Trước ngày vía Thần tài mùng 10 tháng giêng, thị trường vàng đã sôi động vì tấp nập người đi mua vàng lấy hên đầu năm. Thông thường, tới đúng ngày này, các cửa hàng vàng lớn đều đông nghẹt khách, một số nơi khách phải xếp hàng chờ tới lượt mua vàng.
Ngày vía Thần tài là gì?
TS Dương Hoàng Lộc, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tôn giáo - đạo đức, Trường ĐH KHXH&NV (Đại học Quốc gia TP.HCM) cho biết ở nước ta, nhất là các tỉnh Nam bộ, Thần tài được thờ phổ biến trong các gia đình. Ông là một gia thần (thần trong nhà) của người Việt.
Dân gian có nhiều quan niệm khác nhau về nguồn gốc, câu chuyện liên quan Thần tài. Ở nước ta hiện nay, ông Thần tài có phần bị ảnh hưởng bởi Thần tài của Trung Quốc. Theo câu chuyện được lưu truyền, Thần tài là vị thần sống trên trời, trong một lần xuống dưới hạ giới do uống rượu say đã va đầu vào đá nên không nhớ mình là ai.
Người dân chen chân mua vàng trước ngày vía Thần tài
ẢNH: HỒ HIỀN
Trong quá trình lưu lạc dưới nhân gian, quần áo Thần tài mặc trên người bị người dân đem đi bán. Khi Thần tài đi lang thang ăn xin thì được một cửa hàng bán gà, vịt mời Thần tài ăn, từ đó cửa hàng này lúc nào cũng đông khách, mua không kịp bán.
Một thời gian sau, chủ nhà thấy Thần tài không làm gì, ăn bốc nên không cho ở nữa, từ đó cửa hàng này làm ăn sa sút, vắng khách. Thấy vậy, nhiều người kinh doanh khác đến mời Thần tài về, đưa đi mua quần áo mới để mặc.
May mắn rằng Thần tài tìm đến đúng cửa hàng để mua lại quần áo lúc trước rồi mặc lại quần áo của mình, đội mũ bay về trời vào ngày mùng 10 tháng giêng âm lịch.
Xếp hàng chờ cả tiếng mua vàng ngày vía Thần Tài ‘Lấy hên là chính’
Người Việt cúng vía Thần tài từ khi nào?
Theo ông Hoàng Triệu Hải, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu địa lý kiến trúc Phương Đông, trong văn hóa truyền thống Việt Nam chỉ có nữ Thần tài vì tiền tài liên quan tới lửa và thần lửa. Lửa theo quy ước hệ thống âm dương ngũ hành là hình tượng của bà hỏa - sự bình yên và cũng là nguồn sinh ra nuôi dưỡng - là tượng trưng của tiền tài vật chất.
Tiền tài vật chất cũng quy ước của bếp trong hệ thống ứng dụng phong thủy địa lý nên Thần tài là nữ thần.
Ở Trung Quốc cúng Thần tài đơn giản chỉ có trái cây
ẢNH: HOÀNG TRIỆU HẢI
Hiện nay, đền thờ Bà chúa kho ở Bắc Ninh khá phù hợp với tiêu chí quản lý tài chính của người Việt "Đàn ông như giỏ, đàn bà như hom" (ý nói đàn ông ra ngoài kiếm tiền, đàn bà ở nhà giữ tiền). Tuy nhiên, người Việt lại không có ngày vía hay một lễ nghi chính thức nào về bà Thần tài của người Việt, ngoại trừ phong tục không quét nhà trong 3 ngày đầu năm mới.
Theo ông Hải, người dân Nam bộ hay cúng Ngọc Hoàng ngày mùng 9, cúng Thổ thần ngày mùng 10 tháng giêng. Ông thần này có từ khi nào cũng khó ai đoán được, chỉ biết là trước đó, bà con Khmer cũng cúng ngày 10 tháng giêng, gọi là cúng Ông Tà (Thần đất - chủ đất - theo tín ngưỡng Khmer).
Như vậy, từ xưa, người Nam bộ đã cúng Thần đất chứ không phải Thần tài để cầu lợi bạc vàng, do vậy mới có câu thành ngữ "mùng 9 vía trời, mùng 10 vía đất".
Mua vàng ngày vía Thần tài để làm gì?
Ông Hoàng Triệu Hải cũng cho hay, trong văn hóa của người Trung Hoa, Thần tài có nhiều vị: bao gồm 5 vị thần ngũ hành và võ Thần tài. Ngũ thần tài có nguồn gốc từ ngũ thần siêu nhiên trong Phật giáo Ấn Độ và được du nhập vào Trung Quốc cùng với Phật giáo. Ở Singapore hay Malaysia, vía Thần tài đúng ngày mùng một tết. Khi cúng, người dân không có tục mua vàng cầu may mà chỉ thắp hương trái cây, bánh ngọt, thịt heo quay.
Thói quen mua vàng ngày vía Thần tài chỉ có ở những đô thị lớn
ẢNH: NGỌC DƯƠNG
Còn theo TS Dương Hoàng Lộc, ở Việt Nam, ngày mùng 10 tháng giêng, người dân hay sắm sửa lễ vật cúng và mua vàng để cầu tài lộc may mắn, sung túc cho cả năm.
Cứ gần tới ngày vía Thần tài, thị trường vàng lại trở nên sôi động vì người dân ùn ùn kéo nhau đi mua vàng về cúng ông Thần tài, đặc biệt là vàng hình linh vật của năm để lấy hên đầu năm. Đây cũng là dịp ăn nên làm ra nhất trong năm của các cơ sở bán thịt quay, cá lóc nướng.
Ông Lộc nhận định, mua vàng trong ngày vía Thần tài chỉ là thói quen ở những đô thị, thành phố lớn. Còn ở vùng nông thôn, việc mua vàng trong ngày vía Thần tài chưa phổ biến.
Mặt khác, người Việt có thói quen tích trữ vàng trong gia đình như của để dành nên chọn mua vàng trong ngày vía Thần tài, nhiều người đi mua vàng để lấy lộc, lấy hên đầu năm để cả năm có vàng tích trữ trong gia đình.
Bình luận (0)