Nhiều nước lớn 'siết' tuyển sinh, cơ hội nào cho du học sinh Việt?

Như tại Úc, chính phủ nước này hồi tháng 12.2023 công bố chiến lược di cư mới với trọng tâm là thắt chặt thị thực du học, cải tổ thị thực lao động nhằm cắt giảm lượng người nhập cư trong những năm tới, xuống còn một nửa, tức khoảng 235.000 người vào năm 2026 - 2027.

Đến tháng 1.2024, chính phủ Canada cũng quyết định giới hạn số du học sinh (DHS) đến nước này trong 2 năm tới. Trước mắt, trong năm 2024, nước này chỉ cấp khoảng 360.000 giấy phép du học mới, giảm 35% so với năm trước, không áp dụng với bậc phổ thông, thạc sĩ, tiến sĩ và những ai đã có giấy phép du học. Mọi đơn xin giấy phép du học muốn được xét duyệt từ nay cũng phải kèm theo thư chứng thực từ tỉnh bang sẽ theo học.

Một số quốc gia châu Âu có chung động thái. Trong năm 2023, Anh liên tục công bố chính sách mới liên quan thị thực làm việc nhằm cắt giảm lượng người nhập cư đến quốc gia này. 14 ĐH Hà Lan vào tháng 2.2024 công bố kế hoạch cắt giảm DHS bậc cử nhân cũng như các khóa học bằng tiếng Anh để hỗ trợ sinh viên bản địa và giảm áp lực nhà ở.

NGỌC LONG

THAY ĐỔI KHÔNG ĐỒNG NGHĨA ĐÓNG CỬA

Theo tiến sĩ quản lý giáo dục Nguyễn Vinh Quang, Giám đốc Tổ chức Giáo dục hướng nghiệp quốc tế Mr.Q (TP.HCM), đồng thời là thành viên hai hiệp hội nghề nghiệp tại Úc (CDAA và CICA), quyết định thắt chặt của chính phủ một số quốc gia du học lớn tuy sẽ làm phụ huynh, học sinh lo ngại, nhưng đây là thực tế khách quan nếu xâu chuỗi loạt vấn đề xuất hiện trong thời gian gần đây, nhất là ở giai đoạn năm 2022 - 2023.

Cụ thể, nhờ chính sách có phần cởi mở hậu Covid-19, số DHS đến các nước lớn tăng trưởng chóng mặt nhưng kéo theo hệ lụy là chất lượng, mục đích du học không đồng đều, dẫn đến một số hành vi lách luật. "Các nước cũng không muốn nguồn lao động trong các lĩnh vực, ngành nghề, giữa các khu vực và giữa lao động trong nước, nhập cư bị mất cân bằng", tiến sĩ Quang phân tích.

Cũng theo ông Quang, chính sách thay đổi theo hướng khó khăn hơn không đồng nghĩa các quốc gia phát triển "đóng cửa", mà họ hy vọng sàng lọc được nguồn sinh viên đến học nghiêm túc và tạo sự cân bằng trong phân bổ dân số, thị trường lao động. "Thế nên, gia đình và DHS cần bình tĩnh tìm hiểu, đưa ra những quyết định xác đáng cho kế hoạch du học đường dài, tránh đổ xô du học theo số đông dẫn đến không thể cạnh tranh sau tốt nghiệp", tiến sĩ Quang lưu ý.

NGỌC LONG

KHÔNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN DHS NGHIÊM TÚC

Một chuyên gia về du học Canada hiện công tác tại TP.Đà Nẵng thông tin rằng các chính sách mới của nước này không ảnh hưởng đến những DHS nghiêm túc. Cũng theo chuyên gia này, người Việt chuộng du học Canada hệ CĐ, ở một số ngành như khoa học máy tính, giáo dục mầm non và y tế. Ngoài ra, ngày càng nhiều bạn đang để mắt đến những ngành mới như thể thao điện tử, khoa học môi trường, kỹ thuật điện và điện tử.

