Lên M'Drắk thăm Đặng Lê Nguyên Vũ: Cuộc gặp gỡ trong hang đá

Tôi nhớ lần gặp trước, Đặng Lê Nguyên Vũ nói trong thời gian 5 năm thiền trên núi, đêm đêm anh ngồi dưới gốc cây, ngủ trong hang đá nhưng tôi chưa bao giờ hình dung cái "hang đá" của Vũ như thế nào. Tôi viết nó như một chi tiết trong bài rồi quên luôn. Có trong mơ tôi cũng không nghĩ rằng, cuộc gặp gỡ giữa tôi và Đặng Lê Nguyên Vũ ở M'Drắk lần này lại diễn ra trong hang đá, nơi Vũ đã và vẫn đang "thông linh" với đất trời.

Khu Đặng Lê Nguyên Vũ ở cách chỗ chúng tôi khoảng hơn 1 km. "Đúng 6 giờ 45 mình xuất phát nhé" - anh Sơn (người quản lý trang trại) dặn nghiêm cẩn. Thế nhưng 6 giờ 40 xe đã đỗ xịch trước cửa. Đêm ở M'Drắk đến rất nhanh, mới nắng rực rỡ mà lúc này bóng tối đã phủ trùm lên trang trại. Thời tiết se lạnh, gió hun hút, thỉnh thoảng có tiếng côn trùng văng vẳng, nghe hoang hải. "Tối nay Chủ tịch sẽ tiếp chị ở một nơi đặc biệt, nhà hang ạ" - cô nhân viên đi cùng thông báo. "Nhà hang là gì vậy? nghe lạ quá?" "Dạ, chị cứ tới sẽ biết ạ" - cô nhân viên vẫn kiệm lời khi nói đến Chủ tịch của mình. Chiếc xe lao vào bóng tối, tôi căng mắt nhưng không nhìn rõ cảnh vật bên ngoài. Trời tối đen như mực. Bỗng có ánh đèn nhá thẳng vào xe chúng tôi rồi vụt tắt. "Xe an ninh báo hiệu đã thấy chúng ta" - anh Sơn giải thích. Tất nhiên, sự có mặt của chúng tôi đã được báo trước. Đi thêm một đoạn nữa thì xe dừng lại, tắt máy. "Chúng ta đi bộ vào để giữ yên tĩnh" - có tiếng giải thích. Tôi dò dẫm từng bước lên con dốc gồ ghề sỏi đá. Đến gần đỉnh đồi, tôi được ra hiệu rẽ xuống lối đi có bậc thang. Trời vẫn tối đen, cả khu vực này không một ánh đèn. Sợ hụt chân, tôi lấy điện thoại ra soi đường nhưng ngay lập tức được nhắc nhở tắt máy và "tốt nhất thì bỏ điện thoại bên ngoài, không thì phải để chế độ im lặng. Tuyệt đối không để chuông". Thế là lại dò dẫm. Đi hết bậc thang dẫn tới một hồ nước hình chữ nhật. Ánh sáng bàng bạc từ đâu đó hắt xuống mặt hồ yên lặng như tờ. "Cửa hang phía bên kia, chị đi theo hướng đó" - cô nhân viên chỉ tay. Tôi men dọc theo hồ nước, khung cảnh tĩnh mịch đến nổi gai ốc. Hồ không lớn lắm, phía đối diện là một vách đá, ở chính giữa khoét một ô tròn có cánh cửa viền đen đã mở sẵn. Phía trên, một tảng đá lớn chồm hẳn ra ngoài, ôm lấy cửa hang như cái mái hiên. Trên "mái hiên" gắn mấy chiếc đèn tròn nhỏ, lõm vào trong đá phát ra ánh sáng bàng bạc, liêu trai. Không gian tĩnh mịch, im lặng đến mức tôi nghe cả thấy tiếng thở của mình. Bỗng nghe văng vẳng tiếng nước chảy. Tôi ngó quanh, không thấy gì, nên lại hướng cửa hang đi tiếp. Sang đến bờ bên kia, mới phát hiện một miệng hang khác tối om, tiếng róc rách phát ra từ trong đó. Âm thanh càng khiến đêm núi rừng M'Drak như cô đặc, u minh. Cửa hang chính cũng nằm gần kế. Tôi quay lại phía sau, không còn thấy anh Sơn và cô nhân viên đi cùng. Họ đã rút lui từ lúc nào không biết. Sự tò mò khiến tôi không kịp suy nghĩ nhiều, nhấc chân bước lọt thỏm vào trong hang.

