Nghĩa trang và lò hỏa táng cạnh trường đại học ?

Báo Thanh Niên nhận được đơn kiến nghị của nhiều hộ dân các phường Chiềng Cơi, Chiềng Sinh, Quyết Thắng, Quyết Tâm và xã Chiềng Ngần ở TP.Sơn La về việc mới đây UBND tỉnh  Sơn La tiếp tục có quyết định phê duyệt quy hoạch xây dựng Nghĩa trang nhân dân TP.Sơn La tại khu vực P.Chiềng Cơi. Theo các đơn kiến nghị, ngay sau khi UBND tỉnh Sơn La có quyết định xây dựng một nghĩa trang rộng 40 ha ở P.Chiềng Cơi (tháng 12.2017), người dân địa phương và Trường ĐH Tây Bắc đã nhiều lần có ý kiến, thậm chí đã gửi đơn lên các cơ quan T.Ư, nhưng UBND tỉnh này vẫn tiếp tục ý định xây dựng nghĩa trang, mới đây nhất là quyết định phê duyệt đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng nghĩa trang này với tỷ lệ 1/500 vào ngày 10.11.2020.

Nếu tỉnh Sơn La vẫn tìm mọi cách để làm nghĩa trang cạnh trường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhà trường, thì chúng tôi sẽ đề nghị chuyển Trường ĐH Tây Bắc đi nơi khác TS Đoàn Đức Lân, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Tây Bắc

Dự án Xây dựng lò hỏa táng và nghĩa trang nhân dân tỉnh Sơn La tại khu vực Phiêng Khá, bản Buổn, P.Chiềng Cơi, TP.Sơn La được UBND tỉnh Sơn La phê duyệt ngày 5.12.2017. Tháng 8.2018, UBND tỉnh quyết định phê duyệt Đề án quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Nghĩa trang nhân dân TP.Sơn La. Đây là một nghĩa trang hỏa táng, nằm trong một thung lũng thấp, ở khu vực trung tâm TP.Sơn La (cách trung tâm hành chính của TP hơn 4 km); cách ký túc xá Trường ĐH Tây Bắc khoảng 700 m, cách Trường tiểu học Quyết Tâm 500 m, cách khu dân cư và Tiểu đoàn K4 Tỉnh đội Sơn La gần 200 m. Đặc biệt, cột mốc quy hoạch nghĩa trang chỉ cách cột mốc quy hoạch Trường ĐH Tây Bắc 5 bước chân. Quá trình triển khai, chính quyền tỉnh và nhà đầu tư thực hiện một cách âm thầm, không lấy ý kiến người dân.

Sẽ xem xét lại việc quy hoạch trường đại học ? Trả lời PV Thanh Niên, ông Đỗ Văn Trụ, Chủ tịch UBND TP.Sơn La, khẳng định trong việc quy hoạch xây dựng Nghĩa trang nhân dân TP.Sơn La, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã rất thận trọng, làm theo đúng quy định của nhà nước, không theo cảm tính, đều xác định phải chịu trách nhiệm với các quyết định của mình. Hiện nay, các cơ quan nhà nước mới làm đến bước thẩm định, xác định vị trí quy hoạch nghĩa trang thực hiện đúng quy định của nhà nước về khoảng cách từ nghĩa trang tới các khu dân cư lân cận. Ông Trụ cho biết: “Theo đo đạc của bên quy hoạch, nghĩa trang cách Trường ĐH Tây Bắc khoảng 700 m”. Về ý kiến của Trường ĐH Tây Bắc sẽ đề nghị di chuyển trường đi nơi khác nếu Sơn La vẫn quyết tâm xây dựng nghĩa trang cạnh trường, ông Trụ nói: “Quyết định thế nào phụ thuộc vào trường và Bộ GD-ĐT. Còn phía chính quyền Sơn La thì chúng tôi nghĩ trường vẫn nằm ở đó thôi. Từ trước đến nay, thành phố rất trân trọng Trường ĐH Tây Bắc, không muốn trường dời đi, mà muốn trường phát triển, để phục vụ cho Sơn La và các tỉnh Bắc Lào”. Lý giải về việc TP.Sơn La quyết tâm ủng hộ việc xây dựng nghĩa trang ở cách UBND tỉnh 4,5 km, ông Trụ cho rằng một thành phố cần phải phát triển toàn diện, và một trong những tiêu chuẩn của đô thị hiện đại là có nghĩa trang hiện đại.

