'Người tiêu dùng kiện sai, thiệt hại uy tín doanh nghiệp thì sao?'

Nêu ý kiến về dự luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong phiên thảo luận sáng 26.5, đại biểu Lê Xuân Thân (đoàn Khánh Hòa) đề nghị ban soạn thảo bỏ điều kiện khống chế để có thể áp dụng thủ tục rút gọn quy định tại bộ luật Tố tụng dân sự đối với các giao dịch từ 100 triệu đồng trở lên.

PHẠM THẮNG

Lý do theo ông, mục tiêu của luật là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Vì thế, với vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định trong pháp luật về tố tụng dân sự khi đáp ứng quy định tại khoản 1 điều 317 bộ luật Tố tụng dân sự hoặc khi có đủ một số điều kiện cụ thể được quy định trong dự thảo luật. 

Cùng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội, cũng cho rằng quy định các vụ tranh chấp từ 100 triệu đồng trở lên sẽ không được áp dụng thủ tục rút gọn để giải quyết vụ án là không phù hợp với thực tế và chưa đồng bộ trong cách tiếp cận của luật. 

Bà Thủy dẫn chứng trong lĩnh vực tư pháp, tính chất phức tạp của một vụ án không phụ thuộc vào giá trị tranh chấp lớn hay nhỏ mà phụ thuộc vào tình tiết chứng cứ của vụ án có rõ ràng, đầy đủ hay không. Thực tế, nhiều giao dịch vài tỉ đồng nhưng giấy tờ, hóa đơn giao dịch lại chi tiết hơn nhiều so với các giao dịch nhỏ.

Cùng tranh luận nội dung này, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng, bộ luật Dân sự mở đường cho tất cả các bộ luật khác. Nói cách khác, không chỉ luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà các luật khác cũng có thể áp dụng rút gọn để giải quyết vụ việc cho nhanh.

“Nếu quy định 100 triệu đồng trở lên không được giải quyết theo thủ tục rút gọn thì không phải bảo vệ quyền lợi mà là hạn chế quyền lợi người tiêu dùng. Vì có những vụ việc trên 100 triệu đồng nhưng thủ tục rất đơn giản”, ông Bình nói.

Cũng theo ông, mốc 100 triệu đồng có thể tham khảo từ kinh nghiệm thế giới khi các vụ án quy mô nhỏ quy trình giải quyết rất đơn giản. Như tại Đức, tất cả các tranh chấp dân sự dưới 5.000 euro tòa án tối cao không giải quyết, vì chi phí xã hội bỏ ra sẽ lớn hơn rất nhiều so với giá trị tranh chấp. Nhiều nước cũng quy định giá trị các vụ tranh chấp để xã hội không mất công vào các vụ việc vụn vặt, để không phải tòa sơ thẩm, tái thẩm, giám đốc thẩm…

PHẠM THẮNG

Tại Việt Nam, theo Chánh án TAND tối cao, nếu quy định như như điều 70 của dự thảo luật là chưa thỏa đáng. Thay vào đó nên quy định có 2 yếu tố để giải quyết tranh chấp rút gọn là theo điều 327 của bộ luật Tố tụng dân sự hoặc quy mô tranh chấp dưới 100 triệu đồng.

“Ví dụ, người tiêu dùng bị xâm hại khi đi mua 1 chai mắm chất lượng không đảm bảo hay hàng giả, có khi bị thiệt hại chỉ 10.000 đồng, chả ai đi kiện cả, nhưng nhiều người thì số lượng lớn hơn. Quy mô tranh chấp nên bàn nhưng không nên xung đột với quy định tại bộ luật Tố tụng dân sự”, ông Bình nói.

Đặc biệt, nêu việc Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, Chánh án TAND tối cao khuyến cáo trong các quy định phải “nổi bật hóa nghĩa vụ bên thua”. 

Nói cách khác, người tiêu dùng đi kiện thắng nhà sản xuất, dịch vụ thì bên sản xuất, dịch vụ phải bồi thường. Song trường hợp người tiêu dùng đi kiện không đúng, mà doanh nghiệp sản xuất đang rất uy tín bị mất uy tín, thiệt hại thì sao? Theo ông, các quy định trong dự thảo luật phải cụ thể hóa hơn nữa nghĩa vụ cụ thể của bên thua.

“Đi kiện không có nghĩa là người đi kiện đúng. Không nên đi kiện sau đó lên mạng công khai, vì đây là quyền con người và quyền doanh nghiệp”, ông Bình nêu.