Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên: “In ảnh khỏa thân trên đá để tác phẩm thoát khỏi toilet”

Có những viên đá có chiều cao đến 0,9 m và trọng lượng từ 5 - 70kg/viên Lê Nam

Được biết anh đã mất 4 tháng để chuyển đổi tất cả các bức ảnh thành triển lãm này. Vậy bao nhiêu phần trăm là tác phẩm cũ và bao nhiêu phần trăm là tác phẩm mới?

Triễn lãm có ba phần. Một phần nằm trong cuốn sách Xuân Thì, một phần trong cuốn sách Miền Cổ Tích và một phần chưa từng công bố. Đây là lần đầu tiên công bố trong cuộc triển lãm này.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên - gần 30 năm theo đuổi nghệ thuật chụp ảnh khỏa thân Lê Nam

Anh đã chọn những tác phẩm nào để công bố lần đầu tiên tại đây?

Có khoảng chừng 30 tác phẩm lần đầu tiên được công bố ở đây. Bây giờ thì nhiều lắm làm sao tôi nhớ được hết nhưng nôm na là như vậy.

Có lý do nào đó để chọn những tác phẩm đó không?

Tất nhiên mỗi bức ảnh là một câu chuyện. Đồng thời tôi cũng muốn cân đối trong cuộc triển lãm này để có những cái cận cảnh, trung cảnh ở ngoài trời. Cân đối làm sao để cái mảng nào cũng đầy đủ. Thậm chí cái mảng ngoài trời tôi phải cân đối bao nhiêu cái ở biển, bao nhiêu cái ở suối, bao nhiêu cái ở trên đồi cao, đồi cát, rừng... thì phải cân đối để cho thấy một cái tổng quan như vậy.

Người xem trầm trồ trước các tác phẩm ảnh khỏa thân nghệ thuật trên đá của nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên Lê Nam

Có một lý do để anh thay đổi vật liệu trình diễn là để cho tác phẩm của mình ra khỏi phòng tắm. Theo anh nghĩ, với sự thay đổi liên tục cách thể hiện trong thời gian qua thì tác phẩm “đã thoát được phòng tắm” chưa?

Thoát hay chưa thì tôi phải đến phòng tắm của từng nhà để kiểm tra. Họ mang cục đá, viên đá này đến đâu? Mà tôi tin chắc rằng nếu viên đá này vào tay bạn thì bạn sẽ chưng ở đâu? Bạn cứ nghĩ nó chưng ở đâu là xứng đáng nhất. Tôi cũng tin rằng nó sẽ được chưng ở những nơi trang trọng nhất chứ không phải ở trong phòng tắm hay phòng ngủ nữa.

Mặc dù sau 30 năm, câu chuyện chụp ảnh nude đã thoáng hơn nhiều. Tuy nhiên, tin rằng anh cũng sẽ gặp một số khó khăn trong khâu kiểm duyệt. Vậy anh có thể tiết lộ mình đã gặp những khó khăn gì, hoặc có bao nhiêu tác phẩm đã bị cắt đi hay không?

Trước đây tôi đã từng xin phép triển lãm và thất bại ba lần. Sau ba lần thất bại thì tôi tuyên bố rằng tôi không bao giờ xin phép triển lãm nữa. May thay, Hội nhiếp ảnh Thành phố Hồ Chí Minh đã thay mặt tôi để làm xin triển lãm trước, có tên là Miền cổ tích. Lần này là Hội mỹ thuật cũng đã đứng ra để làm thủ tục pháp lý xin phép nhà quản lý văn hóa. Tôi không phải xin phép.

Các nghệ sĩ nhiếp ảnh có cơ hội giao lưu trong cuộc triển lãm đặc biệt này Lê Nam

Tuy nhiên theo như tôi được biết, Sở Văn hóa Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay rất cởi mở. Có thể cũng may mắn cho tôi khi họ biết được cái ông Thái Phiên chụp ảnh đàng hoàng chứ không phải chụp ảnh này kia... Thứ hai họ làm quy trình rất chặt chẽ và đúng hạn.

Tôi cho rằng với suy nghĩ của nhà Quản lý Văn hóa hiện nay như ở Sở Văn hóa thì điều đó làm cho nghệ thuật đến gần với công chúng hơn. Những người làm nghệ thuật như chúng tôi đỡ phần tủi hờn như trước đây.

