Mỹ sẽ bắt Trung Quốc trả giá vì Covid-19 ?

Trong cuộc họp báo hôm qua 1.5, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói đã nhìn thấy bằng chứng giúp ông tự tin rằng vi rút Corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây bệnh Covid-19 bắt nguồn từ Viện Vi rút học Vũ Hán (WIV, Trung Quốc). Ông từ chối đưa ra bằng chứng nhưng thông báo Mỹ đang tích cực điều tra, thông qua các nhà khoa học, lực lượng tình báo lẫn các kênh khác, theo tờ The Guardian. “Chúng ta sẽ biết được trong tương lai không quá xa. Tuy nhiên, bất kể đó là do họ phạm sai lầm hay có ai đó đã làm có chủ đích, chuyện tồi tệ đã xảy ra”, Tổng thống Trump nói.

Ngay trước đó, cộng đồng tình báo Mỹ tuyên bố thống nhất với ý kiến được giới khoa học đồng thuận rộng rãi là SARS-CoV-2 “không phải do con người tạo ra hay được chỉnh sửa gien”, dù bệnh này bắt nguồn tại Trung Quốc. Dù vậy, cộng đồng tình báo Mỹ nhấn mạnh sẽ tiếp tục kiểm tra nghiêm ngặt những thông tin mới nổi để xác minh liệu Covid-19 bùng phát sau khi người tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, hay đại dịch là kết quả của một tai nạn trong phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mike Pompeo nói SARS-CoV-2 có nguồn gốc ở Vũ Hán nhưng chưa thể xác định phát ra từ WIV, khu chợ hay nơi nào khác vì chính quyền Trung Quốc vẫn chưa chấp nhận để Mỹ xác minh những thông tin này.

Cũng trong hôm qua, Đài Sky News dẫn lời ông Gauden Galea, đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Trung Quốc, cho biết nước này đang tiến hành các cuộc điều tra về nguồn gốc Covid-19 nhưng đến nay vẫn không cho phép WHO tham gia dù WHO nhiều lần đề nghị.

Theo ông Galea, WHO cũng chưa thể tiếp cận nhật ký làm việc tại 2 phòng thí nghiệm nghiên cứu vi rút tại Vũ Hán gồm WIV và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh. Tuy vậy, từ mọi bằng chứng thu thập được đến nay, WHO cũng tin rằng SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ tự nhiên, không phải do con người chế tạo.

Tổng thống Trump phát biểu tại Nhà Trắng ngày 30.4 Ảnh: AFP

Trong khi đó, Thủ tướng Úc Scott Morrison hôm qua nói không có bằng chứng cho thấy phòng thí nghiệm Vũ Hán là nguồn khởi phát của Covid-19, đồng thời kêu gọi điều tra kỹ lưỡng các giả thuyết, theo Đài ABC.

Reuters hôm qua dẫn lời quan chức Mỹ cho biết chính quyền đang lên kế hoạch lâu dài nhằm trừng phạt cách hành xử của Trung Quốc đối với đại dịch Covid-19. Theo nhiều nguồn tin, biện pháp của Mỹ có thể gồm cấm vận, không trả nợ cho Trung Quốc, ban hành quy định hạn chế mới về thương mại... Thời điểm tung ra những đề xuất này được cân nhắc kỹ nhằm tránh bị đáp trả vì Mỹ đang nhập khẩu trang, thiết bị bảo hộ từ Trung Quốc và hai bên còn có thỏa thuận thương mại.

Khi được hỏi liệu có cân nhắc không trả nợ cho Trung Quốc, Tổng thống Trump nói không nhất thiết phải làm vậy vì Mỹ có cách khác. “Tôi có thể làm điều tương tự, nhưng để đổi lấy nhiều tiền hơn chỉ bằng cách đánh thuế”.

Mặt khác, giới chức Mỹ được cho là cũng cân nhắc ý tưởng tước quyền miễn trừ tư pháp đối với nhà nước Trung Quốc, qua đó mở đường cho chính phủ, người dân Mỹ khởi kiện Trung Quốc ra tòa án Mỹ để đòi bồi thường thiệt hại do dịch Covid-19. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định hành động này cần được quốc hội thông qua và sẽ kích hoạt màn đáp trả từ Trung Quốc. Trong một bình luận dè dặt, Ngoại trưởng Pompeo hôm qua nói ưu tiên của Mỹ lúc này là giải quyết dịch Covid-19 và sau đó mới tìm hiểu ngọn nguồn để bắt các bên liên quan chịu trách nhiệm vì gây ra đại dịch này.

Mỹ giảm phụ thuộc Trung Quốc Lầu Năm Góc đang chi hàng trăm triệu USD cho các công ty Mỹ để sản xuất khẩu trang, bộ xét nghiệm và phát triển thuốc trị Covid-19 nhằm khôi phục ngành công nghiệp trong nước giữa lúc phụ thuộc “quá nhiều vào Trung Quốc”, theo AFP. Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách mua sắm và duy trì vũ khí Ellen Lord hôm qua cho biết mục tiêu là đáp ứng nhu cầu trước mắt, tái khôi phục kho dự trữ và tăng năng suất lên đủ để không cần phải nhập khẩu.