Ông Nguyễn Xuân Thành, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD-ĐT đã trao đổi với Thanh Niên xung quanh chủ trương dạy học tích hợp.
Ông Nguyễn Xuân Thành
|
Hiện nay, các trường đã yêu cầu giáo viên (GV) phải dạy tích hợp trong khi chưa đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Theo ông, chương trình, sách giáo khoa hiện tại có phù hợp để dạy liên môn và tích hợp không hay phải đợi đến sau khi chương trình mới ban hành thì mới thực sự có hiệu quả?
|
||||||||||||||||
Chương trình giáo dục nào cũng tồn tại những nội dung kiến thức liên môn, vì vậy việc dạy học tích hợp, liên môn có thể thực hiện được ngay trong chương trình hiện hành, mặc dù việc thiết kế, sắp xếp các nội dung dạy học trong chương trình, sách giáo khoa chưa thật sự tạo nhiều thuận lợi cho mục tiêu đó.
Trong chương trình hiện nay, những nội dung kiến thức được đề cập đến ở 2 hay nhiều môn học được điều chỉnh theo 2 hướng: Chỉ dạy kiến thức đó trong một môn học và bổ sung thêm những kiến thức liên quan đến các môn còn lại đối với những kiến thức liên môn nhưng có một môn học chiếm ưu thế, không dạy lại ở các môn khác; Tách những kiến thức có liên quan ra khỏi các môn học, xây dựng thành các chủ đề liên môn để tổ chức dạy học riêng vào một thời điểm phù hợp, song song với quá trình dạy học các bộ môn liên quan.
GV cho rằng dạy theo cách tích hợp mất rất nhiều thời gian và các điều kiện khác nhưng vẫn phải lo đảm bảo thời gian chương trình nên mỗi bài học không thể dừng lại quá lâu được?
Hiện nay, nhà trường có quyền chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục. Khi nhà trường yêu cầu GV dạy tích hợp thì cũng phải xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp. Nghĩa là nếu như trước kia yêu cầu cứng bài này phải dạy trong mấy tiết thì bây giờ không còn quy định đó nữa. GV có thể xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, miễn là phải đạt được chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình.
Từ đang dạy đơn môn (mỗi GV chỉ dạy một hoặc 2 môn riêng rẽ), nay chuyển sang dạy liên môn, tích hợp mà chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Sẽ là yêu cầu quá khó khi phương pháp này được triển khai đại trà không, thưa ông?
Khó khăn của GV khi dạy tích hợp, liên môn không nằm nhiều ở vấn đề nội dung mà ở vấn đề phương pháp dạy học. Dạy học theo chủ đề tích hợp, liên môn đòi hỏi GV phải có năng lực trong tổ chức hoạt động học tích cực, tự lực và sáng tạo cho học sinh. Các hoạt động ấy phải được tổ chức ở trong và ngoài nhà trường, đặc biệt quan tâm đến hoạt động thực hành và ứng dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
Học sinh tham gia một giờ học tích hợp theo đề án tại Trường THPT Trần Khai Nguyên (TP.HCM) - Ảnh: Minh Luân
|
Thực tế nhiều GV vẫn lo lắng, chưa hình dung cần phải chuẩn bị như thế nào. Ông có thể chia sẻ gì về điều này?
GV cần phải trang bị thêm kiến thức về những chủ đề tích hợp, liên môn, nhất là tìm hiểu về những ứng dụng của kiến thức liên môn vào giải quyết các tình huống thực tiễn. Mặt khác, thông qua sinh hoạt tổ/nhóm chuyên môn trong nhà trường, mỗi GV cần phải tích cực tham gia xây dựng các chủ đề dạy học; xác định những năng lực có thể phát triển cho học sinh trong mỗi chủ đề; biên soạn các câu hỏi, bài tập để đánh giá năng lực của học sinh trong dạy học; thiết kế tiến trình dạy học thành các hoạt động học của học sinh; tổ chức dạy học để dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm. Qua các hoạt động đó, năng lực chuyên môn của mỗi GV từng bước nâng cao, đáp ứng được yêu cầu của đổi mới giáo dục, trong đó dạy học tích hợp, liên môn là xu hướng tất yếu.
Các cấp quản lý giáo dục và nhà trường cần phải đổi mới rõ rệt hơn nữa trong việc tạo điều kiện cho GV phát huy sáng tạo. Cùng với việc tổ chức tốt các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng GV, cần phải biết động viên, khích lệ kịp thời các nhân tố mới, mặc dù lúc đầu có thể đó chưa phải là những cá nhân, giải pháp thật sự có kết quả tốt.
|
Nhiều cấp độ
Theo ông Nguyễn Xuân Thành, ở mức độ thấp thì dạy học tích hợp mới chỉ là lồng ghép những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy một môn học. Mức độ cao hơn là phải xử lý các nội dung kiến thức trong mối liên quan với nhau, bảo đảm cho học sinh vận dụng được tổng hợp các kiến thức đó một cách hợp lý để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc sống, đồng thời tránh việc phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Chủ đề liên môn là những chủ đề có nội dung kiến thức liên quan đến hai hay nhiều môn học, thể hiện ở sự ứng dụng của chúng trong cùng một hiện tượng, quá trình trong tự nhiên hay xã hội. Ví dụ: kiến thức vật lý và kỹ thuật trong động cơ, máy phát điện; kiến thức vật lý và hóa học trong nguồn điện hóa học; kiến thức lịch sử và địa lý trong chủ quyền biển, đảo; kiến thức ngữ văn và giáo dục công dân trong giáo dục đạo đức, lối sống...
|
|
Chương trình học tích hợp ở Mỹ
Hiện nay, Trường trung học TSA ở bang Vermont (Mỹ) thực hiện chương trình học tích hợp dành cho học sinh lớp 7 - 8.
Chương trình học tích hợp bằng cách tiếp cận liên môn, nghĩa là sử dụng các môn nghệ thuật ngôn ngữ, khoa học, xã hội và nghệ thuật để cùng khai thác những vấn đề trọng tâm; ngoài ra còn tích hợp trong từng môn học. Chẳng hạn, chương trình khoa học bao gồm nhiều nhánh như khoa học trái đất, vật lý và sinh học.
Theo chương trình học tích hợp, giáo viên dạy học sinh theo 3 chuyên đề trong một năm. Chẳng hạn với chuyên đề về thực phẩm và nạn đói, ở môn xã hội, học sinh sẽ tìm hiểu về giá trị thực phẩm tại Mỹ về mặt kinh tế, nạn đói trên toàn cầu, các tổ chức liên quan; ở môn khoa học, học sinh tìm hiểu về dinh dưỡng và tiêu hóa và sẽ đọc nhiều sách liên quan đến thực phẩm trong môn nghệ thuật ngôn ngữ. Khi học chuyên đề năng lượng, học sinh được hướng dẫn tìm hiểu lịch sử quá trình công nghiệp hóa và sử dụng năng lượng (môn xã hội), kiến thức về năng lượng, những quy tắc cơ bản của điện và máy phát điện... (trong môn khoa học), đọc các sách liên quan đến năng lượng (trong môn nghệ thuật ngôn ngữ).
Minh Trung
|
Bình luận (0)