Mở đường ven biển từ TP.HCM đi miền Tây

Xung lực bứt tốc kinh tế

Thông tin các địa phương, trong đó có TP.HCM, đang nghiên cứu đầu tư tuyến đường ven biển phía nam, kết nối 9 địa phương từ Tiền Giang qua H.Cần Giờ đến Đồng Nai và Bà Rịa-Vũng Tàu nhận được sự quan tâm lớn của người dân và doanh nghiệp (DN). Bởi suốt nhiều năm qua, sự hợp tác giữa TP.HCM và các tỉnh ĐBSCL đã tạo nên một khu vực kinh tế phát triển với tính liên kết ngày càng chặt chẽ, đóng góp khoảng 30% GDP cả nước, song hạ tầng giao thông vẫn phát triển ì ạch, chưa đáp ứng được nhu cầu. Đó là nguyên nhân chính khiến các thỏa thuận hợp tác của Vùng kinh tế trọng điểm phía nam dù ký rất nhiều, nhưng hiệu quả vẫn chưa được như kỳ vọng.

Sở GTCC TP.HCM đánh giá trong những năm gần đây, lưu lượng giao thông trên tuyến trục dọc và trục ngang trung tâm của ĐBSCL tăng rất cao; nhưng hạ tầng giao thông hiện nay chưa đồng bộ và chưa đáp ứng được nhu cầu thông thương hàng hóa. Do đó, việc các địa phương nghiên cứu đầu tư tuyến ven biển phía nam là rất cần thiết. Theo kết quả dự báo, đoạn ven biển qua tỉnh Tiền Giang đến năm 2025 cần 2 làn xe và đến 2035 cần 4 làn xe, từ 2045, cần bắt đầu xem xét mở rộng lên 6 làn xe tùy đoạn.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Theo quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, TP.HCM đã xác định tuyến đường ven biển phía nam kết nối từ Tiền Giang qua Cần Giờ (TP.HCM) đến Đồng Nai và Bà Rịa-Vũng Tàu. Tuyến đường này sẽ bắt đầu từ QL50 (Tiền Giang), băng qua sông Soài Rạp để vào Cần Giờ (TP.HCM), kết nối với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cảng Phước An và kéo dài đến cao tốc Bến Lức - Long Thành (Đồng Nai). Tổng chiều dài tuyến đường khoảng 45,5 km (bao gồm 10,5 km qua tỉnh Đồng Nai), với mặt cắt ngang rộng 50 m, gồm 8 làn xe. 

Trước mắt, giai đoạn 1 đề xuất đầu tư 2 đường song hành, mỗi bên gồm 2 làn xe. Đây cũng là phương án được Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải - CTCP (TEDI) sau khi phối hợp nghiên cứu sơ bộ cùng Sở GTCC, đề xuất lựa chọn. Theo phương án này, tuyến đường sẽ được đầu tư thành 2 giai đoạn: giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư 31.556 tỉ đồng; Giai đoạn 2 (hoàn thiện 8 làn xe) có tổng mức đầu tư khoảng 6.400 tỉ đồng. Như vậy, tổng mức đầu tư hoàn chỉnh của dự án là gần 38.000 tỉ đồng, tương đương gần 1,5 tỉ USD.

Lãnh đạo TP.HCM nhận định việc nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông sẽ tạo ra nhiều xung lực giúp ĐBSCL bứt tốc với sự hỗ trợ từ đầu tàu TP.HCM. Tuyến đường ven biển là một trong những dự án động lực đang được TP thúc đẩy triển khai, cùng đường biên giới, đường sắt TP.HCM - Cần Thơ, mở rộng cao tốc TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận và các tuyến quốc lộ. Khi đường sá thông thoáng, khi các trục cao tốc dọc - ngang kết nối liên hoàn, các cảng biển được xây dựng sẽ mở cơ hội cho nông thủy sản miền Tây đi xa. Đường sá được khơi thông, du lịch cũng sẽ phát triển, bởi đây là một trong những thế mạnh tiềm năng của vùng sông nước Cửu Long.

Sở GTCC TP cho biết sẽ làm việc với Đồng Nai, Tiền Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu nhằm thống nhất vị trí đầu mối và các nội dung liên quan. Để có cơ sở triển khai, đơn vị này đề nghị Sở Xây dựng phối hợp liên danh tư vấn hoàn thiện đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM, đưa dự án vào quy hoạch để có cơ sở triển khai thuận lợi.

