Ngôi đình hơn 150 tuổi ở Nha Trang 'có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào'

Nguy cơ đổ sập 

Đình Trường Đông là nơi gắn bó với cư dân miền biển ở TP.Nha Trang từ thuở xa xưa. Theo các cụ cao niên, đình được khởi dựng vào đầu thế kỷ XIX để thờ Thành Hoàng làng và phối thờ ông Nam Hải, Ngũ hành, Tiền hiền, Hậu hiền… 

Đình làng còn lưu giữ 9 đạo sắc phong do các vua triều Nguyễn trao tặng. Đây là di tích có giá trị về lịch sử - văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, được trang trí, chạm khắc hoa văn, linh vật… tinh tế, đặc sắc. Đặc biệt, hệ thống kiến trúc gỗ còn khá nguyên vẹn. Năm 2010, đình được UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

THẾ QUANG

Đình có diện tích hơn 1.000 m², với nhiều hạng mục công trình: Nghi môn, đình, lăng, miếu. Ông Phạm Như Ý, thành viên Ban Quản lý đình Trường Đông, cho biết hàng năm tại đình có 3 lễ hội chính là Lễ cầu ngư rước ông Nam Hải, lễ giỗ của ông Nam Hải và Lễ cầu quốc thái dân an. Tuy nhiên, từ khi đình bị xuống cấp vào khoảng 2010 đến nay cũng chưa được duy tu, sửa chữa, có nguy cơ đổ sập, rất nguy hiểm nên các lễ hội này hiện bị tạm ngừng. "Qua 4 đời Chủ tịch phường chúng tôi kiến nghị không biết bao nhiêu lần nhưng đến nay đình vẫn chưa được tu sửa", ông Ý nói.

THẾ QUANG

Theo quan sát của phóng viên, nhiều hạng mục tại đình Trường Đông hiện đã rất xập xệ, các trụ gỗ chống đỡ mục nát, tường gạch nhiều nơi nứt nẻ, mái ngói bong tróc, thấm dột. Không chỉ vậy, do nằm giữa khu dân cư nên các nhà dân xung quanh nâng nền khiến sân đình nằm lọt thỏm ở giữa, mỗi lần có mưa lớn, đình, lăng đều bị ngập sâu, khiến chất lượng các hạng mục công trình bằng gỗ càng nhanh chóng xuống cấp.

Ông Trần Văn Mạnh, thành viên Ban Quản lý đình Trường Đông cho biết thêm, sau khi đình có nguy cơ đổ sập, UBND P.Vĩnh Trường đã lắp đặt biển cảnh báo nguy hiểm trước cổng đình và giăng dây ở các khu vực nguy hiểm cấm người dân đi vào để tránh rủi ro. 

"Đình Trường Đông có ý nghĩa rất lớn trong đời sống tâm linh, tín ngưỡng của nhiều thế hệ nhân dân địa phương, vì thế chúng tôi mong muốn nhà nước sớm cấp kinh phí để sửa chữa, tu bổ, từ đó có thể bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa tín ngưỡng của cư dân miền biển", ông Mạnh kiến nghị.

THẾ QUANG

Qua buổi khảo sát gần đây,  UBND P.Vĩnh Trường, cho biết hiện nay đình Trường Đông đã xuống cấp nghiêm trọng, qua cơn mưa lớn vừa qua đình đã bị tốc mái tại nơi thờ cúng, các trụ cột có nguy cơ ngã sập bất cứ lúc nào.

UBND P.Vĩnh Trường cũng đã có thông báo tới Ban Quản lý đình Trường Đông tạm thời chằng, chống để tránh bị sập đổ những hạng mục đã xuống cấp và dán thông báo cấm người dân vào trong khuôn viên đình để thắp nhang.

UBND phường cũng có báo cáo gửi Sở VH-TT, Sở KH-ĐT, HĐND TP.Nha Trang để kiểm tra, đánh giá hiện trạng và hỗ trợ bổ sung kinh phí để khắc phục tạm thời trong khi chờ các cấp có thẩm quyền phê duyệt tu bổ, phục hồi lại đình Trường Đông.

Chưa biết khi nào đình Trường Đông mới được tu sửa

Cuối tháng 3.2023, UBND TP.Nha Trang có tờ trình gửi Sở KH-ĐT về thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án tu bổ di tích cấp tỉnh đình Trường Đông.

