Nhà văn Khuất Quang Thụy: 'Vẫn phải viết tiếp về một nửa còn lại của chiến tranh'

Ông sinh ngày 12.1.1950 ở Phúc Thọ, Hà Nội, nhập ngũ năm 1967, chiến đấu tại các chiến trường đường 9, Quảng Trị, Nam Lào, Tây Nguyên, Nam Bộ từ năm 1967 - 1975; tốt nghiệp Trường viết văn Nguyễn Du khóa I năm 1982; từng làm Phó tổng biên tập tạp chí Văn Nghệ Quân Đội rồi Tổng biên tập báo Văn Nghệ, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn VN. Ông có nhiều tác phẩm được bạn đọc yêu thích: Trong cơn gió lốc; Trước ngưỡng cửa bình minh; Góc tăm tối cuối cùng; Giữa ba ngôi chùa; Không phải trò đùa; Những bức tường lửa: Người đẹp xứ Đoài; Đỉnh cao hoang vắng; Đối chiến và các truyện ngắn: Thềm nắng, Nước mắt gỗ, Con nhà võ; Người ở bến Phù Vân. Ông đã được trao Giải thưởng văn học Bộ Quốc phòng năm 1984 cho tiểu thuyết Không phải trò đùa; Giải thưởng văn học Bộ Quốc phòng và Hội Nhà văn VN năm 2004 cho tiểu thuyết Những bức tường lửa; Giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2007.

Trong số các tiểu thuyết của mình, nhà văn Khuất Quang Thụy rất tâm đắc với tác phẩm Đối chiến. Khi tặng tôi tập tiểu thuyết này, ông từng tâm sự: "Đây là cuốn tiểu thuyết đầu tiên tôi viết khá đa dạng về số phận và cuộc đời riêng của những người lính và sĩ quan của cả phía bên này và phía bên kia của cuộc chiến. Họ từng có tuổi thơ, có tình yêu đôi lứa và gia đình giống nhau trước khi phải Đối chiến sinh tử trên chiến trường bom đạn khốc liệt với những số phận rất nghiệt ngã, thăng trầm. Cuốn tiểu thuyết được viết nên từ những trải nghiệm của riêng tôi và lấy cảm hứng từ một sự kiện lịch sử có thật - Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào mùa xuân năm 1971. Tuy nhiên cuốn sách được viết theo ngôn ngữ và bút pháp của thể loại tiểu thuyết, về bản chất nó là một tác phẩm văn học hư cấu và một vài sự việc, con người được mô tả trong sách không hoàn toàn giống như trong thực tế đã diễn ra. Trong cuốn sách, tôi cũng có sử dụng tên của một vài nhân vật có thật, chỉ đơn giản vì họ là những nhân vật khá đặc biệt, sử dụng những cái tên ấy sẽ giúp bạn đọc dễ hình dung ra cái khung của các sự kiện được lấy làm nền tảng cảm hứng cho cuốn sách mà thôi, tuyệt nhiên không vì thế mà thay đổi bản chất tư duy nghệ thuật của tác giả".

Suy nghĩ về nghề văn, Khuất Quang Thụy từng cho biết: "Nghề viết nếu được coi là một nghề, thì đó là một nghề nhọc nhằn. Tuy vậy, cũng là một nghề đem đến nhiều niềm vui và hạnh phúc. Tôi đi vào nghề này không phải sự tình cờ, khi còn là lính chiến trường, tôi chỉ viết vì một khát khao duy nhất: Ghi lại được càng nhiều càng tốt những kỷ niệm, những con người, những cảnh ngộ số phận éo le do sự khắc nghiệt của chiến tranh đưa đến. Sau này, khi chiến tranh kết thúc, tôi mới có điều kiện để hiểu ra rằng cuộc chiến ngoài mặt trận dù có ác liệt đến mấy thì cũng mới là một nửa cuộc chiến tranh. Vì thế tôi dành nhiều thời gian để viết nhiều hơn về cái nửa "còn lại" ấy. Một cuộc đời cầm bút, chỉ loay hoay trong hai mảng đề tài ấy đủ ngợp rồi. Nhưng biết làm sao, đó là số phận của thế hệ những người cầm bút từng có những năm cầm súng như chúng tôi".