Món ăn bài thuốc vào mùa đông

Hàn tà gây ra bệnh tật, thường làm gân mạch tê cóng, khí trệ huyết ứ mà có hiện tượng đau, đồng thời dễ tổn thương dương khí con người. Điều trị bệnh do phong hàn gây ra thường dùng phương pháp sơ phong tán hàn, dùng các dược vật có tính tân ôn giải biểu như gừng tươi, đường đỏ, tô diệp, quất khô, rau mùi, hành củ... Hàn tà xâm nhập cơ thể, có thể xuất hiện sốt cao, miệng khát, mồ hôi nhiều; lúc này nên dùng các loại thực phẩm và thuốc có tính năng thanh nhiệt sinh tân như thạch cao, tri mẫu, gạo, phấn hoa, lô căn...

Mùa đông khí hàn, dương khí ẩn sâu, hàn tà rất dễ tổn thương đến thận dương, đặc biệt là người ngày thường dương khí bất túc lại càng dễ xuất hiện bệnh. Thận lại chủ về tàng âm tinh, do đó lúc thực liệu đã cần chú ý bổ âm lại phải chú ý bổ dương. Có thể dùng các loại đồ ăn và loại thuốc như: thịt dê, cừu, ngưu tiên, hạch đào, đại táo, thục địa hoàng, sơn dược.

Dưới đây là một số món ăn bài thuốc phòng trị bệnh thường gặp vào mùa đông.

Dùng nhân sâm 6 gr, mạch đông 15 gr, ngũ vị tử 12 gr, đường trắng 15 gr. Chế biến: rửa sạch các loại thuốc, nhân sâm thái mỏng, cho hết vào nồi, đổ nước vừa đủ, to lửa đun sôi, nhỏ lửa sắc (nấu) 30 phút. Lọc bã lấy nước, cho đường vào khuấy đều. Cách dùng: uống nóng, mỗi ngày một thang. Tác dụng: ích khí sinh tân.

Hạnh nhân, xuyên bối mẫu - Ảnh: Đ.N.Thạch - K.vy

Dùng hạnh nhân 50 gr, phổi heo 500 gr, ít muối ăn. Chế biến: hạnh nhân bỏ vỏ giã nát, phổi heo rửa sạch cho vào nồi luộc chín, vớt ra thái miếng nhỏ. Cho phổi heo và hạnh nhân vào nồi, đổ nước đun sôi, hầm đến khi chín mềm, thêm ít muối khuấy đều, ăn nóng. Tác dụng: bổ phế, chỉ khái, bình suyễn.

Dùng hạnh nhân 6 gr, ma hoàng 1,5 gr, đường trắng 15 gr. Chế biến: hạnh nhân bỏ vỏ, giã nhỏ, ma hoàng thái nhỏ, cho vào nồi nước vừa đủ, to lửa đun sôi, nhỏ lửa sắc 15 - 20 phút, lọc bỏ bã lấy nước, cho đường vào quấy đều. Chia làm 3 - 4 lần, uống nóng. Tác dụng: chỉ khái hóa đàm, tuyên phế bình suyễn.

Nếu bị ho do viêm phế quản cấp, mãn tính, khí suyễn, ngứa họng, tiểu tiện bất lợi..., có thể dùng xuyên bối mẫu 10 gr, phổi heo 50 gr, gạo tẻ 60 gr, ít muối. Chế biến: rửa sạch phổi heo, luộc chín, vớt ra xắt nhỏ; rửa sạch bối mẫu, đãi sạch gạo cùng bỏ vào nồi đổ nước đun sôi, nhỏ lửa hầm thành cháo, nêm muối khuấy đều. Ăn sáng hoặc bữa tối.