Nâng vốn dự án quan trọng quốc gia lên 30.000 tỉ

Chiều 29.11, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua dự án luật Đầu tư công năm 2024. Luật này có hiệu lực từ 1.1.2025.

Nâng mức vốn dự án quan trọng quốc gia lên 3 lần

Theo quy định hiện hành, một trong những tiêu chí để phân loại dự án quan trọng quốc gia là sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỉ đồng trở lên.

Tới đây, khi luật mới có hiệu lực, quy mô vốn đầu tư công đối với dự án quan trọng quốc gia sẽ được nâng lên 30.000 tỉ đồng.

ẢNH: GIA HÂN

Quá trình xây dựng luật, nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc việc điều chỉnh như trên, cho rằng chỉ nên tăng 2 lần (lên mức 20.000 tỉ đồng) để tương đồng với các nhóm dự án A, B, C.

Giải trình về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, tiêu chí dự án quan trọng quốc gia sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỉ đồng trở lên đã được áp dụng từ năm 1997.

Đến nay, quy mô nền kinh tế của Việt Nam đã tăng hơn 10 lần so với năm 2000 và tăng hơn 2,5 lần so với năm 2013; nguồn lực đầu tư công đã và đang được tập trung cho các dự án quy mô lớn, có tính chất liên vùng, có tính lan tỏa cao.

Do đó, việc nâng quy mô vốn đầu tư công đối với dự án quan trọng quốc gia lên 30.000 tỉ đồng (gấp 3 lần) nhằm phân cấp mạnh mẽ hơn giữa Quốc hội và Chính phủ trong quản lý đầu tư công đối với các dự án quan trọng quốc gia.

Luật mới cũng nâng mức vốn đối với các dự án nhóm A, B, C lên 2 lần so với hiện hành. Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận định mức tăng này phù hợp với thực tiễn và diễn biến vận động của nền kinh tế trong thời gian qua và phù hợp với yêu cầu trong thời gian tới.

Điều này còn phù hợp với khả năng hoàn thành dự án theo thời gian bố trí vốn thực hiện dự án (nhóm A là 6 năm, nhóm B là 4 năm, nhóm C là 3 năm).

Phân cấp thẩm quyền từ HĐND sang UBND

Một điểm mới quan trọng khác được quy định tại luật Đầu tư công năm 2024, là phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án (nhóm B, C) cho UBND các cấp, thay vì HĐND như hiện hành.

Quá trình xây dựng luật, nhiều ý kiến cho rằng việc phân cấp thẩm quyền như trên là thay đổi lớn, cần nghiên cứu đánh giá tác động kỹ lưỡng, thậm chí đề nghị giữ như quy định đang áp dụng.

Ngược lại, một số ý kiến nhất trí với đề xuất phân cấp cho UBND các cấp vì cho rằng quy định này sẽ giảm nhiều thủ tục hành chính, thu gọn đầu mối ra quyết định và chịu trách nhiệm.

ẢNH: GIA HÂN

Giải trình về vấn đề trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thừa nhận việc phân cấp cho UBND các cấp quyết định chủ trương đầu tư nhóm B, nhóm C do địa phương quản lý là thay đổi lớn. Sở dĩ Chính phủ đề xuất như vậy là có một số lý do.

Trong đó, việc giao cho UBND quyết định chủ trương đầu tư dự án đã được quy định tại luật Đầu tư công hiện hành. Thực tế cho thấy, từ năm 2021 - 2025, đã có 43 HĐND cấp tỉnh phân cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C cho UBND cùng cấp.

Ngoài ra, các nội dung về việc phê duyệt đầu tư và tổ chức thực hiện dự án vẫn giữ nguyên so với quy định hiện hành. Chủ tịch UBND các cấp vẫn quyết định đầu tư dự án và UBND các cấp vẫn là cơ quan chủ quản, chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện dự án. HĐND các cấp thực hiện giám sát quy trình tổ chức triển khai thực hiện.

"Do đó, về mặt năng lực tổ chức thực hiện dự án thì vẫn do các cơ quan này bảo đảm như hiện tại", Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu.

Vẫn theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, để bảo đảm tính chặt chẽ, luật đã bổ sung về quyền hạn và trách nhiệm của UBND cấp tỉnh và cấp huyện, cấp xã có thẩm quyền "quyết định chủ trương đầu tư dự án" nhưng cũng đi đôi với trách nhiệm "báo cáo HĐND cùng cấp tại kỳ họp gần nhất".

Chưa kể, một dự án nếu được quyết định chủ trương đầu tư thì phải bảo đảm phù hợp với các quy hoạch liên quan, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bảo đảm nguồn vốn và khả năng cân đối vốn.

Từ những lý do trên, cùng với tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội cho phép quy định về phân cấp như đã nêu.