Mỹ - Trung sẵn sàng cho cuộc đua thống trị 6G

Dù còn ít nhất một thập niên nữa để trở thành hiện thực, nhưng 6G - thế hệ mạng công nghệ mới có thể nhanh hơn 100 lần so với tốc độ tối đa của 5G - đã được kỳ vọng sẽ cung cấp loại công nghệ mà lâu nay chỉ được xem là khoa học viễn tưởng, ví dụ như ảnh ba chiều thời gian thực, taxi bay cho đến khả năng cơ thể và bộ não con người được kết nối internet.

Hiện cuộc chạy đua về 6G ngày càng gia tăng ngay cả khi nó vẫn chỉ là đề xuất lý thuyết. Điều này nhấn mạnh cách địa chính trị thúc đẩy cạnh tranh công nghệ, đặc biệt giữa Mỹ và Trung Quốc. “Nỗ lực 6G quan trọng đến mức đã trở thành một cuộc chạy đua vũ trang theo một mức độ nào đó. Nó sẽ đòi hỏi một đội quân các nhà nghiên cứu để duy trì tính cạnh tranh”, Peter Vetter, người đứng đầu bộ phận truy cập và thiết bị tại chi nhánh nghiên cứu Bell Labs của Nokia Oyj, nói.

Những năm “chua chát” dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ảnh hưởng nặng nề đến các công ty công nghệ Trung Quốc, nhưng dù vậy cũng không ngăn được nước này vươn lên vị trí dẫn đầu về 5G. Trung Quốc có dấu ấn 5G lớn nhất thế giới và Huawei Technologies đã vượt qua các nhà cung cấp 5G đối thủ trên toàn cầu chủ yếu bằng cách đưa ra mức giá hấp dẫn.

Mỹ từng bỏ lỡ cơ hội để dẫn đầu công nghệ không dây 5G, và lần này họ hy vọng sự tập trung phát triển 6G có thể đem lại vị trí đã mất. “Không giống như 5G, lần này Mỹ sẽ không dễ dàng để trượt mất cơ hội lãnh đạo. Cạnh tranh cho vị trí dẫn đầu 6G sẽ khốc liệt hơn nhiều so với 5G”, Vikrant Gandhi, giám đốc cấp cao về công nghệ thông tin và truyền thông tại công ty tư vấn Frost & Sullivan tại Mỹ, nói.

Có một điều khá rõ ràng là 6G đã sớm nằm trong tâm trí của các nhà hoạch định chính sách ở cả Washington DC và Bắc Kinh. Ví dụ, ông Trump từng đăng trên Twitter hồi đầu năm 2019 rằng ông muốn có 6G “càng sớm càng tốt”. Trong khi đó, Trung Quốc cũng cố gắng đi trước đón đầu bằng việc phóng một vệ tinh vào tháng 11 năm ngoái để kiểm tra về khả năng truyền 6G. Nhà sản xuất thiết bị viễn thông ZTE Corp đã hợp tác với China Unicom Hong Kong để phát triển thế hệ công nghệ mới, Huawei cũng có một trung tâm nghiên cứu 6G ở Canada, Bloomberg dẫn báo cáo của các phương tiện truyền thông Canada cho biết.

Tuy nhiên, trong cuộc chạy đua công nghệ lần này, Mỹ có thể sẽ cản trở tham vọng 6G của Huawei như cách nước này đã chứng minh họ có khả năng gây bất lợi cho các hãng công nghệ Trung Quốc trong thời gian qua. Washington đã bắt đầu phác thảo chiến tuyến 6G. Liên minh Giải pháp Công nghệ Viễn thông, nhà phát triển tiêu chuẩn viễn thông của Mỹ gọi tắt là ATIS, đã ra mắt liên minh Next G Alliance vào tháng 10.2020 để “nâng cao vị thế lãnh đạo Bắc Mỹ trong 6G”. Thành viên của liên minh này gồm những gã khổng lồ công nghệ như Apple, AT&T, Qualcomm, Google và Samsung Electronics, không hề có Huawei.

Liên minh trên phản ánh cách thế giới chia thành các phe đối lập do sự cạnh tranh 5G. Dẫn đầu là Mỹ, nơi xác định Huawei là nguy cơ gián điệp, theo sau đó Nhật Bản, Úc, Thụy Điển và Vương quốc Anh đã lần lượt không cho phép Huawei tham gia vào mạng 5G trong nước. Liên minh châu Âu (EU) hồi tháng 12.2020 cũng đã công bố một dự án không dây 6G do Nokia dẫn đầu, trong đó bao gồm các công ty khác như Ericsson AB và Telefonica SA, cũng như một số trường đại học, mà không có mặt Huawei. Tuy nhiên, Huawei lại được chào đón ở Nga, Philippines, Thái Lan và các nước khác ở châu Phi, Trung Đông.

Mặc dù 5G thương mại được giới thiệu vào khoảng năm 2019, nhưng các nước vẫn đang trong quá trình triển khai, phát triển các ứng dụng có thể thu hút doanh nghiệp và biến công nghệ mới thành lợi nhuận. Hiện chỉ có khoảng 100 nhà cung cấp dịch vụ không dây trên toàn thế giới cung cấp dịch vụ 5G tại các khu vực hạn chế. Tương tự, 6G có thể cũng sẽ không đạt được tiềm năng cao trong ít nhất 15 năm nữa kể từ thời điểm này.

Nhưng các nhà nghiên cứu vẫn giữ tầm nhìn đầy tham vọng về những gì 6G có thể cung cấp. Với tốc độ tiềm năng 1 terabyte mỗi giây, 6G không chỉ nhanh hơn nhiều lần mà còn hứa hẹn độ trễ khoảng 0,1 mili giây so với độ trễ 1 mili giây của 5G. Để đạt được điều đó, các nhà nghiên cứu đang tập trung vào sóng terahertz tần số siêu cao có khả năng đáp ứng các yêu cầu về tốc độ và độ trễ, mặc dù hiện chưa có một loại chip nào có thể truyền nhiều dữ liệu như vậy trong một giây.

Vẫn còn quá sớm để nói liệu một thế giới tương lai với mạng 6G cuối cùng có thành hiện thực hay không. Trong thế giới lý thuyết đó, mọi thứ có trong môi trường sống của chúng ta sẽ được kết nối với mạng 6G, không chỉ mọi người có thể giao tiếp với đồ vật và ngay cả đồ vật cũng có thể giao tiếp với nhau. Hiện có nhiều trở ngại khoa học lớn, chẳng hạn như các nhà nghiên cứu phải giải quyết câu hỏi bằng cách nào sóng không khí di chuyển trong khoảng cách cực ngắn có thể dễ dàng xuyên qua các vật liệu như hơi nước, tờ giấy. Các mạng lắp đặt có thể cần phải cực kỳ dày đặc, với nhiều trạm gốc không chỉ trên mọi con phố, mà còn trong từng tòa nhà hoặc thậm chí trên từng thiết bị mọi người sử dụng để nhận và truyền tín hiệu. Điều đó đặt ra những câu hỏi thực sự nghiêm túc về sức khỏe, quyền riêng tư của con người, cũng như thiết kế đô thị.

“Những tiến bộ công nghệ, đặc biệt là công nghệ tương lai phức tạp như 6G nên được xem xét và phát triển cẩn thận”, Vikrant Gandhi nói.