Đời sống

Nghệ thuật điêu khắc từ tre ở Bagan

Mai Hương

08/04/2017 15:01 GMT+7

Nghệ thuật sơn mài điêu khắc từ tre, còn gọi là “nghệ thuật panyun” là một loại nghề thủ công truyền thống đặc biệt nhất tại Myanmar.

Trải qua hơn một ngàn năm, loại hình này đã trở thành một ngành công nghiệp gia đình tại OldBagan và đã tạo ra một loại sản phẩm nổi tiếng cho Myanmar.

Điểm đặc biệt của loại hình nghệ thuật này là sự kết hợp giữa điêu khắc và sơn mài, hoàn toàn làm thủ công và tận dụng các vật liệu từ thiên nhiên như: tre, gỗ, vỏ trứng, thậm chí màu sơn cũng được làm từ nhựa tự nhiên của cây melanorrhoea usitata ở Myanmar.

Những nghệ nhân thường tạo ra các sản phẩm panyun với các hoa văn liên quan đến Phật giáo, những nghệ nhân cho biết, từ xa xưa phong cách họa tiết này đã ảnh hưởng nhiều bởi những câu chuyện liên quan đến cuộc đời Đức Phật.

Vỏ trứng cũng được tận dụng một cách khéo léo để tạo nên một sản phẩm đặc biệt và bắt mắt

Những nghệ nhân đang phủ tiếp những lớp sơn cuối lên sản phẩm sau khi những lớp sơn đầu tiên đã đủ khô. Trung bình một sản phẩm phải được phủ khoảng hơn 7 lớp sơn mới tạo nên một sản phẩm chất lượng cao nhất

Sản phẩm panyun rất đa dạng nhưng chủ yếu là tạo ra những vật gia dụng hằng ngày. Và những sản phẩm này phải trải qua rất nhiều công đoạn để hoàn thiện: Đầu tiên, các nghệ nhân xử lý tre để tạo khung hình những sản phẩm mong muốn, chắc chắn rồi mài cho bề mặt nhẵn mịn. Một số sản phẩm còn được tạo ra từ việc đan tre với lông đuôi ngựa để tạo sự dẻo dai, mềm mại. Bước thứ hai là phủ lên sản phẩm thô từ 7 - 16 lớp sơn, bởi vì “Càng nhiều lớp sơn chất lượng sẽ càng tốt hơn, tối thiểu là 7 lớp. Chúng tôi phủ trước một vài lớp sơn, để khô lại sau đó mài nhẵn bề mặt cũ rồi lại phủ tiếp một vài lớp sơn, rồi lại để khô… cứ vậy cho đến khi đủ số lớp yêu cầu” - Kyaw, một nghệ nhân panyun lâu năm cho biết. Một điểm cũng rất đặc biệt trong việc sấy khô các sản phẩm sau khi sơn là “phải sấy khô tự nhiên khoảng một tuần trong một nơi tối và ẩm. Nếu không gian không đủ độ ẩm thì các lớp sơn khô lại sẽ không đạt được tính thẩm mỹ cao nhất” - các nghệ nhân cho biết. Sau khi các lớp sơn đã khô hoàn toàn, sản phẩm sẽ được mang đi khắc các hoa văn nghệ thuật với một cây kim dài. Những bước cuối cùng là tô các lớp màu cho hoa văn, làm sạch sản phẩm rồi đánh bóng.

Nghệ thuật panyun từ lâu đã trở thành biểu tượng về hàng thủ công mỹ nghệ ở Bagan và được coi là một loại sản phẩm du lịch đặc biệt nhất ở đây. “Sản phẩm này là niềm tự hào của Myanmar, của Bagan và của mỗi nghệ nhân chúng tôi” - nghệ nhân Kyaw cho biết.