Nhiều bất cập khi xã vùng cao đạt chuẩn nông thôn mới

HỌC SINH NHÀ NGHÈO GẶP KHÓ

Địa bàn giáp với Lào, địa hình phức tạp nên cuộc sống của người dân H.Nam Giang (Quảng Nam) còn rất nhiều khó khăn. Sau nhiều năm nỗ lực, đã có 2 xã hoàn thành 19/19 tiêu chí để đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), gồm Tà Bhing và La Dêê. NTM giúp thay đổi đời sống, diện mạo của nông thôn, nhưng riêng với người dân ở vùng cao Nam Giang thì niềm vui chưa kịp đến khi có nhiều vướng mắc, bất cập dần xuất hiện.

ẢNH: MẠNH CƯỜNG

Bà A Viết Xinh, Phó chủ tịch UBND xã Tà Bhing, cho biết xã đã có quyết định đạt chuẩn NTM từ tháng 2.2025, chưa công bố. Nhưng khi xã đạt chuẩn NTM, các chính sách hỗ trợ cán bộ, đặc biệt là học sinh (HS), sinh viên (SV) đều bị cắt hết. Trước đây, HS miền núi được hưởng chế độ bán trú, chế độ tiền bảo hiểm (từ ngân sách nhà nước), còn bây giờ khi đạt chuẩn NTM, những chế độ này không còn nữa.

Vì không có tiền ăn bán trú nên nhiều HS ở vào cảnh sáng đi học, trưa về nhà, chiều quay lại trường và tối chờ ba mẹ đến đón. Việc đưa đón gặp rất nhiều khó khăn khi trường cấp 2 liên xã nằm tận dưới xã Cà Dy (cách nơi ở hơn 10 km), đường sá vô cùng khó khăn. "Họ cũng phải đi làm, đi rẫy nữa chứ, thời gian đâu mà đưa đón? Chưa kể, nhiều người dân không có xe để đưa đón, chẳng lẽ lúc nào cũng đi nhờ... Nói chung, khó khăn vô cùng", bà Xinh nói.

Bà Xinh còn cho hay, người dân địa phương sống chủ yếu nhờ nương rẫy, làm ngày nào đủ ăn ngày đó nên khoản tiền ăn 300.000 - 400.000/tháng là nỗi lo lớn. "Khi còn trợ cấp bán trú, để các em đến trường cũng đã khó, chính quyền xã và thầy cô giáo phải đi vận động thường xuyên thì phụ huynh mới cho con em đến trường. Bây giờ không biết tình hình HS ra lớp sẽ thế nào... Đây là nỗi lo thường trực, trăn trở của địa phương cũng như những người làm giáo dục. Nếu tình trạng này kéo dài, nguy cơ HS bỏ học sẽ rất cao", bà Xinh trầm tư.

Không chỉ HS, SV mà hầu hết cán bộ xã cũng đều bị cắt giảm các chế độ hỗ trợ dành cho cán bộ mới về xã khó khăn, phụ cấp lâu năm, vùng miền... "Công việc thì tăng gấp đôi, nhưng các chế độ thì lại bị cắt hết, nguy cơ cán bộ xin nghỉ việc chắc chắn sẽ xảy ra. Rồi lấy cán bộ đâu ra để làm việc?", bà Xinh trải lòng.

Khi xã chưa đạt chuẩn NTM, lương cứng của bà Xinh hơn 10 triệu đồng/tháng, chưa kể hưởng thêm các chế độ khác, nay giảm đi một nửa. "Nếu xã đạt chuẩn NTM thì được nhà nước đầu tư con giống, nhà ở cho các hộ nghèo, nhưng bất cập kéo theo lại nhiều hơn. Nói cho cùng, lợi ích ít nhưng bất cập nhiều. Muốn "lên" NTM vì đây là chủ trương, nhưng khi có quyết định thì thấy lộ diện nhiều bất cập", bà Xinh bày tỏ.

Đáng chú ý, trước khi có quyết định đạt chuẩn NTM, chính quyền xã đã kiến nghị H.Nam Trà My giữ lại chế độ hỗ trợ cho HS, SV cũng như cán bộ xã. Khoảng 1 tuần nay, chị A Rất Bôn (32 tuổi, ở xã Tà Bhing) phải đưa đón con thường xuyên, không có thời gian để đi rẫy. "Mình có 2 đứa con đang đi học, mà 2 điểm trường cách xa nhau hơn 10 cây số (điểm trường mầm non và điểm trường THCS) nên mỗi lần đưa đón rất khổ. Nhưng chuyện khó khăn nhất là bị cắt chế độ tiền ăn bán trú khiến gia đình lâm vào cảnh khó khăn. Giờ muốn các con được bán trú thì phải đóng tiền. Mình có 2 đứa con, ít nhất phải mất 600.000 đồng/tháng. Với người đồng bào ở trên này, đó là cả một số tiền lớn", chị Bôn buồn bã nói.

TÌM CÁCH THÁO GỠ

Ông Bling Lúc, Bí thư Chi bộ thôn Tà Đắc (xã Tà Bhing), cho hay toàn thôn có 220 hộ dân. Từ khi xã đạt chuẩn NTM, người dân gặp khó khi các chế độ dành cho HS, SV bị cắt. "Tại buổi làm việc với chính quyền xã, chúng tôi đều kiến nghị dù xã có đạt NTM đi nữa thì cũng phải bằng mọi cách giữ lại chế độ bán trú cho HS. Nếu chế độ này không được giữ thì câu chuyện HS bỏ học chỉ còn là vấn đề thời gian", ông Lúc nói.

ẢNH: MẠNH CƯỜNG

Theo ông Lúc, người dân địa phương nhà nào có rẫy thì đi làm, còn không thì chủ yếu trồng đậu. Năm nào được mùa thì kiếm được vài chục triệu đồng, mất mùa thì coi như trắng tay. "Nhà có 1 đứa con còn đỡ. Nhà nào có 3 - 4 cháu đang tuổi đi học mà cắt chế độ bán trú thì lấy tiền đâu ra mà nộp? Xã được công nhận NTM, giúp đời sống người dân được nâng cao hơn thì mình hoàn toàn ủng hộ. Nhưng lợi đâu chưa thấy, đã thấy xuất hiện bất cập rồi nên cần phải xem xét để tạo điều kiện tốt nhất cho nhân dân", ông Lúc chia sẻ.

Ông Nguyễn Đăng Chương, Phó chủ tịch UBND H.Nam Giang, cho biết trước mắt địa phương ghi nhận phản ánh từ xã. Do đây là 2 xã đầu tiên của huyện được công nhận xã NTM nên có nhiều vấn đề chưa thể giải quyết ngay. "Thật ra, câu chuyện này đối với các xã NTM ở khu vực miền núi, biên giới nói chung đã từng gặp phải và chính quyền các cấp đã có cách giải quyết. Cái khó ở đây là H.Nam Giang mới lần đầu tiên về đích 2 xã NTM, nên cần phải có ý kiến xin hướng dẫn, chỉ đạo về các vấn đề liên quan từ UBND, HĐND tỉnh Quảng Nam", ông Chương nói.

Theo ông Chương, UBND H.Nam Giang đã có văn bản xin ý kiến của UBND tỉnh cũng như các sở, ngành về các chế độ, chính sách còn tiếp tục thực hiện hoặc dừng thực hiện đối với cán bộ, công chức, viên chức và người dân có xã đạt chuẩn NTM để tổ chức tuyên truyền cho người dân được biết và hiểu rõ hơn.