Nhiều vi phạm tại các dự án BT sân bay Nha Trang

Chiều 30.6, Thanh tra Chính phủ công bố thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật liên quan đến các dự án BT (xây dựng - chuyển giao) sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực sân bay Nha Trang (TP.Nha Trang, Khánh Hòa).

Cụ thể, có 6 dự án BT có chủ trương sử dụng sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực sân bay Nha Trang. Trong đó, 3 dự án (DA) do Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn (Công ty Phúc Sơn) là nhà đầu tư (NĐT) gồm: DA các tuyến đường, các nút giao thông kết nối với khu sân bay Nha Trang; nút giao thông Ngọc Hội và đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội.

Theo kết luận thanh tra, năm 2016, UBND tỉnh Khánh Hòa có các quyết định phê duyệt đề xuất DA  gồm: DA các tuyến đường, các nút giao thông kết nối với khu sân bay Nha Trang, tổng mức đầu tư dự kiến 725,3 tỉ đồng, phương án hoàn vốn sử dụng quỹ đất thanh toán khoảng 4,07 ha tại DA Khu trung tâm đô thị thương mại- dịch vụ - tài chính - du lịch Nha Trang (khu vực sân bay Nha Trang), giá trị quỹ đất tạm tính: 741,671 tỉ đồng.

DA nút giao thông Ngọc Hội tổng mức đầu tư dự kiến 1.378,9 tỉ đồng; phương án hoàn vốn sử dụng quỹ đất thanh toán khoảng 5,37 ha, giá trị quỹ đất tạm tính: 1.358,4 tỉ đồng. DA đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội tổng mức đầu tư dự kiến 1.180,1 tỉ đồng; phương án hoàn vốn sử dụng quỹ đất thanh toán khoảng 9,68 ha; giá trị quỹ đất tạm tính 1.099, 25 tỉ đồng.

Qua thanh tra đối với 3 DA do Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn làm NĐT, có những tồn tại, vi phạm. Trong đó, thực hiện không đầy đủ các cam kết theo nội dung tờ trình ngày 14.6.2016 của UBND tỉnh Khánh Hòa để được Thủ tướng đồng ý về nguyên tắc cho phép áp dụng hình thức lựa chọn NĐT trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 26 Luật Đấu thầu năm 2013.

Cụ thể: Không hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng vào khoảng cuối năm 2017, mặc dù đã gia hạn đến tháng 6.2021 nhưng đến thời điểm thanh tra (tháng 9.2020) mới thi công đạt khoảng 27% khối lượng xây lắp. Phê duyệt đề xuất dự án, báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT), tổng mức đồng tư, ký hợp đồng BT không phù hợp với tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ, làm tăng tổng mức đầu tư lên 484 tỉ đồng, kéo dài thời gian thực hiện dự án lên thêm 30 tháng. 

Khu vực sân bay Nha Trang nhìn về phía biển Ảnh: Phan Lê

Xem việc cam kết giảm 5% giá trị phần xây lắp như một khoản nộp ngân sách để ký kết hợp đồng BT (của 3 dự án là 97,933 tỉ đồng) là không phù hợp với cam kết của NĐT. Việc lập, thẩm định, phê duyệt BCNCKT, ký kết hợp đồng BT còn có một số sai sót trong áp dụng định mức, đơn giá, biện pháp thi công đền bù giải phóng mặt bằng và đưa một số hạng mục vào dự án đầu tư chưa đúng quy định (hạng mục đường cấp dây điện), làm tăng tổng mức đầu tư 3 DA lên 499,202 tỉ đồng. 

Phê duyệt kết quả lựa chọn NĐT, đàm phán và ký kết hợp đồng 3 DA BT có giá trị hợp đồng BT cao hơn giá trị DA BT được tỉnh phê duyệt trong kế hoạch lựa chọn NĐT là: 73,49 tỉ đồng, là vi phạm khoản 4 Điều 41 Nghị định số 30/2015-NĐ-CP về nguyên tắc xét duyệt trúng thầu...

Trách nhiệm để xảy ra những vi phạm nêu trên của 3 DA thuộc về: UBND tỉnh Khánh Hòa; Giám đốc các sở, ban, ngành liên quan; Văn phòng UBND tỉnh, Lãnh đạo UBND tỉnh trong thời kỳ của dự án và các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan khác.