Triển lãm ảnh khỏa thân trên đá thu hút đông đảo người tham quan Lê Nam

Không nhiều nhiếp ảnh gia dám chụp nude. Trong những nhiếp ảnh gia dám chụp nude cũng không nhiều người dám chụp bộ phận nhạy cảm. Mặc dù Thái Phiên là một tên tuổi lớn nhưng anh cũng có vẻ né tránh điều đó, có đúng không?

Thật ra với góc độ của y khoa, bất cứ bộ phận nào trên cơ thể con người đều là những tế bào. Tôi không né tránh những bộ phận nào trên cơ thể của người mẫu. Tuy nhiên tái hiện như thế nào để cho đẹp và thực hiện như thế nào để 50% của công chúng và 50% còn lại đồng thuận nhau. Làm sao để công chúng cảm nhận được và càng ngày càng thẩm thấu hơn.

Chứ bây giờ tôi chụp bộ phận sinh dục của người phụ nữ đưa ra, tôi thấy đẹp mà bạn chưa chắc đã thấy đẹp thì sao? Đó sẽ lại nảy ra một cuộc tranh luận gay gắt nữa. Thì thôi, trước mắt nên né một chút. Nay mai tôi sẽ cho bạn tới nhà và xem nhé. Những bộ phận sinh dục của phụ nữ đẹp tuyệt vời, như những đóa hoa.

Triển lãm lần này bao gồm 102 tác phẩm của NSNA Thái Phiên Lê Nam

Người gầy hay béo, già hay trẻ đều có vẻ đẹp riêng. Nhưng khi xem các tác phẩm của anh, hầu như anh cũng đều chọn những cơ thể người mẫu vốn đã chuẩn mực rồi. Như vậy, anh có muốn thách thức bản thân ở những bộ ảnh tiếp theo hay không?

Cái hoa khi nó úa, nó héo vẫn có những vẻ đẹp của nó thì bạn cứ việc chụp hoa héo. Còn tôi thấy hoa nụ đẹp hơn thì tôi chụp hoa nụ. Chúng ta không thể nói tại sao tôi không chụp hoa héo? Bạn cứ hãy chụp hoa héo đi nếu bạn cảm thấy cái đẹp ở trong hoa héo.

Một số người còn hỏi tôi rằng, tại sao không chụp nude người mẫu nam nữa cơ. Bạn hãy chụp nude nam đi, mắc mớ gì bắt tôi làm hết tất tần tật? Tôi chỉ là một phân khúc rất nhỏ trong một biển mênh mông của nghệ thuật.

Những tác phẩm nghệ thuật tưởng chừng rất khó kết hợp giữa những đường cong mềm mại, uyển chuyển của cơ thể người phụ nữ với sự cứng rắn và thô ráp của đá Lê Nam

Các tác phẩm tranh khỏa thân trên đá ở đây được quy định giá thế nào?

Cái này rất khó để mà đưa ra một cái mức giá vì nghệ thuật không có giá. Có thể nó là vô giá. “Vô” ở đây hiểu theo hai nghĩa. “Vô” tức là không, hoặc “vô” tức là nhiều, rất nhiều...

Chi phí để ra được một sản phẩm như vậy sẽ tính luôn cả mặt bằng triển lãm, tính luôn hết tất tần tật và đưa ra một giá mang tính tượng trưng. Nếu các bạn đi ra ngoài những chỗ bán đá ngoạn thạch, một viên như vậy không có in gì hết đã có giá gấp đôi số tiền như thế này. Tôi tin chắc là như vậy.

Nét nổi bật của những “bức tranh đá” này là giữ lại được sự thô mộc của chất liệu, đồng thời kết hợp với kỹ thuật phức tạp để thể hiện trọn vẹn những bức ảnh lên bề mặt lồi lõm của đá Lê Nam

Mục đích của tôi muốn đưa ảnh khỏa thân nghệ thuật về gần tới công chúng hơn chứ không tính chuyện kinh doanh ở trong này. Tất nhiên nó có một phần lợi nhuận để mà trang trải cho những cuộc triển lãm như thế này thôi chứ không có phải là kinh doanh. Tôi nói thêm một điều nữa, tôi là một cử nhân ngành Quản trị kinh doanh, có nghĩa rằng không dại gì mà tôi đầu tư vào nghệ thuật.