"Một xu hướng du học Canada đáng chú ý là nhiều bạn tốt nghiệp ĐH tại VN, sau khi đi làm vài năm muốn đến Canada học CĐ nhưng lại trái ngành. Trường hợp này trước đây rất khó được xét duyệt thị thực, nhưng gần đây tỷ lệ đậu đã cao hơn nhiều nếu các bạn chứng minh được mối liên quan. Ngoài ra, nhiều trường Canada cũng dành ưu tiên tuyển sinh cho thị trường VN", chuyên gia này nhận xét.

Chia sẻ về xu hướng du học Canada, ông Vũ Thái An, Giám đốc Công ty du học GLINT (TP.HCM), cho hay trong năm 2024, những DHS bậc CĐ, ĐH sẽ phải "chọi" nhau khá nhiều để có tấm vé thị thực và độ xét duyệt cũng sẽ khó hơn. Song, đi kèm với sự siết chặt là cơ hội làm việc mở rộng khi Canada quyết định cấp giấy phép lao động có thời hạn 3 năm với mọi chương trình học, với điều kiện là tốt nghiệp từ các trường công lập.

"Động thái này giúp tất cả DHS có thêm nhiều thời gian tích lũy kinh nghiệm. Ngoài ra, việc siết chặt cũng giúp Canada có thêm nhiều nguồn lực để đầu tư vào các DHS chân chính", ông An thông tin.

Với Úc, ông An cho biết một số trường đã có công văn, thông báo về việc đánh giá hồ sơ xin thị thực trước khi nhận, thay vì chỉ yêu cầu học bạ, bảng điểm và chứng chỉ tiếng Anh như trước. "Khi các trường siết chặt đầu vào, những bộ hồ sơ chân chính lại được xét duyệt nhanh hơn", ông An nói.

XU HƯỚNG PHƯƠNG ĐÔNG

Khi các nước phương Tây siết thị thực và cắt giảm số DHS, cơ hội cũng mở ra cho những ai muốn theo đuổi nền giáo dục ở châu Á khi Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đài Loan đều muốn thu hút hàng trăm nghìn người học trong những năm tới. "Phương Đông sẽ là điểm đến thay thế lý tưởng cho DHS Việt", ông Trần Thiên Văn, Giám đốc điều hành Zila Education (TP.HCM), nhận định.

NGỌC LONG

Với Hàn Quốc, Bộ Tư pháp nước này mới đây công bố danh sách và thứ hạng các trường ĐH được công nhận cấp thị thực, tăng 14 đơn vị so với năm 2023. Theo ông Văn, việc tăng số lượng trường đồng nghĩa cơ hội du học Hàn Quốc ngày càng mở rộng với người Việt, vì đây là danh sách giúp sinh viên chọn được ngôi trường phù hợp để có tỷ lệ đậu thị thực du học cao hơn.

Thạc sĩ Nguyễn Duy Việt, Giám đốc Công ty TNHH giáo dục và hợp tác quốc tế Phúc Nguyên (Hà Nội), nhận định xu hướng du học ngay tại châu Á là điều tất yếu do yếu tố văn hóa tương đồng, vị trí địa lý thuận lợi và khâu xét duyệt thị thực du học khá dễ chịu. "Trong đó, Trung Quốc đại lục là thị trường xét duyệt thị thực đơn giản và dễ dàng nhất, tiếp đó đến Đài Loan, Hàn Quốc và Nhật Bản", ông Việt nhận xét.

Chia sẻ thêm về Trung Quốc, thạc sĩ Việt nói thị trường này liên tục thay đổi các chính sách giáo dục quốc tế. Việc "săn" học bổng du học Trung Quốc cũng ngày càng khó vì nước này cắt giảm nhiều chỉ tiêu và yêu cầu ứng viên trải qua kỳ thi sát hạch. "Điều này khuyến khích ứng viên tham gia các khóa dự bị ĐH theo chuẩn Trung Quốc để có đủ kiến thức chinh phục kỳ thi", ông Việt lưu ý.