Mỹ tiếp tục cáo buộc Iran 'tống tiền hạt nhân'

"Iran không có lý do chính đáng để mở rộng chương trình làm giàu uranium tại cơ sở Fordow hoặc nơi khác. Đây rõ ràng là nỗ lực tống tiền bằng hạt nhân và điều này chỉ khiến Iran tiếp tục bị cô lập về mặt kinh tế lẫn chính trị. Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến dịch gây áp lực tối đa đối với Iran cho đến khi Tehran từ bỏ hành động gây bất ổn", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus tuyên bố, theo AFP.

Bà Ortagus cho biết thêm Bộ Ngoại giao Mỹ đang đợi xác nhận của Cơ quan Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thuộc Liên Hiệp Quốc (LHQ) về việc tăng cường kiểm tra cơ sở hạt nhân Iran theo thỏa thuận 2015.

Thông báo được đưa ra sau khi Tổng thống Hassan Rouhani tuyên bố Iran sẽ khôi phục làm giàu uranium tại cơ cở hạt nhân Fordow. Nhà máy này tọa lạc gần thành phố Qom và từng bị đình chỉ hoạt động theo thỏa thuận hạt nhân 2015 giữa Iran với Mỹ và 5 cường quốc khác.

"Kể từ 6.11, chúng tôi bắt đầu tái khởi động máy ly tâm tại Fordow. Đây là bước thứ tư nhằm cắt giảm tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015", ông Rouhani tuyên bố. Cùng ngày, Đại sứ Iran tại IAEA, Kazem Gharibabadi, cho biết Iran đã thông báo với cơ quan này rằng Tehran sẽ bơm hợp chất UF6 (uranium hexafluoride) vào máy ly tâm tại nhà máy Fordow để làm giàu uranium.

Iran có động thái rút dần khỏi thỏa thuận hạt nhân kể từ khi Tổng thống Donald Trump hồi năm 2018 tuyên bố Mỹ rút khỏi thỏa thuận, áp đặt hàng loạt lệnh cấm vận Tehran. Thỏa thuận năm 2015 cấm Iran sử dụng vật liệu hạt nhân tại Fordow để đổi lại các lệnh trừng phạt được gỡ bỏ. Với động thái bơm hợp chất UF6, Fordow trở thành cơ sở hạt nhân, không phải là nhà máy nghiên cứu như Iran tuyên bố, theo Reuters.

Giám đốc Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran, Ali Akbar Salehi, cho biết Tehran sẽ làm giàu uranium lên mức 5% tại Fordow và dự kiến là 20% nếu cần thiết. Điều này đồng nghĩa uranium được làm giàu cao hơn mức giới hạn 3,67% theo thỏa thuận năm 2015. Tuy nhiên, Iran luôn khẳng định nước này làm uranium không nhằm mục tiêu phát triển bom hạt nhân.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres và Liên minh châu Âu tiếp tục kêu gọi các bên tuân thủ cam kết trong thỏa thuận. Tuy nhiên, Tổng thống Rouhani nhấn mạnh: "Chúng tôi không thể chấp nhận việc Iran phải đơn phương tuân thủ thỏa thuận trong khi các nước khác thì không. Tehran có thể đàm phán nếu Mỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận và quay trở lại thỏa thuận". Ông Rouhani đồng thời đưa ra thêm thời hạn hai tháng cho Anh, Pháp và Đức nếu các nước phương Tây muốn cứu vãn thỏa thuận bằng cách bảo vệ nền kinh tế Iran trước những lệnh cấm vận của Mỹ.