Mất an ninh lương thực vì xung đột ở Ukraine

Tờ The Guardian ngày 3.8 đưa tin Liên minh Châu Âu (EU) cảnh báo rằng Nga đang làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực toàn cầu. Cáo buộc được đưa ra trong bối cảnh Nga không gia hạn sau khi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen hết hạn hôm 17.7, đồng thời Moscow cũng đẩy mạnh tấn công cơ sở hạ tầng xuất khẩu lương thực của Ukraine. Trong khi đó, Moscow đưa ra tuyên bố trái ngược.

Reuters

Giá lương thực tăng

Theo Reuters, vụ tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) của Nga hôm 2.8 đã phá hủy các tòa nhà ở cảng Izmail (tỉnh Odessa, Ukraine), khiến các tàu lấy ngũ cốc phải dừng đến cảng này. Phó thủ tướng Ukraine Oleksandr Kubrakov cho biết gần 40.000 tấn ngũ cốc dự kiến xuất sang các nước châu Phi, Trung Quốc và Israel đã bị hư hại. Viết trên Telegram, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng "Nga một lần nữa tấn công các cảng, ngũ cốc, an ninh lương thực toàn cầu". Trong khi đó, Hãng thông tấn Nga RIA Novosti khẳng định cảng và cơ sở hạ tầng ngũ cốc bị tấn công là nơi trú ngụ của lính đánh thuê nước ngoài cũng như chứa khí tài quân sự của Ukraine.

Sau vụ tấn công, giá lúa mì Chicago (Mỹ) tăng gần 5% do lo ngại về nguồn cung, trước khi giảm trở lại do xuất khẩu mạnh của Nga. Theo AP, việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc khiến nhiều nước lo ngại về nguồn cung lương thực. Chi phí lương thực tại Ai Cập đã dẫn đến khủng hoảng chi phí sống, khi lạm phát trong tháng 6 đạt mức kỷ lục 36,8%, còn giá lương thực tăng 64,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Li Băng nhập khẩu 90% lúa mì từ Ukraine, và Chương trình Lương thực thế giới (WFP) cho biết đồng nội tệ của nước này đã mất giá 90% so với năm 2019, trong khi giá lương thực thuộc hàng cao nhất thế giới.

Thông tin từ Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy giá ngũ cốc giảm 23% khi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen được thực thi, nhưng tăng 15% trong 2 tuần qua. Theo phát ngôn viên WFP Abeer Etefa, việc thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen sụp đổ là "cú sốc không cần thiết đối với 345 triệu người đối diện tình trạng mất an ninh lương thực khẩn cấp trên toàn cầu".

Tranh cãi tác nhân

EU cảnh báo với các nước đang phát triển rằng Nga đang đề nghị bán ngũ cốc giá rẻ "để tạo sự lệ thuộc mới bằng cách làm trầm trọng thêm các lỗ hổng kinh tế và gây mất an ninh lương thực toàn cầu". Cao ủy phụ trách đối ngoại của EU Josep Borrell kêu gọi các nước đang phát triển và G20 thúc đẩy Moscow quay lại thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Biển Đen và ngừng nhắm vào hạ tầng nông nghiệp Ukraine. "Giữa lúc thế giới đối phó nguồn cung bị gián đoạn và giá cả cao hơn, Nga đang tiếp cận các quốc gia dễ bị tổn thương bằng các đề nghị song phương về ngũ cốc với giá chiết khấu, như thể giải quyết vấn đề do chính họ tạo ra", theo ông Borrell.

Trong khi đó, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev lại cho rằng các lệnh cấm vận của phương Tây đối với Moscow đe dọa "hậu quả thảm khốc" đối với thị trường lương thực toàn cầu. Ngoài ra, ông còn nhấn mạnh vấn đề an ninh lương thực toàn cầu không thể giải quyết được nếu phương Tây vẫn áp đặt "những chướng ngại phi pháp" đối với doanh nghiệp Nga, theo tờ Rossiiskaya Gazeta. Một tín hiệu lạc quan là Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 2.8 đã đồng ý về chuyến thăm của nhà lãnh đạo Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ. Theo tờ Daily Sabah dẫn lời Tổng thống Erdogan, Ankara sẽ tiếp tục nỗ lực ngoại giao để khôi phục thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen. Điện Kremlin cũng xác nhận hai bên sẽ thảo luận về thỏa thuận này, dù chưa xác định thời điểm cụ thể.