Lắt léo chữ nghĩa: Lưỡi hay đuôi, mèo hay cọp?

Tên khoa học của nó là Sansevieria trifasciata. Tiếng Pháp còn dựa vào tên khoa học mà gọi nó là sansevière. Đây là tên của một chi thực vật gồm đến 70 loài khác nhau.

Bài Cây lưỡi hổ có mấy loại? trên trang webcaycanh.com cho biết: “Cây lưỡi hổ là một trong những cái tên cây cảnh quen thuộc với mọi người. Chúng ta thấy lưỡi hổ đặt ở trong nhà, văn phòng, công ty, tại các sảnh của các tòa nhà. Lưỡi hổ được biết đến như một loại cây phong thủy, mang lại may mắn và thu hút tài lộc. Hơn thế nữa, loại cây này có khả năng thanh lọc không khí, rất tốt cho sức khỏe của con người. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều loại cây lưỡi hổ, mỗi loại có đặc điểm khác nhau. Vậy cây lưỡi hổ có mấy loại và đặc điểm nhận dạng như thế nào”.

tin liên quan

Lắt léo chữ nghĩa: Thò lò & bong vụ

Bài này cho biết 11 loài sau đây: lưỡi hổ cọp, lưỡi hổ vàng đen, lưỡi hổ đen, lưỡi hổ đen Robusta, lưỡi hổ Cylindrica, lưỡi hổ Futura Robusta, lưỡi hổ Futura Superba, lưỡi hổ vàng Hahnii, lưỡi hổ vàng lửa, lưỡi hổ Moonshine, lưỡi hổ Whitney.

Cái tên “lưỡi hổ cọp” không ổn chút nào: cứ như cọp không phải là “hổ”. Còn “lưỡi hổ Cylindrica” thì lại là loài mà tiếng Việt gọi là ngà voi, tên khoa học là Sansevieria cylindrica.

Ở đây, trừ ngà voi, chúng tôi chỉ nói về 4 loài thường thấy như đã in trong ảnh và cũng chỉ bàn về tên gọi cho bốn loài này mà thôi. Hầu hết các nguồn và tác giả đều gọi chi đang xét là lưỡi hổ nhưng trang Âu Cơ (auco.vn) thì lại gọi đây là đuôi hổ. Chúng tôi tán thành cái tên này vì đây thực ra cũng chỉ là một cách dịch tên của chi này trong tiếng Hán là hổ vĩ lan [虎尾蘭] mà thôi. Ta cứ nhìn vào hai chậu A1 và A2 trong ảnh thì sẽ thấy lưỡi, dù là lưỡi hổ, cũng không thể dài như thế. Vậy ở đây, chỉ có thể dùng hình ảnh của cái đuôi để làm ẩn dụ mà thôi: đó là đuôi hổ. Nhưng kiểng trong hai chậu B1 và B2 mà cũng gọi là đuôi hổ thì thật hài hước: đuôi hổ mà chỉ dài có bấy nhiêu thôi à? Vậy xin mạo muội đặt tên cho nó là lưỡi hổ. Có nguồn, như Sài Gòn Hoa (saigonhoa.com), lại gọi lưỡi hổ là lưỡi mèo, thì lại làm cho cái “danh pháp” cây kiểng tài tử ở đây mất đi sự nhất quán: đang nói về hổ/cọp thì đưa mèo vào làm gì? Vậy xin mạn phép đề nghị gọi:

- A1 là đuôi hổ xanh

- A2 là đuôi hổ viền vàng (Trung Quốc gọi là kim biên hổ vĩ lan [金邊虎尾蘭])

- B1 là lưỡi hổ xanh

- B2 là lưỡi hổ viền vàng

Nếu muốn dùng tiếng miền Nam thì chỉ cần thay hổ bằng cọp là xong. Cách gọi tên này không hoàn toàn giống tiếng Hán vì trong thứ tiếng này thì đuôi hổ là đại hổ vĩ lan [大虎尾蘭] còn lưỡi hổ là tiểu hổ vĩ lan [小虎尾蘭].