Người tin sân khấu, tin ở hoa hồng đã ra đi

Đêm diễn Cô gái đội mũ nồi xám (kịch bản Lưu Quang Vũ) kết thúc, đạo diễn Anh Tú chỉ nói với phóng viên một câu: “Các bạn đừng xem vở diễn bằng con mắt của ông Nguyễn Đình Nghi”. Cho tới lúc đó, ông Nghi vẫn luôn được giới sân khấu coi như đạo diễn tốt nhất thời đại kịch Lưu Quang Vũ. Nói vậy, bởi khi dựng vở diễn, ông Tú muốn xác lập một không gian khác, một không khí khác cho tác phẩm. Ông muốn nó vẫn giữ tinh thần của mơ ước những tòa nhà chọc trời thời bao cấp, nhưng lại gần gũi với khán giả thậm chí sinh ra sau thời kỳ Đổi mới nhiều năm.

tin liên quan

Giám đốc Nhà hát kịch Việt Nam, NSND Anh Tú qua đời

Hơn hết, Anh Tú hiểu trọng trách của đạo diễn khi xác lập những mã sân khấu riêng của mình. Quyền năng và chịu trách nhiệm. Sau này, ông Tú cũng đi tiếp với những vở diễn khác với tinh thần của một người tạo lập không gian mới cho những vở diễn kinh điển như thế.

Tuy nhiên, thời kỳ hạnh phúc và ngọt ngào nhất của ông với sân khấu, có lẽ vẫn là những năm cùng diễn với bạn bè trong khóa diễn viên đầu tiên của Nhà hát Tuổi trẻ. Họ gồm chưa tới 40 diễn viên được tuyển chọn từ 1.200 đơn ứng thí. NSND Phạm Thị Thành sau này nhớ lại lứa diễn viên này hội tụ rất nhiều khả năng, từ diễn xuất đến múa hát và tư duy sân khấu. Họ làm nên một thế hệ vàng của kịch miền Bắc sau này với Anh Tú, Lê Khanh, Lan Hương, Chí Trung, Ngọc Huyền, Đức Hải, Minh Hằng, Quốc Tuấn…

Trên sân khấu, Anh Tú trở thành Vũ Như Tô đau đớn, vấp ngã trong chính ham muốn cống hiến của mình, rồi lại trở thành Hưng yêu nhiệt thành và dần chững chạc trong Tin ở hoa hồng; rồi thành Trần Cảnh giằng xé giữa bao mối quan hệ riêng - chung trong Rừng trúc… Khả năng tan vào vai diễn của Anh Tú dường như không có giới hạn. Điều đó giúp ông, giữa rất nhiều nam nghệ sĩ đẹp và diễn xuất tốt của nhà hát, vẫn nổi bật và được giao những vai diễn quan trọng.

NSND Anh Tú tên thật là Phạm Anh Tú, sinh năm 1962. Ông là học viên của khóa đào tạo diễn viên đầu tiên do Nhà hát Tuổi trẻ tổ chức (1978 - 1981). Ông tốt nghiệp đạo diễn tại Đại học Sân khấu - Điện ảnh năm 2004, sau đó bắt đầu làm đạo diễn cho Nhà hát Tuổi trẻ. Ông được điều chuyển sang Nhà hát kịch VN năm 2013 rồi trở thành giám đốc nhà hát này năm 2017. Ông mất ngày 20.12 sau khi ốm nặng một thời gian.

Anh Tú đã là một diễn viên trọn vẹn với đầy đủ ý nghĩa tốt đẹp của từ này. Đã hóa thân. Đã có nhân vật khó, thước đo của một diễn viên lớn. Suốt thời kỳ làm diễn viên, ông sống trong những ngày sân khấu đông khán giả nhất. Ông cùng bạn bè đã có những vở diễn kinh điển, mẫu mực như Vua Lia, Hamlet, Romeo và Juliet. Ông cũng cùng kịch tràn sang truyền hình thành những vở diễn “đóng hộp”. Nó không đúng với tư duy sân khấu, nhưng cũng không phải phim truyền hình. Nhưng hạn chế ấy cũng không ngăn nổi khán giả đón trước màn hình để xem kịch, chứng kiến mối tình trong sáng đến thơ ngây của ông với Lan Hương trong Tin ở hoa hồng. Ở đó, có cảnh họ đi bên nhau cạnh cửa hàng bách hóa Tràng Tiền mà nay đã là trung tâm thương mại, để nói với nhau về lòng tin vào tình yêu, niềm tin ở hoa hồng.

Những năm tháng sau này, khi ông Tú chuyển sang làm đạo diễn không ngọt ngào như thế. Năm tháng ấy đắng cay hơn vì sân khấu thưa vắng dần. Nhưng ông Tú, với những vở diễn được dựng liên tục, chưa bao giờ hết yêu sân khấu. Những đêm diễn này, ông trong cánh gà nhìn lứa sau của mình lên diễn. Ông cũng nhìn thấy cả những mong chờ sân khấu thay đổi từ hàng ghế khán giả và không phải lúc nào cũng thành công.

Như nhiều diễn viên kịch khác, ông Tú cũng có những cuộc dạo chơi sang phim truyền hình. Ông có Của để dành, Chiều ngang qua phố cũ... Những bước dạo vào thời kỳ truyền hình trở thành bệ phóng, là nơi nuôi nghề cho nhiều diễn viên kịch. Tuy nhiên, dù thành công với phim, chưa bao giờ ông quên mình sinh ra để gắn liền với sân khấu. Ông đã luôn quay lại với nhà hát, ở đâu đó trong rạp hát để chứng kiến đồng nghiệp khổ luyện, rồi cùng họ luyện tập đợi màn lên. Ông cũng có giải vàng trên tư cách đạo diễn.

Giờ đây, khi sàn diễn không còn bóng ông đứng dàn tập cho đồng nghiệp, điều an ủi cuối cùng có lẽ ông đã ốm khi đang làm việc. Được gắn bó với nhà hát tới tận cuối cùng, với người yêu kịch nói bao năm như ông, cũng là một hạnh phúc. Và khi màn sân khấu buông xuống lần này, hình ảnh của NSND Anh Tú không thể khác - một người luôn tin vào sân khấu, tin ở hoa hồng.