Trước cửa hang là một hồ nước tĩnh mịch, u minh

Khác hẳn với bóng tối hoang mạc ở bên ngoài, phía bên trong ánh sáng chan hòa khắp hang. Chân tôi lún sâu dưới cát, mát lạnh (tôi được nhắc nhở bỏ dép bên ngoài từ trước). Nền hang rải ngập cát, ở giữa có mấy phiến đá xếp chồng lên nhau, tạo thành một cột đá lớn gồ ghề. Một chiếc bàn đá dài đặt kế thành hang, trên để một số dụng cụ. Những chiếc đèn bão kiểu cổ móc vào một thân cây giả màu đen, hình như làm bằng kim loại buông lơ lửng giữa phía trên. Kế đó là vết khoét lõm nhẹ vào nền hang như cái bếp, bên trong chất đầy than nhưng không đốt. Một sợi xích sắt, đầu hình móc câu rơi thẳng xuống gần mặt bếp, thay cho kiềng. Chắc khi nấu sẽ móc vào đó, tôi nghĩ thầm. Tôi đang mải quan sát thì nghe tiếng nói văng vẳng "vô đi, vô đi". Nhìn trái, nhìn phải, vẫn chưa thấy Đặng Lê Nguyên Vũ. Tôi theo hướng tiếng nói đi thẳng tới, có cảm giác như mình giống như nhân vật trong truyện chưởng của Kim Dung, rơi xuống cái hang, đi mãi cuối cùng cũng gặp được cao nhân, luyện được bí kíp. Ý nghĩ đó khích lệ tôi...

Đặng Lê Nguyên Vũ đang ngồi trước cái bàn đặt phía sau cột đá. Hẳn nào không thấy người nhưng lại thấy tiếng. "Lại đây, lại đây" - Vũ gọi. Tôi chào Vũ, bước tới nhưng vẫn quay ngang quay dọc ngắm cái hang đá. Cho đến khi đã ngồi hẳn xuống, đối diện với Vũ qua chiếc bàn đá lớn, tôi vẫn không ngừng nhìn lên, nhìn xuống, vục mạnh chân vào trong cát... Mọi thứ đều quá lạ lẫm. Tôi đang ở trong một cái hang. Nó không giống cái hang trong các phim chưởng mà tôi đã xem, sâu hun hút, ẩm thấp, ngóc ngách và đầy rủi ro. Hang đá của Đặng Lê Nguyên Vũ được phục dựng từ một cái hang tự nhiên âm vào lòng đồi. Toàn bộ nền hang được đổ cát, trần và thành có màu sáng hơn đá tự nhiên, hình như được xử lý thêm một lớp vật liệu gì đó tôi không rõ lắm. Lòng hang rộng rãi, không khí mát mẻ, toàn bộ đồ vật trong hang đều bằng đá. Một số máy móc, dụng cụ liên quan đến cà phê bằng kim loại đang được Vũ nghiên cứu để phục vụ "Lối sống minh triết". Trong hang có một "phòng ngủ", tôi được Vũ đồng ý cho vào xem. Để lên phòng ngủ phải leo lên các tảng đá lớn, nhỏ khấp khểnh (hơi giống những cái hang trong phim tôi đã từng xem). Trong phòng kê chiếc giường màu trắng, một bếp nhỏ chất than gộc, một cái lò sưởi giống như ở các nước xứ lạnh... Khu vực này tôi chỉ được dừng chân vài phút đã bị mời quay ra.  