Theo UBND TP.Nha Trang, dự kiến tổng mức đầu tư là 13 tỉ đồng, trong đó ngân sách tỉnh dự kiến 2,5 tỉ đồng và ngân sách TP.Nha Trang 10,5 tỉ đồng. Chủ đầu tư là UBND P.Vĩnh Trường; thời gian thực hiện từ 2023 - 2025. 

Mục tiêu dự án nhằm bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa lịch sử của địa phương, tăng tuổi thọ công trình đã được xếp hạng; tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân trong các hoạt động sinh hoạt văn hóa. 

THẾ QUANG

Đến đầu tháng 5.2023, Hội đồng thẩm định thuộc UBND tỉnh Khánh Hòa có báo cáo gửi UBND TP.Nha Trang về kết quả thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án tu bổ di tích đình Trường Đông.

Hội đồng thẩm định tỉnh cho rằng, các hạng mục trong đình đã bị xuống cấp nên việc nâng cấp, tu bổ các hạng mục là rất cần thiết, nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân trong thành phố, khách du lịch trong và ngoài nước.

Hội đồng thẩm định tỉnh Khánh Hòa cũng đề nghị chủ đầu tư khi được giao nhiệm vụ thực hiện dự án cần tính toán cụ thể, chi tiết tổng mức đầu tư dự án theo quy định tại bước lập, thẩm định, quyết định dự án đầu tư, đảm bảo tổng mức đầu tư được duyệt không vượt quá tổng mức tại quyết định chủ trương đầu tư.

THẾ QUANG

Chủ trương là vậy, nhưng trong văn bản gửi Sở KH-ĐT về việc tham gia ý kiến về nguồn vốn đầu tư tu bổ di tích đình Trường Đông, Sở VH-TT Khánh Hòa cho biết, qua số liệu báo cáo của Trung tâm Bảo tồn di tích Khánh Hòa, đơn vị đã nộp vào ngân sách tỉnh số tiền từ nguồn thu công đức và nguồn thu phí tham quan khu di tích lịch sử văn hóa Tháp bà Ponagar và Di tích thắng cảnh Hòn Chồng tổng cộng là hơn 10,6 tỉ đồng.

Trong giai đoạn 2023 - 2025, tổng nguồn vốn đầu tư cho các di tích dự kiến là 144,6 tỉ đồng. Tuy nhiên, hiện nay số tiền nộp vào ngân sách tỉnh để dành cho việc tu bổ di tích 10,6 tỉ đồng và số thu để chi cho tu bổ di tích của các năm trước còn lại là trên 78,6 tỉ đồng, tổng là 89,244 tỉ đồng.

Do đó, Sở VH-TT nhận thấy dự án tu bổ di tích đình Trường Đông nếu sử dụng nguồn thu từ phí tham quan khu di tích lịch sử văn hóa Tháp bà Ponagar và Di tích thắng cảnh Hòn Chồng để đầu tư thì không đảm bảo được nguồn vốn thực hiện.

T.Q

Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Công Danh, Chủ tịch UBND P.Vĩnh Trường, cho biết đình Trường Đông có ý nghĩa rất lớn trong đời sống tín ngưỡng, tâm linh của người dân địa phương.  Tuy nhiên, đến nay đình đã xuống cấp trầm trọng, chỉ cần một trận mưa bão lớn là có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào. 

Trước những bức xúc của người dân địa phương, lãnh đạo phường thời kỳ trước đây và hiện nay đã có nhiều văn bản kiến nghị các cấp để tu sửa di tích lịch sử này nhưng cho đến nay việc này vẫn giậm chân tại chỗ. "Hiện nay, TP.Nha Trang đã bố trí kinh phí 10,5 tỉ đồng để tu bổ đình Trường Đông, tuy nhiên về kinh phí của tỉnh khoảng 2,5 tỉ đồng hiện vẫn còn nhiều vướng mắc nên chưa biết khi nào đình Trường Đông mới được sửa chữa, tu bổ, trong khi đó tình trạng ngôi đình này đang rất nguy cấp", ông Danh nói.

Một số hình ảnh PV ghi nhận tại đình Trường Đông xuống cấp nghiêm trọng

ĐL

ĐL

ĐL

ĐL

ĐL

ĐL