loạt điều chỉnh giảm LS huy động sau động thái giảm LS điều hành từ NH Nhà nước từ 0,5 - 1%/năm vào giữa tháng 3 vừa qua. Trước đó, vào giữa tháng 12.2022, các nhà băng đã đồng thuận giảm LS tiết kiệm để không vượt quá 9,5%/năm. Ðến đầu tháng 3, LS tiếp tục giảm, dao động từ 8,2 - 8,7%/năm. 

Như vậy, chỉ trong vài tuần qua, LS huy động đã nhanh chóng sụt giảm từ 1 - 2%/năm. Cho đến thời điểm hiện nay, trên thị trường còn khá ít NH công bố thu hút vốn với LS trên 9%/năm, riêng mức LS 12 - 13%/năm khá nhiều trước đó đã không còn. So với thời điểm đầu năm, khi thị trường căng thẳng về thanh khoản, LS của các NH cũng đã giảm từ 2 - 3%/năm.

NHẬT THỊNH

Bên cạnh đó, LS trên thị trường liên NH những ngày gần đây cũng giảm khá mạnh, từ 1 - 5%/năm so với đầu tháng 3. Cụ thể, LS tiền đồng kỳ hạn qua đêm còn khoảng 1,2%/năm; 1 - 2 tuần còn khoảng 1,5 - 2,4%/năm, 1 tháng còn 4,4%/năm, 3 tháng còn 6,74%/năm, 6 tháng còn 8,1%/năm. Thanh khoản của các NH khá dồi dào nên thị trường mở không còn sôi động như trước. NH Nhà nước những ngày gần đây gần như không bơm hay hút tiền trên thị trường này.

Lãi suất vay mới xuống dưới 10%/năm

Cùng với giảm LS đầu vào, nhiều NH cũng công bố giảm LS vay đầu ra. Ðơn cử, Sacombank có chương trình cho vay ưu đãi 5.000 tỉ đồng hỗ trợ khách hàng doanh nghiệp (DN) có nhu cầu vốn để thanh toán hàng nhập khẩu, làm hàng xuất khẩu, với LS cho vay tối thiểu 7,5%/năm. 

Hôm qua, PV thử liên hệ một chi nhánh của Sacombank tại TP.HCM thì được nhân viên thông báo từ hôm nay (28.3), chương trình này kết thúc vì lượng vốn giải ngân đã hết. Tuy nhiên, đối với DN có nhu cầu vay vốn thì LS cũng giảm hơn trước đây. Chẳng hạn, khoản vay từ 4 - 6 tháng có LS dưới 10%/năm. Ðiều kiện vay vốn dành cho DN vẫn là cần có tài sản đảm bảo (TSÐB), báo cáo tài chính năm 2022 và sẽ được xem xét tùy vào trường hợp cụ thể. 

Tương tự, NH Á Châu (ACB) cũng vừa thông báo triển khai gói ưu đãi LS vay 20.000 tỉ đồng cho khách hàng DN, khách hàng cá nhân và có mức ưu đãi. Theo tìm hiểu tại một chi nhánh ACB ở Q.3, TP.HCM, nếu DN là khách hàng mới thì sẽ được áp dụng LS từ 8,3 - 8,8%/năm dành cho khoản vay dưới 12 tháng. 

Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào hồ sơ vay có được xét duyệt hay không như có TSÐB, báo cáo tài chính. Bên cạnh đó, nhân viên tín dụng cho hay nếu DN nhỏ trong điều kiện hồ sơ tín dụng không thật sự quá tốt thì LS cho vay tối đa cũng chỉ 11%/năm, là mức LS đã thấp hơn so với tháng đầu năm.

Tiên phong trong xu hướng này phải kể đến 4 "ông lớn" gồm VietinBank, Agribank, Vietcombank và BIDV đều đồng loạt công bố gói tín dụng dành cho các DN với LS thấp. Chẳng hạn, VietinBank cho vay LS từ 7,1%/năm từ nay đến hết 30.6; BIDV cho vay sản xuất kinh doanh với LS từ 7%/năm. 

Vietcombank triển khai gói cho vay bổ sung vốn lưu động với LS 7,5% - 8,6%/năm đối với các khoản vay dưới 3 tháng đến dưới 12 tháng; hay khách hàng DN nhỏ được vay kỳ hạn dài như 18 tháng trở lên với LS cố định từ 10,4%/năm. Agribank tung ra gói tín dụng ưu đãi cho DN với 100.000 tỉ đồng và 500 triệu USD từ nay đến hết 30.6, mức LS thấp hơn tới 1,5 điểm % với khoản vay giải ngân bằng VNÐ và thấp hơn 1 điểm % với khoản vay bằng USD so mức LS hiện hành…

Trên thực tế, một số DN cũng cho hay LS cho vay đã được giảm gần đây, nhất là những công ty có lịch sử tín dụng tốt. Theo ông Nguyễn Quốc Anh, Giám đốc Công ty cao su Ðức Minh, mới đây ông được NH thông báo sẽ giảm LS cho chu kỳ vay mới dự kiến trong đầu tháng 4. Thông thường, Công ty Ðức Minh sẽ giải ngân theo từng tháng tùy theo nhu cầu vốn dựa trên hợp đồng tín dụng chung đã ký đầu năm. Khoản vay mới nhất vào đầu tháng 3 của công ty được áp dụng mức LS 10%/năm, giảm 0,5%/năm so với tháng trước đó. 