Cửa hang hình tròn, được khoét âm đá

"6 năm Qua ở trong cái hang này" - Vũ nói, đáp lời chào của tôi. "Nhớ những gì Qua nói, là thật hết. Những gì Qua trải qua nó kinh khủng lắm. Trời từ khi tạo loài người chưa bao giờ đích thân thử ai, dạy ai trước khi cho Qua ánh sáng. Thử khủng khiếp lắm, không ai chịu nổi luôn. Khủng khiếp lắm, trong từng sát na, đau đớn như vậy. Nhưng phải thử như vậy mới được. Trong hoàn cảnh, nghịch cảnh, trong tất cả các áp lực, mình còn thiện không? Thiện tâm không. Cái bản lĩnh của mình, mình có đại định hay không, buông bỏ hay không. Chứ bình thường ai nói cũng hay, ai cũng hô hào những điều cao đẹp hết. Nhưng đưa vào cảnh giới nào đó là khác ngay, chạy ngay. Tạo hóa còn giấu loài người nhiều chuyện lắm nhưng cho Qua biết. Cái gì Qua cũng biết hết. Qua phải như thế nào thì mới được chọn? Thiện lành là một chuyện, bản lĩnh là một chuyện nhưng kỷ luật tuyệt đối. Như giờ Qua biết Hằng ngày nào chết luôn. Cái gì xảy ra trong cuộc đời Hằng, từng chuyện Qua đều biết hết. Nhưng cái gì Qua nói, nói cái gì và không nói cái gì, nói lúc nào và nói làm sao?" - Vũ nói một hơi.

Quần trắng, áo nâu, cổ quấn chiếc khăn rằn, Đặng Lê Nguyên Vũ ngồi lọt trong chiếc ghế được âm một khúc nhỏ vào khối đá phía sau. Nệm ghế dày, bọc vải trắng trông êm ấm nhưng Vũ thì có vẻ hơi xanh và ốm hơn lần tôi gặp gần nhất.

Dù đã chuẩn bị tâm thế, đã trải qua cuộc gặp năm ngoái, đã nhắn tin trao đổi không ít lần, tôi vẫn phải định thần lại, tập trung để theo kịp những gì Đặng Lê Nguyên Vũ nói. Đây là cuộc gặp tôi trông đợi hơn 1 năm nay. Lần gặp trước, chúng tôi như 2 người bạn xa cách lâu ngày, ào đến một cuộc hội ngộ đông người, câu chuyện cắt khúc ở giữa không đầu, không cuối. Tôi cố gắng sắp xếp những gì Đặng Lê Nguyên Vũ nói, hồi tưởng trong ký ức về anh để suy đoán và lý giải về một Đặng Lê Nguyên Vũ khẳng định đã được "thông linh". Sau cuộc gặp đó, chúng tôi chưa có dịp ngồi lại riêng tư với nhau, để tôi được Vũ giải thích cho những hoang mang của mình. Để nghe Vũ nói về tôi - trong hiểu biết hạn hẹp của mình về thế giới siêu nhiên thần bí - đã phác họa về anh đúng - sai, thiếu - đủ thế nào, theo lý giải của chính Vũ chứ không phải suy đoán của tôi. 

Phía trong hang đá, nơi Vũ ở ẩn ròng rã 6 năm trời

Nhưng chỉ mới câu đầu, Vũ đã đưa tôi trở lại cảm giác vừa lạ lẫm, vừa quen thuộc. Một Đặng Lê Nguyên Vũ đã được trời cho ánh sáng vẫn nhấn mạnh "kỷ luật tuyệt đối", đồng nhất với một Đặng Lê Nguyên Vũ, luôn coi "kỷ luật" là chìa khóa của thành công trước đây. Vũ từng nói với tôi : "Điểm yếu nhất của người Việt chính là tính kỷ luật. Nếu có khát vọng, có ý tưởng, có thực lực... nhưng thiếu kỷ luật thì cũng khó làm nên việc lớn".

