Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn: 'Sống và ước vọng'

Chương trình giới thiệu chân dung âm nhạc nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn - Sống và ước vọng do Sở VH-TT TP.HCM - Hội Âm nhạc TP.HCM tổ chức, Trung tâm Ca nhạc nhẹ Thành phố thực hiện, nhằm giới thiệu và quảng bá những tác phẩm âm nhạc gắn với truyền thống cách mạng hào hùng của dân tộc, với công cuộc xây dựng, phát triển đất nước đến với người dân TP.HCM và cả nước, góp phần lưu giữ và lan tỏa những ca khúc mang giá trị cao về tư tưởng, thẩm mĩ nghệ thuật.

Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn trong một chương trình vinh danh ông năm 2018

htv

Sống và ước vọng (đạo diễn Dương Thảo – TS Phạm Ngọc Hiền) cũng là đêm nhạc nhân kỷ niệm 80 năm ngày sinh nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn, tác giả có những đóng góp to lớn cho nền âm nhạc cách mạng Việt Nam, với sự tham gia của các ca sĩ: NSND Tạ Minh Tâm, Cẩm Vân, Ngọc Ánh, Quốc Đại, Cao Công Nghĩa, Phạm Trang, Khánh Ngọc, Thành Tâm, Thùy Trinh, Tri Ni, Trúc Lai, Hợp xướng Phương Nam, Dàn nhạc SPO cùng nhạc trưởng Trần Nhật Minh, Nhóm múa Mặt Trời cùng MC Hồng Phượng.

Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn tên thật là Phạm Văn Thành, sinh ngày 23.5.1942 tại Phnom Penh, Campuchia. Dù ra đời ở xứ sở chùa tháp, nhưng huyết mạch quê cha Nam Định và quê mẹ Hưng Yên vẫn chảy những giai điệu dân ca Việt trong tâm hồn Phạm Văn Thành. Năm 15 tuổi, Phạm Văn Thành viết ca khúc đầu tay Em là thiếu niên Việt kiều.

NSND Tạ Minh Tâm là một trong những ca sĩ đã hát thành công nhiều ca khúc nhạc truyền thống cách mạng, trong đó không thể không kể đến những sáng tác của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn

q.thắng

Năm 1960, Phạm Văn Thành gia nhập Đoàn Văn công Giải Phóng đóng tại căn cứ Tây Ninh. Mật danh hoạt động ở chiến khu Phạm Minh Tuấn do giáo sư Nguyễn Văn Hiếu đặt cho, cũng trở thành bút danh viết nhạc của ông từ đêm giao thừa năm 1961.

Năm 1963, khi 21 tuổi và đang trong chiến khu, anh viết ca khúc Qua sông. Tác phẩm này giúp Phạm Minh Tuấn nhận được giải thưởng văn học nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu giai đoạn năm 1960 - 1965.

Thập niên 80 của thế kỷ 20 là giai đoạn chín muồi trong hoạt động sáng tác của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn. Nguồn cảm hứng, xúc tác gắn liền với sự ra đời của các ca khúc truyền thống cách mạng như bài Khát vọng (thơ Đặng Việt Lợi), Đất nước (thơ Tạ Hữu Yên), tình cảm của nhạc sĩ với Chủ tịch Hồ Chí Minh khi sáng tác Hồ Chí Minh bài ca cứu nước, Bác Hồ - Người là ngôi sao sáng mãi, Dấu chân phía trước (thơ Hồ Thi Ca)…

Bài ca không quên - sáng tác của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn được xem như “định danh” ca sĩ Cẩm Vân

wow

Ngoài sáng tác ca khúc và khí nhạc, nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn còn viết nhạc phim, kịch nói, cải lương. Đa số các bài hát ông viết cho phim truyện vẫn tiếp tục sống độc lập trên sân khấu ca nhạc, được biết đến, được nhớ mãi ngay cả khi người ta đã lãng quên bộ phim, xuất xứ của chúng. Riêng ca khúc Bài ca không quên (1981) viết cho bộ phim cùng tên đã vượt khỏi màn ảnh, và trở thành một trong những tác phẩm quen thuộc nhất của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn.

Bên cạnh sở trường là sáng tác ca khúc, nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn cũng đã đến với lĩnh vực sáng tác khí nhạc. Từ những năm còn học ở Nhạc viện cho đến năm 2000, ông đã viết Prelude cho piano Núi rừng mùa xuân; Sonate cho violon và piano; Romance cho oboe và piano Khúc hát không lời; hòa tấu piano và dàn dây Bất khuất; Ballade cho dàn nhạc Đất trắng và bản giao hưởng Nhật ký người Mẹ vừa được nhạc sĩ hoàn thành vào năm 2021.

Theo nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn, ai cũng có những kỷ niệm trong đời, thế nhưng, cách lưu giữ kỷ niệm của mỗi người lại khác nhau. Thay vì viết nhật ký, tự truyện, hồi ký thì ông gửi gắm trong câu từ, khúc thức, chất liệu, giai điệu của từng ca khúc.

Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn từng chia sẻ, âm nhạc đến với mỗi người từ lúc chào đời qua lời ru của mẹ và tiễn đưa chúng ta đến thế giới bên kia; như vậy, trọn cuộc đời mỗi chúng ta không thể nào thiếu vắng âm nhạc. Theo ông, âm nhạc tự nguyện và cũng vô tư đến với mỗi người; bài hát nào hay sẽ còn mãi, dở sẽ bị lãng quên. Và như ông tâm sự, dù cuộc sống của một viên chức về hưu chẳng dư giả gì, song thời điểm này, những ca khúc của ông có tung ra thì cũng lẫn vào đâu đó, dù ông tự tin khẳng định rằng chúng khá hay. "Chính vì thế, gần 20 ca khúc tôi sáng tác trong thời gian gần đây cũng đang... nằm trong tủ”, ông cho biết, và chia sẻ rằng: “Tôi cũng trăn trở nhiều lắm. Làm sao có được bút pháp mới phục vụ cho cuộc sống hôm nay, nói được tâm thế người Việt Nam thời hội nhập. Tôi vẫn đang tìm tòi, khi nào cảm thấy hài lòng, sẽ giới thiệu rộng rãi cho mọi người”.

Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn từng giữ các chức vụ: Phó Giám đốc Nhạc viện TP. HCM, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thông tin TP.HCM (nay là Sở Văn hóa - Thể thao TP. HCM), Phó Tổng Thư ký (nay là Phó Chủ tịch) Hội Nhạc sĩ Việt Nam...

Cùng với Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu, giai đoạn 1960-1965 còn có Giải âm nhạc trong phim Bài ca không quên; Giải âm nhạc trong vở kịch Ngôi sao biển; Giải thưởng Hội nhạc sĩ Việt Nam các năm 1993, 1995, 1996; giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật 2001...