Tháng 11.2018, khi người dân biết và bày tỏ ý kiến thì chính quyền TP.Sơn La mới tổ chức đối thoại. Nhưng sau đó, mặc dù nhân dân các phường nói trên và Trường ĐH Tây Bắc gửi hàng loạt đơn lên các cơ quan có thẩm quyền nhưng TP.Sơn La và đơn vị trúng thầu (Công ty Phúc Lạc Viên) đã nhanh chóng tiến hành các bước thực hiện dự án như đền bù, giải phóng mặt bằng, đấu giá quyền sử dụng đất, nộp tiền sử dụng - thuê đất... Đến hết năm 2019, mặt bằng công trình về cơ bản đã hoàn tất. Tuy nhiên, do có một số sai phạm trong quy trình phê duyệt, UBND tỉnh Sơn La đã cho dừng và hủy dự án để thực hiện lại từ đầu dự án Xây dựng Nghĩa trang nhân dân TP.Sơn La.

Tuy nhiên, sau khi “làm lại”, UBND tỉnh Sơn La vẫn quyết định đặt nghĩa trang tại địa điểm cũ.

Quy mô của nghĩa trang là 40 ha, trong đó phần “lõi” hơn 19 ha. Việc xây dựng nhà hỏa táng và một phần đất mai táng sẽ được thực hiện ngay trong giai đoạn 1, tức là trong 2 năm 2020 - 2021. Tổng kinh phí đầu tư là 330 tỉ đồng. Dù trong các quyết định liên quan, việc mô tả phần giáp ranh chỉ ghi giáp núi đá, giáp bãi rác, giáp đất sản xuất... nhưng trong thực tế, khu nghĩa trang tương lai nằm lọt giữa các khu dân cư và nhiều đơn vị trường học, trong đó ảnh hưởng nặng nề nhất là Trường ĐH Tây Bắc, đặc biệt là khu ký túc xá của trường, nơi có 600 sinh viên (SV) Lào và hơn 1.000 SV là con em các dân tộc của Sơn La đang ở. Từ ký túc xá, chúng tôi mất chưa đến 5 phút đi bộ là ra đến điểm có cột mốc đánh dấu ranh giới nghĩa trang.

Đại diện Trường ĐH Tây Bắc cho rằng nếu tỉnh Sơn La quyết tâm xây nghĩa trang ở P.Chiềng Cơi thì trường chỉ còn cách duy nhất là đề nghị chuyển trường đi nơi khác. Nhiều hộ dân lân cận cũng cho biết họ sẽ tìm đường về xuôi, nơi cách đây 30 - 40 năm họ đã rời đi để lên xây dựng quê hương Tây Bắc.

Bộ GD-ĐT: Đề nghị dừng triển khai dự án Trong 3 năm qua, Bộ GD-ĐT đã nhiều lần làm việc với UBND tỉnh Sơn La, trong đó nhắc đến ý định xây dựng nghĩa trang cạnh Trường ĐH Tây Bắc của địa phương này. Tháng 10.2020, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng đã có công văn gửi UBND tỉnh Sơn La, nhắc lại quan điểm của Bộ về vấn đề này, sau khi được Sở Xây dựng Sơn La gửi công văn đề nghị tham gia ý kiến. Trong công văn trên, ông Phạm Ngọc Thưởng nêu: “Bộ GD-ĐT nhận thấy việc xây dựng nghĩa trang và lò hỏa táng tại khu vực giáp ranh Trường ĐH Tây Bắc là không phù hợp, ảnh hưởng kiến trúc, cảnh quan, gây ô nhiễm môi trường và đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý, môi trường học tập của cán bộ, giảng viên, SV, việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao và ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai phát triển của nhà trường. Bộ GD-ĐT đề nghị UBND tỉnh Sơn La dừng triển khai dự án và xem xét, có phương án điều chỉnh vị trí xây dựng Nghĩa trang nhân dân TP.Sơn La tại địa điểm khác phù hợp, không làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tâm lý, môi trường giáo dục, đào tạo của Trường ĐH Tây Bắc”.

Trường ĐH Tây Bắc thành lập từ cách đây 60 năm, địa điểm ban đầu ở H.Thuận Châu, Sơn La; được chuyển về TP.Sơn La từ năm 2007. Theo Bộ GD-ĐT, trường có nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực có trình độ ĐH và sau ĐH, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, triển khai các dịch vụ phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của khu vực Tây Bắc. Trường có quy mô 6.000 SV và có hơn 500 cán bộ, giảng viên.

Một nét đặc biệt của Trường ĐH Tây Bắc là có nhiệm vụ đào tạo nhân lực cho nước bạn Lào. Hiện nay, khoảng 600 SV đến từ 9 tỉnh miền bắc nước Lào đang được đào tạo tại trường.

Theo TS Đoàn Đức Lân, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Tây Bắc, khi được hỏi ý kiến, 100% cán bộ, giảng viên, đại diện Hội SV của trường đều không đồng ý việc xây dựng nghĩa trang cạnh trường.

“Nếu tỉnh Sơn La vẫn tìm mọi cách để làm nghĩa trang cạnh trường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhà trường, thì chúng tôi sẽ đề nghị chuyển Trường ĐH Tây Bắc đi nơi khác”, ông Lân khẳng định.