Nên ưu tiên những dự án đã được quy hoạch

TS Nguyễn Hữu Nguyên, hội viên Hội Quy hoạch phát triển đô thị VN, đánh giá nhìn tổng thể, cả miền Đông Nam bộ và Tây Nam bộ đều có kinh tế hướng biển, nhìn trên địa hình chung như một bán đảo, nên tuyến đường ven biển chạy dọc 9 địa phương là ý tưởng rất đúng hướng và cần thiết. Hiện nay, mạng lưới hạ tầng trên đất liền đều đã và đang được lên kế hoạch triển khai, như đường vành đai, đường cao tốc, đường sắt… nhưng đường ven biển mới có thể đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế hướng biển của cả vùng Nam bộ chạy xuống tới Cà Mau. Tuy nhiên, với phương án đang được đề xuất, tổng mức đầu tư là rất lớn. Trong bối cảnh rất nhiều dự án trọng điểm đã có trong quy hoạch đang được thúc đẩy triển khai, "ngốn" nguồn lực khổng lồ, TP.HCM cần cân nhắc rất kỹ bài toán kinh tế để "liệu cơm gắp mắm", ưu tiên những công trình khả thi.

Theo các chuyên gia, "căn bệnh" cố hữu mà các dự án hạ tầng giao thông tại TP.HCM nói riêng cũng như trên cả nước nói chung gặp phải là quy hoạch rất đẹp, đề án rất đẹp, nhưng tới khi triển khai, giải ngân thì hết vướng chỗ nọ lại mắc chỗ kia. "Hầu hết công trình nào cũng đội vốn, là do tài chính chỉ khoảng 30%, phần trong tầm tay khoảng 30%, còn lại thường được đề là "huy động từ các nguồn khác, kêu gọi xã hội hóa". Song, nguồn nào, kêu gọi ở đâu, kêu được không… thì không biết. Chưa kể, tuyến đường ven biển đi qua nhiều địa phương, vấn đề giải phóng mặt bằng, cơ quan quản lý… cũng vô cùng phức tạp. Vì thế, cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu thật kỹ, chắc chắn khả thi về tài chính thì mới bắt tay vào làm", TS Nguyễn Hữu Nguyên khuyến nghị.

Đồng quan điểm, TS Võ Kim Cương, nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TP.HCM, cho rằng công trình giao thông nào cũng quan trọng, đều mở ra không gian phát triển và tạo điều kiện cho kinh tế bứt tốc, song, trong điều kiện nguồn vốn hạn chế thì cần phải sắp xếp thứ tự ưu tiên. Theo ông, hiện tình trạng ùn tắc trong nội đô đang ngày càng trầm trọng, có rất nhiều công trình cần dồn lực đầu tư ngay. "Đơn cử như cả khu nam TP phát triển như thế nhưng chỉ dồn vào 1 - 2 cây cầu, cầu đường Nguyễn Khoái cần làm gấp. Rồi các tuyến đường chạy dọc kênh Tàu Hủ, rất dài mà cầu quá ít, đường lúc nào cũng ùn ứ… Với tốc độ phát triển phương tiện như hiện nay, nếu các dự án hạ tầng không được đẩy nhanh, thực hiện theo đúng quy hoạch thì chỉ vài năm nữa, giao thông coi như đứng, không nhúc nhích nổi", TS Võ Kim Cương dẫn chứng.

Do đó, chuyên gia này kiến nghị TP cần dồn lực ưu tiên hoàn thiện sớm các công trình cầu, đường giảm ùn tắc tại TP.HCM, tiếp tục đẩy nhanh các dự án kết nối liên tỉnh đã có trong quy hoạch nhưng chậm mở rộng xây mới. Riêng với tuyến đường ven biển kết nối TP.HCM - vùng ĐBSCL, cần nghiên cứu kỹ phương án nghĩa vụ tài chính, đánh giá tác động của tuyến đường đối với việc phát triển đất đai. Con đường tạo giá trị đất mới cho các khu vực đi qua thì phải huy động giá trị từ đó để làm đường. Từ đó, giảm bớt gánh nặng tài chính cho ngân sách. Đây là cách làm cần thiết để có vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, cần có chính sách, luật, có hành lang pháp lý cụ thể.