Người Nhật thật sự có còn ăn Tết Nguyên đán sau 150 năm từ bỏ?

Đã hơn 150 năm trôi qua, người Nhật không còn ăn Tết Nguyên đán, nhưng xã hội Nhật Bản hiện đại ngày nay vẫn còn lưu giữ nhiều truyền thống của tết cổ truyền Á Đông.

ẢNH: NTT

Nhật Bản thời hiện đại không ăn mừng Tết Nguyên đán giống như các nước láng giềng, nhưng một số truyền thống shōgatsu (Tết Nguyên đán xưa của người Nhật) lại tương tự do lịch sử chung để lại giống như Trung Quốc, Hàn Quốc hay Việt Nam. Truyền thống này nhấn mạnh việc dọn dẹp nhà cửa trước ngày đầu tiên của năm mới để quét sạch những vấn đề của năm cũ (được gọi là ōsōji hay "dọn dẹp lớn"). Trong khi trẻ em các nước trong khu vực ăn mừng Tết Nguyên đán bằng truyền thống nhận tiền trong phong bì màu đỏ thì trẻ em Nhật Bản ăn mừng shōgatsu nhận tiền trong phong bì màu trắng và đỏ (gọi là otoshidama, hay viên ngọc của năm).

Mặc dù Tết Nguyên đán không được tổ chức rộng rãi ở Nhật Bản nhưng vẫn có một số khu vực tổ chức các sự kiện mừng năm mới. Các nhóm thiểu số lớn nhất ở Nhật Bản như người Hoa, người Hàn Quốc, người Việt Nam và những cộng đồng này tiếp tục đón Tết Nguyên đán theo truyền thống riêng của họ.

Cung hoàng đạo Trung Quốc có ảnh hưởng trong lễ đón năm mới của Nhật Bản. Trong tiếng Nhật, điều này được gọi là jūnishi (mười hai nhánh) hoặc eto (chu kỳ lục niên) và cũng được sử dụng trong bói toán. Tuy nhiên, các loài động vật cũng đóng vai trò trung tâm trong lễ đón năm mới của bất kỳ năm nào. Bất kỳ con vật nào được nhắc đến trong năm đó sẽ được hiển thị trên mọi vật phẩm có thể tưởng tượng được: thiệp ngày lễ, biểu ngữ, quảng cáo cửa hàng...

Vào giữa tháng giêng, một số người Nhật vẫn tổ chức "Tết nhỏ" hay koshōgatsu. Việc này diễn ra vào ngày rằm đầu tiên trong năm nhân dịp Tết Nguyên đán. Các gia đình ăn cơm và cháo đậu adzuki để chào mừng chu kỳ âm lịch. Theo truyền thống, họ cắm những ống tre vào đĩa trước khi ăn. Lượng gạo trong hình trụ tượng trưng cho thu hoạch năm sau sẽ bội thu như thế nào.

Ở Nhật Bản hiện đại, đây cũng là ngày hầu hết các đồ trang trí được dỡ bỏ và được trang trí mới lại.

ẢNH: NTT

Nhật Bản có lịch sử lâu đời với Trung Quốc. Quan hệ thương mại và ngoại giao giữa hai nước đã có từ đầu Công nguyên. Tết Nguyên đán đương nhiên cũng được chia sẻ. Lịch âm dương của Trung Quốc được du nhập vào Nhật Bản vào thế kỷ thứ sáu và đã được sử dụng dưới một hình thức nào đó trong hơn một nghìn năm với một số điều chỉnh độc đáo của Nhật Bản.

Tuy nhiên, vào năm 1873, Nhật Bản đã từ bỏ lịch này để chuyển sang sử dụng lịch Gregory nhằm nỗ lực phù hợp với thế giới phương Tây. Sau một thời gian dài bị cô lập từ năm 1603 đến năm 1868 (được gọi là Thời kỳ Edo), Nhật Bản một lần nữa bắt đầu giao thương và xây dựng quan hệ với các quốc gia từ châu Âu và châu Mỹ. Họ đã nỗ lực hết sức để điều chỉnh chính phủ, nền kinh tế và các thể chế lớn khác của mình sao cho gần giống với các mô hình phương Tây hơn.

Là một phần của sự thay đổi này, Nhật Bản đã ngừng tổ chức Tết Nguyên đán và tổ chức lễ hội shōgatsu vào ngày 1 tháng 1 dương lịch. Mặc dù vậy, cung hoàng đạo Trung Quốc cũng như những phản ánh khác về truyền thống Tết Nguyên đán vẫn còn tồn tại.

Chỉ vì Nhật Bản không còn tổ chức Tết Nguyên đán như một ngày lễ quốc gia không có nghĩa là bạn không thể tìm thấy những lễ kỷ niệm ở Nhật Bản! Các cộng đồng trên khắp Nhật Bản tổ chức các sự kiện Tết Nguyên đán mà bạn có thể tham gia. Chẳng hạn, tại Yokohama với khu phố người Hoa lớn nhất Nhật Bản đã tổ chức lễ đón Tết Nguyên đán từ năm 1986. Trong những năm qua, đã có các màn múa lân và rồng trên đường phố, các màn nhào lộn và biểu diễn võ thuật cũng như diễu hành.

ẢNH: NTT

Bên cạnh đó, cộng đồng người Việt cũng tổ chức các hoạt động mừng Tết Nguyên đán. Năm ngoái, người Việt tổ chức đón tết tại Công viên Yoyogi tuyệt đẹp, sự kiện có các màn trình diễn văn hóa sống động và nhiều món ăn đậm chất Việt Nam.

Bên cạnh đó, Tết Nguyên đán ở Nhật Bản còn là thời điểm tuyệt vời cho những người đam mê mua sắm vì nhiều trung tâm thương mại và cửa hàng bách hóa tổ chức các đợt giảm giá đặc biệt cho thời trang, đồ điện tử... Trong mùa này, các khu chợ tạm và quầy hàng truyền thống cung cấp các món quà lưu niệm độc đáo, đồ ăn lễ hội và hàng thủ công, khiến đây trở thành cơ hội tuyệt vời để mua món hàng đặc biệt. Một điểm nổi bật là truyền thống fukubukuro (túi may mắn), nơi người mua hàng có thể mua những chiếc túi bí ẩn chứa đầy những vật phẩm có giá trị với giá hời.