Mỹ bắt nghi can 21 tuổi trong vụ rò rỉ tài liệu mật chấn động

Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) ngày 13.4 (giờ địa phương) đã bắt giữ Jack Douglas Teixeira, 21 tuổi, vì nghi ngờ đứng sau vụ rò rỉ tài liệu mật có thể là nghiêm trọng nhất của quân đội Mỹ trong ít nhất một thập niên, theo báo The Washington Post. Các tài liệu này chứa đựng vô số thông tin nhạy cảm, bao gồm điểm yếu của Ukraine trong xung đột với Nga, cũng như hé lộ cách Mỹ do thám đồng minh và đối tác.

Nghi can là ai ?

Teixeira gia nhập lực lượng Không quân Vệ binh Quốc gia (ANG) bang Massachusetts từ năm 2019. Cho đến khi bị bắt, anh ta phục vụ ở Đơn vị Tình báo 102 đóng tại Căn cứ ANG Otis, một phần của Căn cứ liên hợp Cape Cod ở Massachusetts. Anh ta mới chỉ được thăng cấp lên binh nhất, cấp thấp thứ ba trong hệ thống cấp bậc binh sĩ của Không quân Mỹ, vào tháng 7.2022. Theo tờ The Washington Post, nhiệm vụ của Teixeira là quản lý và khắc phục sự cố máy tính và hệ thống liên lạc cho Đơn vị Tình báo 102, ở cấp độ chuyên viên (specialist).

Teixeira được cho là đã tiết lộ các bí mật quân sự của Mỹ trong một nhóm kín có tên "Thug Shaker Central", gồm khoảng hơn 20 thành viên, trên nền tảng mạng xã hội Discord. Theo AP, thành viên trong nhóm là những người đam mê súng ống, thường xuyên chia sẻ ảnh "chế" (meme) và truyện cười, đôi khi mang tính phân biệt chủng tộc. Nhóm cũng thảo luận về các cuộc chiến, bao gồm xung đột đang diễn ra ở Ukraine.

WCVB/Reuters

Một quan chức Mỹ nói với tờ Post rằng mặc dù Teixeira tương đối thiếu kinh nghiệm trong quân đội, anh ta có quyền truy cập vào thông tin tình báo tối mật thông qua "Hệ thống liên lạc tình báo chung toàn cầu" (JWICS) của Bộ Quốc phòng Mỹ. Hệ thống này cho phép Teixeira đọc và có thể in các tài liệu mật, mặc dù có những hướng dẫn để xử lý những tài liệu đó theo luật.

Một người bạn đã mô tả Teixeira là người yêu nước, tín đồ Công giáo sùng đạo, đồng thời là người theo chủ nghĩa tự do với sự hoài nghi về tương lai của nước Mỹ. Trong khi đó, gia đình của Teixeira có truyền thống phục vụ quân đội. Cha dượng của anh ta đã về hưu sau 34 năm binh nghiệp, cũng phục vụ ở Đơn vị Tình báo 102, trong khi mẹ anh ta có nhiều năm làm việc tại các tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ cựu chiến binh.

WCVB/Reuters

Lỗ hổng

Vụ bắt giữ nghi can đã đặt ra một câu hỏi lớn: Làm sao một người ở vị trí như Teixeira có thể tiếp cận được các bí mật quân sự hàng đầu của Mỹ?

"Thật là xúc phạm khi những loại tài liệu này được chia sẻ với một đơn vị vệ binh quốc gia tầm thường. Đây là vấn đề thực sự của Lầu Năm Góc", Bloomberg dẫn lời ông Dennis Wilder, người từng là trợ lý đặc biệt của cựu Tổng thống Mỹ George W.Bush.

Khi được hỏi về vấn đề này, phát ngôn viên Lầu Năm Góc Patrick Ryder cho biết bản chất của quân đội là tin tưởng giao cho các quân nhân còn rất trẻ những trách nhiệm lớn và đôi khi hệ trọng, bao gồm khả năng tiếp cận thông tin mật ở mức độ cao. Ông cũng cho biết bất cứ ai được trao quyền tiếp cận thông tin mật đều phải ký thỏa thuận không tiết lộ. "Vì vậy mọi dấu hiệu một lần nữa cho thấy đây là hành vi phạm tội", báo The New York Times dẫn lời ông.

Cũng theo tờ báo, số lượng người có khả năng tiếp cận thông tin thuộc vào hàng tối mật trong quân đội Mỹ bao gồm gần như tất cả trong hơn 600 tướng lĩnh thuộc các binh chủng khác nhau. Song khả năng đó cũng mở rộng cho một số trợ lý của họ, nhiều đại tá làm việc trong Lầu Năm Góc, hạm trưởng hải quân, một loạt sĩ quan cấp dưới, và thậm chí, trong trường hợp Teixeira, là các binh sĩ cấp thấp phục vụ tại các đơn vị tình báo.

"Đây là một vụ vi phạm bảo mật nghiêm trọng không thể được phép xảy ra lần nữa", thượng nghị sĩ Jack Reed, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, cho biết trong một tuyên bố. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã ra lệnh xem xét lại "các quy trình kiểm soát, trách nhiệm giải trình và truy cập thông tin tình báo" của Lầu Năm Góc để đảm bảo rằng một vụ rò rỉ như thế sẽ không lặp lại.