Luật chưa có hiệu lực cũng cần... sửa đổi

Mặc dù cho rằng việc sửa đổi, bổ sung cần rút kinh nghiệm do các luật này vừa được điều chỉnh, thậm chí có luật còn chưa có hiệu lực nhưng Ủy ban vẫn đồng ý để Chính phủ đưa dự luật ra trình tại kỳ họp sắp tới của QH và thông qua tại một kỳ họp.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày tờ trình về dự luật, nêu việc sửa đổi, bổ sung một số chính sách về thuế nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp (DN) VN trong hội nhập, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý thuế, minh bạch hóa các hoạt động kinh tế...

Cụ thể, Chính phủ đề xuất bổ sung các giải pháp chính sách nhằm ngăn chặn tình trạng gian lận trong hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT), giảm thủ tục hành chính trong việc kê khai, nộp và hoàn thuế GTGT. Cần thiết phải sửa đổi thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với mặt hàng ô tô phù hợp với thông lệ quốc tế, bảo đảm cạnh tranh bình đẳng...

Về quản lý thuế, tờ trình của Chính phủ cho biết do kinh tế khó khăn, có tình trạng nợ tiền thuế, tiền phạt chậm nộp khó có khả năng thanh toán. Nhiều trường hợp có nguyên nhân khách quan như do nhà nước chưa thanh toán, điều chỉnh quy hoạch, chậm giải phóng mặt bằng, khách hàng phá sản hoặc hủy hợp đồng... Nếu không có giải pháp và cơ chế xử lý phù hợp thì số tiền thuế nợ và tiền phạt chậm nộp không thu được ngày càng tăng lên, gây áp lực cho người nộp thuế và cả cơ quan thuế.

Báo cáo thẩm tra về dự luật, Ủy ban Tài chính - Ngân sách (TCNS) cho biết đa số ý kiến nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành dự luật, trong đó sửa đổi bổ sung luật Thuế GTGT (2 nội dung), luật Thuế TTĐB (3 nội dung) và luật Quản lý thuế (2 nội dung) và thực hiện theo quy trình rút gọn, thông qua tại một kỳ họp QH. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng luật Thuế GTGT và luật Quản lý thuế mới được QH sửa đổi, bổ sung tại Luật số 71/2014/QH13, hiệu lực thi hành ngày 1.1.2015 và luật Thuế TTĐB sửa đổi hiện nay chưa đến thời điểm hiệu lực thi hành (1.1.2016), nay Chính phủ tiếp tục đề nghị sửa đổi là chưa thực sự hợp lý, chưa đủ thời gian để đánh giá quá trình thực hiện luật, dẫn đến thiếu ổn định trong chính sách về thu ngân sách.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Phan Trung Lý cũng cho rằng việc sửa đổi dự án luật lần này cần được rút kinh nghiệm. “Thuế là việc cần được ổn định để người ta làm ăn, đầu tư, cứ thay đổi liên tục thế này không ổn. Đặc biệt cả 3 luật này QH mới sửa đổi, ban hành, có luật còn chưa có hiệu lực. Việc sửa đổi luật cần nghiên cứu kỹ để có sức sống lâu dài. Cần tránh tình trạng năm nay sửa năm sau lại sửa... Ảnh hưởng đến mức độ tin tưởng vào quy định, luật pháp”, ông Phan Trung Lý nói.

Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh việc xây dựng luật cần chuẩn bị kỹ lưỡng. Chủ tịch QH đặt vấn đề liệu sắp tới khi thông qua Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và một loạt hiệp định tự do thương mại khác có thể lại phải sửa luật nếu không phù hợp. “Các đồng chí phải tính kỹ, không sang năm lại sửa mấy điều vừa sửa xong thì dở lắm”, Chủ tịch QH nói.

Liên quan đến quy định về đối tượng không chịu thuế, Ủy ban TCNS nhất trí bổ sung quy định về đối tượng không chịu thuế GTGT đối với sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến hoặc chỉ qua sơ chế… Quy định này nhằm khắc phục tình trạng nhiều DN lợi dụng quy định hiện hành để mua nông sản của nông dân (không chịu thuế GTGT) sau đó mua hóa đơn có thuế GTGT 5% nhằm hợp thức chi phí đầu vào để được hoàn thuế, trong khi người nông dân lại không được hưởng lợi từ chính sách này.

Ủy ban TCNS nhất trí về xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp thuế, tiền phạt chậm nộp thuế phát sinh từ 1.7.2007 đến 1.7.2013 như Tờ trình của Chính phủ. Đồng tình với ý kiến này, Ủy ban Pháp luật của QH cho rằng dự luật quy định nội dung xóa nợ tiền thuế, tiền phạt thuộc loại văn bản cá biệt, chỉ áp dụng một lần cho một đối tượng cụ thể. Vì vậy, đề nghị cần xem xét lại, có thể trình QH ban hành Nghị quyết để xóa nợ cho các đối tượng này nếu hợp lý và cần thiết.

Ủy ban TCNS cũng cho biết đa số ý kiến nhất trí xóa nợ tiền nợ thuế, tiền phạt chậm nộp đối với các đối tượng như Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị không xóa nợ tiền phạt, tiền chậm nộp đối với các khoản thu từ đất, các trường hợp kinh doanh bất động sản, khai thác kinh doanh tài nguyên khoáng sản vì đây là những khoản tiền nợ liên quan đến tài nguyên, khoảng sản và đất đai là tài sản quốc gia.

Giảm thuế với ô tô có dung tích xi lanh dưới 2.000 cm3 Về thuế suất thuế TTĐB đối với ô tô, Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với phương án giảm thuế suất các dòng xe có dung tích xi lanh dưới 2.000 cm3 và tăng thuế suất dòng xe có dung tích xi lanh trên 2.000 cm3. Tuy nhiên, việc giảm thuế suất đối với xe ô tô điện 16 - 24 chỗ ngồi từ 10% xuống 0% là chưa hợp lý vì tất cả các dòng xe khác đều đang phải chịu thuế TTĐB. Ủy ban đề nghị chỉ nên điều chỉnh mức thuế suất giảm từ 10% xuống 5%. Có ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí với việc nâng mức thuế suất cao hơn đối với dòng xe có dung tích xi lanh trên 2.000 cm3 (mức thuế từ 55 - 150%) nhưng chưa nhất trí phương án giảm thuế và phân loại quá chi tiết các dòng xe dưới 2.000 cm3 như dự luật.