Ông Quốc Anh dự báo LS vay mới cho kỳ tới có thể được giảm thêm khoảng 0,5%/năm, xuống còn 9,5%/năm. "Hiện một số đơn vị khác cho hay LS cho khoản vay mới đã giảm còn dưới 10%/năm. LS này vẫn còn cao so với LS của đầu năm 2022 và trong bối cảnh đơn hàng ít, tiêu thụ chậm nên một số đối tác, bạn bè cho biết cũng không dám vay nhiều. Nhưng đây là dấu hiệu tích cực hơn, cho thấy LS không tăng nữa mà đang trong quá trình giảm, DN cũng bớt lo", ông Quốc Anh nói.

Cần chính sách linh hoạt hơn

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội NH VN, khẳng định các NH lớn hầu hết đều thực hiện giảm LS huy động lẫn cho vay. NH lớn thì giảm nhẹ LS và vẫn huy động được nguồn tiền, trong khi những NH nhỏ đưa ra LS cao hơn nhưng cũng gặp khó khăn trong việc huy động vốn. Về bản chất, NH huy động tiền vào thì phải cho vay. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, nhiều DN không vay hoặc không đủ điều kiện vay nên thực tế việc giải ngân rất chậm. Các NH một mặt giảm LS cho vay hỗ trợ khách hàng sản xuất kinh doanh nhưng cũng đồng thời giữ an toàn cho hệ thống. Bởi các NH trên thế giới như Mỹ, châu Âu đang gặp nhiều khó khăn và có thể xảy ra cuộc khủng hoảng bất cứ lúc nào. Thêm vào đó, lạm phát vẫn chưa có dấu hiệu giảm, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vẫn còn tiếp tục tăng LS, giá vàng còn tăng nữa hay không… là những áp lực khó dự báo khiến NH phải thận trọng. 

Ông Hùng khẳng định, NH vẫn cho vay đối với những khách hàng làm ăn hiệu quả, có TSÐB. Các DN này có thể tiếp cận được những khoản vay LS thấp 7 - 8%/năm. Với những khoản vay rủi ro cao, kinh doanh bất động sản thì có thể gặp nhiều khó khăn trong việc vay vốn hơn, tiếp cận LS vay cao hơn hoặc không được vay vốn vì không có TSÐB, không có phương án kinh doanh. 

"Mặt bằng LS huy động hiện đã giảm nhiều nên LS cho vay sẽ còn giảm thêm so với hiện nay. Nhưng muốn làm được điều này, NH cần tăng tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) của khách hàng lên cao hơn nữa. CASA càng cao, NH sẽ có dòng vốn giá rẻ từ thị trường. Những NH có CASA trên 40% là như "ngồi trên đống vàng", ông Hùng nhấn mạnh.

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu nhận xét, số tiền các NH lớn công bố dành cho vay ưu đãi LS không nhiều nên thực tế cũng chỉ có số ít DN có thể tiếp cận được. Trong khi đó, mặt bằng chung là LS trên thị trường vẫn ở mức cao. Bởi nguồn vốn của NH đang sử dụng hiện tại vẫn xuất phát từ nguồn huy động vốn từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023 nên chi phí còn cao. Do đó, phải cần độ trễ từ 2 - 3 tháng mới có thể xuất hiện thêm những nguồn vốn có LS thấp hơn. 

Bên cạnh đó, tình hình nợ xấu của một số nhà băng vẫn còn căng thẳng và thậm chí dự báo sẽ gia tăng nên các NH vẫn duy trì LS huy động ở mức cao để thu hút dòng vốn, đảm bảo thanh khoản. Ngược lại, thị trường xuất khẩu lẫn trong nước còn khó khăn nên các DN cũng không mạnh dạn vay vốn. Ngay cả những công ty lớn, có lịch sử tín dụng tốt hiện nay cũng có tâm lý phòng thủ, co cụm nhiều hơn. Còn với các DN đã khó khăn, thiếu vốn thì NH lại dè dặt, e ngại cho vay. Ðây là nút thắt hiện tại trong thị trường tài chính, NH của VN. Vì vậy, quan trọng nhất làm thế nào để giảm LS xuống thấp hơn, từ đó mới kích thích được DN vay vốn, mở rộng sản xuất kinh doanh. 

"Trong bối cảnh hiện nay, khi nhiều nước vẫn duy trì LS cao hoặc tiếp tục tăng LS thì VN khó đi ngược. Thậm chí, Fed mới đây vẫn tăng thêm LS. Trong khi đó, VN vẫn phải chịu áp lực về tỷ giá cũng như kiểm soát lạm phát. Nên dù chúng ta mong muốn giảm nhanh LS trên thị trường thì cũng rất khó. DN phải tiếp tục chờ đợi vì quá trình này cần có thời gian, chỉ được giảm từ từ. Chỉ khi nào NH Nhà nước kéo giảm trần LS tái cấp vốn xuống thấp hơn mức 6%/năm hiện nay thì mới hy vọng mặt bằng LS trên thị trường giảm nhanh hơn", chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu chia sẻ thêm.