Cái cảm giác một Đặng Lê Nguyên Vũ vừa quen thuộc, vừa lạ lẫm đó liên tục xuất hiện trong cuộc gặp gỡ lần này giữa chúng tôi.Tôi lại bắt gặp một Đặng Lê Nguyên Vũ của ngày xưa với quả địa cầu đặt trên chiếc bàn đá lớn nơi chúng tôi ngồi. Những người chơi với Vũ chắc chắn đều ít nhiều nhìn thấy hình ảnh quen thuộc này. Nhớ năm xưa ngồi với Vũ ở mái hiên chênh vênh trên sườn đồi, tôi hỏi anh về việc Việt Nam nhập hàng hóa từ Trung Quốc quá nhiều khiến tỷ lệ nhập siêu ngày càng lớn, làm thế nào để giảm bớt sự lệ thuộc này? Vũ chỉ quả địa cầu để trên bàn: "Nếu để thế này, Trung Quốc đang "đè" lên chúng ta. Nhưng nếu để thế này thì chúng ta "đè" lên họ" - Vũ quay quả địa cầu nửa vòng đẩy vị trí hình chữ S lên phía trên nói "nhỏ thì phải tinh". Những điều Vũ nói hàng thập kỷ trước, chỉ xét riêng trong thương mại với Trung Quốc, vẫn còn nguyên giá trị. Không đầu tư vào chế biến, không đi vào chất lượng và an toàn thực phẩm, hầu hết hàng Việt chọn Trung Quốc vì đây là thị trường dễ tính. Chiều ngược lại cũng tương tự, chúng ta nhập của họ từ máy móc, thiết phụ, nguyên phụ liệu... cũ, lạc hậu, chất lượng thấp. Tự định vị thấp, rất nhiều doanh nghiệp, nhiều lĩnh vực ngành nghề không thể nâng cấp, không thể "tinh" để "chơi" với các thị trường lớn, khó tính mà chịu cảnh phụ thuộc, bị chèn ép, bấp bênh trong thương mại với thị trường này.

Giờ ở cạnh Vũ vẫn là quả địa cầu. "Qua ngồi ở đâu, bất cứ chỗ nào cũng có cái tinh cầu như vậy. Từ một cái dẻo nhỏ xíu như thế này (chỉ tay vào dải vẽ hình chữ S trên quả địa cầu) mà nó nằm giống như trái tim của trái đất. Nhưng nó phải là tâm của nhân loại này, não của nhân loại này. Lo được cái lo của nhân loại này thì nó là tâm là não của nhân loại" - Vũ nói.

 

Quả địa cầu, vật bất ly thân của Đặng Lê Nguyên Vũ

Khát vọng về một Việt Nam hùng cường vẫn không có gì thay đổi trong Đặng Lê Nguyên Vũ. Đó có lẽ là điều dễ cảm nhận nhất ở Vũ. Hàng thập kỷ trước, nếu như hầu hết các doanh nhân mà tôi đã tiếp xúc đều ngại nói những lời "đao to búa lớn" thì Đặng Lê Nguyên Vũ là một ngoại lệ. Những khái niệm như sự hùng mạnh của quốc gia, quyền lực cà phê, vận động về nhận thức trên toàn thể người dân, khát vọng dân tộc, nội lực đất nước, thương hiệu toàn cầu... không bao giờ thiếu trong câu chuyện của anh. Tôi nhớ một cuộc hội thảo có đầy đủ "bá quan văn võ" năm 2009, trong bài phát biểu của mình, Đặng Lê Nguyên Vũ nói, hạn chế của doanh nhân Việt là thiếu khát vọng và khâu tổ chức yếu. Nóng mặt, một vị có tên tuổi ngay lập tức phản ứng "nhược điểm thứ 3 của doanh nhân Việt là nói lớn". Vũ không tranh luận, những kiểu đáp trả như vậy không cản anh nói thẳng những gì mình nghĩ. Vũ kể sau đó, khi đã hiểu, người này gọi điện cho Vũ dặn dò "Vũ phải làm đến cùng, mặc ai nói gì thì nói".

Vũ vẫn như vậy, đi theo con đường của mình, mặc ai ngoài kia nói gì. Cũng như Vũ vẫn độ lượng và kiên nhẫn giải thích những câu hỏi quá chi tiết, tỉ mỉ thậm chí có phần ngây ngô của tôi về những gì đã xảy ra và vẫn đang diễn ra xung quanh anh. Nhờ thế tôi phát hiện ra trong hành trình "thông linh" mà tôi phác thảo ở cuộc gặp gỡ năm trước đã bỏ qua một giai đoạn hết sức quan trọng. Đó là 30 ngày "Trời thử Qua. Khủng khiếp lắm, không ai tưởng tượng nổi đâu. Qua đi qua mọi cõi quỷ, mọi cõi thần linh. Sống đi chết lại. Nghe đi chứ không hiểu được đâu. Cái đoạn phim (clip Vũ hô mưa gọi gió đã được tung trên mạng - PV) là nằm trong những ngày đó chứ người vợ của Qua có lên núi gì đâu".