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ: UBND tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận đất từ Bộ Quốc phòng, đồng thời bàn giao cho Công ty Phúc Sơn tháng 12.2015 khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất là không đúng quy định.  

Công ty Phúc Sơn đưa bất động sản vào kinh doanh, thu tiền khách hàng trong khi bất động sản của DA chưa đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh Ảnh: Phan Lê

Đến thời điểm thanh tra, UBND tỉnh Khánh Hòa và các sở, ngành chưa thực hiện các nội dung: chưa xác định giá đất cụ thể để làm cơ sở xác định giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các DA BT; chưa có quyết định phê duyệt giá đất; chưa rà soát, xác định lại tên, ký hiệu, diện tích, giá trị quỹ đất hoàn vốn cho các DA BT theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Chủ đầu tư là Công ty Phúc Sơn đưa bất động sản vào kinh doanh, thu tiền khách hàng khi bất động sản của DA chưa đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh là vi phạm pháp luật. Hành vi vi phạm nói trên đã được UBND tỉnh kịp thời phát hiện, xử phạt 275 triệu đồng. 

Từ những kết luận trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch và các Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa (giai đoạn 2014 - 2019) nghiêm túc kiểm điểm và để xuất hình thức xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Giao Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo các sở, ngành liên quan nghiêm túc kiểm điểm và lý nghiêm minh các tập thể và cá nhân để xảy ra các sai phạm. Chấn chỉnh kịp thời công tác quản lý đất đai, quản lý đầu tư xây dựng.

Cụ thể, đối với 3 hợp đồng BT do Công ty Phúc Sơn làm NĐT: Ban hành quyết định bổ sung giao đất, cho thuê đất để có đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thanh, quyết toán các dự án BT theo đúng quy định; rà soát lại đơn giá và các hạng mục đầu tư để phê duyệt lại BCNCKT làm căn cứ cơ sở điều chỉnh hợp đồng BT, phê duyệt thiết kế dự toán. Giảm tổng mức đầu tư các dự án: 499,202 tỉ đồng, đồng thời kiểm điểm các đơn vị liên quan trong việc thẩm định 3 DA. Giảm 5% giá trị xây lắp khi quyết toán công trình, tương đương hơn 97 tỉ đồng theo đúng cam kết của NĐT. Đồng thời, phê duyệt giá đất cụ thể làm cơ sở xác định tiền sử dụng đất để thanh toán hợp đồng BT; vừa đảm bảo khắc phục tồn tại, vướng mắc, vừa bảo đảm quyền lợi chính đáng, hợp pháp của nhà đầu tư; thu tiền sử dụng đất phải đúng quy định pháp luật, hiệu quả phải đạt cao nhất, không để thất thoát tài sản của Nhà nước. Tỉnh Khánh Hòa phải khẩn trương giải phóng mặt bằng để triển khai thực hiện các dự án BT.

3 dự án khác sử dụng sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực sân bay Nha Trang, là: đường số 4 do Công ty CP Đầu tư VNC làm NĐT; đường Nguyễn Thiện Thuật nối dài do Công ty Hacom Holdsing làm NĐT và Dự án Hệ thống thu gom, xử lý nước thải Khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh, do Liên danh Công ty CP Đầu tư và Công nghệ môi trường INCOTEC - Công ty CP xây dựng và thương mại Ngọc Minh UDIC làm NĐT. Qua thanh tra chỉ ra một số sai sót, vi phạm: việc phê duyệt đề xuất dự án, BCNCKT, ký hợp đồng khi chưa có quỹ đất thanh toán (quỹ đất dự kiến thanh toán dự kiến chưa được Bộ Quốc phòng bàn giao); chưa xác định được gía trị quỹ đất thanh toán theo nguyên tắc ngang giá. Đến nay, 2 dự án đã đưa vào sử dụng, 1 dự án hoàn thành 80% nhưng chưa có quỹ đất thanh toán. Thanh tra Chính phủ kiến nghị: Giao các sở, ngành đề xuất vị trí, diện tích dùng để thanh toán cho các dự án BT trình Thủ tướng Chính phủ. Đối với các dự án đã được kiểm toán thực hiện nghiêm túc kiến nghị của kiểm toán; đối với 2 dự án chưa quyết toán cần phải kiểm tra và rà soát lại các đơn giả, định mức, biện pháp thi công, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng trước khi phê duyệt quyết toán, bảo đảm không để tiêu cực, tham nhũng, thất thoát tài sản Nhà nước.